3-5-6- ویتامین ث… 34

3-5-6-1- تهیه محلول DIP. 35

3-5-6-2- تهیه محلول استاندارد. 35

3-5-6-3- محاسبه ویتامین ث… 35

3-5-7- اندازه‌گیری فنل ­کل، فلاونوئید کل و ظرفیت آنتی­اكسیدانی.. 35

3-5-7-1- استخراج عصاره‌ی میوه‌ها 35

3-5-7-2- فنل ­کل.. 36

3-5-7-3- فلاونوئید كل.. 37

3-5-7-4- ظرفیت آنتی­اكسیدانی.. 38

3-6- تجزیه و تحلیل داده ­ها 39

فصل چهارم: نتایج و بحث…… 40

4-1- کاهش وزن. 41

4-2- شاخص قهوه‌ای شدن. 45

4-3- مواد جامد محلول (TSS) 47

4-4- اسید قابل تیتر (TA) 48

4-5- نسبت قند به اسید (TSS/TA) 50

4-6- ویتامین ث… 51

4-7- فنل ­کل.. 52

4-8- فلاونوئید كل.. 54

4-9- ظرفیت آنتی­اكسیدانی.. 56

نتیجه ­گیری کلی.. 59

پیشنهادها 60

ضمائم…61

منابع………72

چکیده

قهوه‌ای شدن آنزیمی مهم‌ترین ناهنجاری فیزیولوژیکی است که به‌شدت کیفیت پس از برداشت و عمر انباری ازگیل ژاپنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به‌منظور بررسی اثر آب مقطر و تعدادی از عوامل ضد قهوه‌ای شدن آنزیمی از جمله اسید آسکوربیک (1 و 2 درصد)، اسید سیتریک (5/0 و 1 درصد)، هگزامتافسفات سدیم

 (5/0 و 1 درصد) و اثر ترکیبی این مواد (در 2 غلظت)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با 3 عامل زمان (7 سطح)، بسته‌بندی (2 سطح) و تیمار شیمیایی(9 سطح) برای صفت کاهش وزن و 2 عامل بسته‌بندی (2 سطح) و تیمار شیمیایی (10 سطح) برای سایر صفات، بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار طراحی شد. میوه‌های تیمار شده پس از بسته‌بندی به دو روش (ظروف پلی‌استیرنی یا ظروف پلی‌استیرنی پوشیده شده با فیلم‌های پلی‌اتیلنی سبک) به مدت 35 روز در انبار سرد نگهداری شده و پس از آن به منظور ایجاد حالت مشابه با بازار، بدون پوشش به ‌مدت 2 روز دیگر در دمای 25 درجه سانتیگراد قرار گرفتند. برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی از قبیل کاهش وزن، شاخص قهوه‌ای شدن، مواد جامد محلول (TSS)، اسیدیته قابل تیتر (TA)، TSS/TA، ویتامین ث، فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی­اکسیدانی میوه­ها اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد هگزامتافسفات سدیم بیشترین تاثیر را در کنترل کاهش وزن نمونه‌ها داشت. تیمارهای اسید آسکوربیک 2 درصد، اسید سیتریک 1 درصد و هگزامتافسفات سدیم 1 درصد نیز کمترین شاخص قهوه‌ای شدن را به خود اختصاص دادند. پس از 2 + 35 روز نگهداری، در تمام نمونه‌ها میزان TSS (به‌جز تیمار اسید آسکوربیک 2 درصد) و TA کاهش و در مقابل، میزان TSS/TA افزایش یافت. همچنین مشخص شد ویتامین ث میوه‌ها در پایان مدت نگهداری کاهش معنی‌داری داشته است اما تیمار اسید آسکوربیک 2 درصد توانست آن را در حد مطلوبی حفظ نماید. علاوه بر این بیشترین مقدار فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در میوه‌های تیمار شده با اسید آسکوربیک 2 درصد و محلول ترکیبی با غلظت کمتر مشاهده شد. در مجموع مشخص شد که اسید آسکوربیک 2 درصد موثرترین تیمار جهت حفظ کیفیت میوه‌های ازگیل ژاپنی در طی انبارداری بوده است.

کلید واژه: ازگیل ژاپنی، اسید آسکوربیک، اسید سیتریک، قهوه‌ای شدن آنزیمی، هگزامتافسفات سدیم.

میوه­ها منابع غنی از كربوهیدرات­ها، ویتامین­ها، آنتی‌اكسیدان­ها، پلی‌فنل­ها، مواد معدنی و فیبرهای غذایی هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، انواع سرطان، بیماری‌های پوستی و سایر بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهد (برتازا و همکاران، 2003). ارزش غذایی بالای این محصولات میزان تقاضای آن‌ها را در طی سالیان اخیر بین مصرف كنندگان افزایش داده و بستری را جهت توسعه اقتصادی فراهم نموده است (فالر و فیالو، 2010).

تولید میوه‌هایی با کیفیت مطلوب از طریق اتخاذ تدابیر مدیریتی در حین فصل رشد امکان‌پذیر است اما یکی از مشکلات جدی در صنعت تولید محصولات باغی، حفظ کیفیت پس از برداشت آن‌هاست. واکنش‌های متابولیکی در محصولات، پس از برداشت نیز ادامه پیدا می‌کند که می‌تواند شاخصه‌های کیفی آن‌ها از جمله رنگ، طعم، عطر، ارزش غذایی و بافتشان را تحت تاثیر قرار داده و از بازارپسندی آن‌ها بکاهد. این امر در مورد میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری که طبیعت فسادپذیرتری دارند بیشتر صدق می‌کند (فرناندو و همکاران، 2004).

تلفات پس از برداشت می‌تواند در هر نقطه از زنجیره‌ی تولید و بازاریابی رخ دهد و بسته به نوع محصول و محل تولید، بین 10 تا 50 درصد تخمین زده می‌شود (ماریا، 2007). زخم‌ها و صدمات مکانیکی از مهم‌ترین دلایل ضایعات در میوه‌هاست و جلوگیری از ایجاد چنین آسیب‌هایی در زمان برداشت یا پس از آن می‌تواند در حفظ کیفیت محصولات تاثیرگذار باشد (کاپلینی و سپونیس، 1984). همچنین آگاهی از فیزیولوژی پس از برداشت محصولات باغی که عبارتست از مطالعه‌ی فرایندهای زیستی بافت‌های گیاهی پس از جدا شدنشان از گیاه مادری، به همراه کاربرد تکنولوژی‌های پس از برداشت و انواع تیمار فیزیکی و شیمیایی جهت به حداکثر رساندن خصوصیات کیفی بسیار حائز اهمیت است (ماریا، 2007). البته امروزه با افزایش سطح آگاهی مصرف کنندگان، عدم استفاده از مواد شیمیایی مصنوعی در صنایع غذایی مورد تاکید قرار گرفته است، لذا لزوم بررسی و شناسایی مواد طبیعی و غیرسمی موثر در افزایش ماندگاری محصولات بیشتر احساس می‌شود (رابرت و همکاران، 2003).

لازم به ذکر است شناخت روش‌های بهینه برای نگهداری حداکثری هر محصول خاص مستلزم انجام آزمایش‌های گوناگون است و نمی‌توان یک خط مشی کلی برای رسیدن به این هدف ترسیم کرد زیرا عوامل بسیاری از جمله شرایط تغذیه‌ای و اقلیمی در حین رشد و نمو، مرحله‌ی بلوغ هنگام برداشت، تفاوت‌های ژنتیکی بین ارقام مختلف و … در تغییرات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی پس از برداشت دخیل هستند (ماریا، 2007).

1-1- خاستگاه و تاریخچه ازگیل ژاپنی

خاستگاه ازگیل ژاپنی کرانه‌های رود دادو[1] در جنوب چین است و از حدود 2000 سال پیش در آن مناطق کشت می‌شده است (ژانگ و همکاران، 1990؛ لین و همکاران، 2007). این گیاه در دوران باستان از چین به ژاپن معرفی شد و حدوداً از سال 1180 میلادی در ژاپن هم مورد کشت و کار قرار گرفت (دینگ و همکاران، 1998). علی رغم پیشینه‌ی تاریخی ازگیل ژاپنی در شرق آسیا، آشنایی مردم سایر نقاط دنیا با این گیاه به گذشته‌ای نه‌چندان دور برمی‌گردد. از سابقه کشت ازگیل ژاپنی در ایران اطلاعات چندانی در دست نیست اما این گیاه در اروپا برای اولین بار در سال 1784 میلادی به‌عنوان گیاهی زینتی در باغ گیاهشناسی پاریس کشت شد و از آنجا راه خود را به انگلستان و کشورهای مدیترانه‌ای باز کرد و در بین سالهای 1867 تا 1870 میلادی از اروپا و ژاپن به فلوریدا و کالیفرنیای آمریکا معرفی شد (ویلانووا و همکاران، 2001؛ لین و همکاران، 1999). اگرچه در ابتدا ازگیل ژاپنی در بسیاری از کشورها به‌عنوان گیاهی زینتی محسوب می‌شد اما رفته‌‌رفته انتخاب ارقامی با میوه‌های درشت‌تر زمینه‌ساز جلب نظر باغداران به این گیاه به‌‌عنوان درختی بارده شد، به‌‌طوری‌ که امروزه تولید این میوه‌ی باستانی در مقیاس تجاری در بیش از 30 کشور دنیا انجام می‌گیرد (بادانس و همکاران، 2000).

1-2- مشخصات گیاه‌شناسی

این مطلب را هم بخوانید :

ازگیل ژاپنی با نام علمی Eriobotrya japonica و نام انگلیسی Loquat درختی همیشه‌سبز و نیمه‌گرمسیری است و متعلق به خانواده Rosaceae و زیرخانواده Pomoideae می‌باشد. نام Eriobotrya از دو کلمه یونانی erion و botrys به معانی کرک و خوشه مشتق شده است که به کرکدار بودن برگ‌ها و میوه‌های این گیاه و فرم گلدهی آن اشاره دارد. کلمه japonica هم به ژاپن برمی‌گردد، چرا که ازگیل ژاپنی از این کشور به بسیاری از نقاط دنیا معرفی شد (حسین و همکاران، 2009).

این گیاه دارای گلهای کامل است و بیشتر ارقام آن خودگشن هستند، ولی در بعضی ارقام خودناسازگاری نیز دیده می‌شود. گلهای سفید رنگ ازگیل ژاپنی در پاییز شکوفا می‌شوند، میوه‌ها در طی زمستان رشد می‌کنند و در بهار می‌رسند. رنگ میوه‌های ازگیل ژاپنی از زرد کمرنگ تا نارنجی متغیر است. طعم آن‌ها معمولا شیرین با یک ترشی ملایم است و بسیار آبدارند. میوه‌ها کروی یا تخم‌مرغی شکل‌اند و قطر آنها 2 تا 5 سانتیمتر و متوسط وزن آنها 30 تا 40 گرم می‌باشد که در ارقام بزرگ به 70 یا حتی به 170 گرم هم می‌رسد. معمولا 2 تا 4 بذر قهوه‌ای رنگ در هر میوه وجود دارد (لین و همکاران، 1999؛ لین و همکاران، 2007).

1-3- ازدیاد ازگیل ژاپنی

ازگیل ژاپنی از طریق بذر قابل تکثیر است اما مشکلاتی چون تفرق صفات، خودناسازگاری و دوره‌ی جوانی طولانی مانع استفاده از این روش تکثیر در باغات تجاری می‌شود. همچنین روش‌های دیگری از قبیل پیوند جوانه، خوابانیدن هوایی، کشت بافت و ریزازدیادی هم برای تکثیر ازگیل ژاپنی قابل استفاده است اما بهترین روش، پیوند شاخه روی دانهال‌های ازگیل ژاپنی، درخت به و بعضی گونه‌های جنس Eriobotrya است. پیوند زبانه‌ای، پیوند نیمانیم و پیوند اسکنه از جمله انواع پیوند شاخه‌اند که برای تکثیر این گیاه به‌کار می‌روند ( لین و همکاران، 1999).

1-4- نیازهای خاکی و اقلیمی

به‌طور کلی درخت ازگیل ژاپنی در نواحی نزدیک به دریا و بین عرض جغرافیای 20 تا 35 درجه و گاهی تا 45 درجه شمالی و جنوبی یافت می‌شود (بادنس و همکاران، 2000). این گیاه با نواحی مدیترانه‌ای کاملاً سازگار است و به‌‌دلیل نیازهای اقلیمی تقریباً مشابه با مرکبات، در مناطق مرکبات‌خیز به‌خوبی پرورش می‌یابد (پلات و کالیسکان، 2007؛ ویلانووا و همکاران، 2001).

ازگیل ژاپنی به محدوده‌ی وسیعی از خاک‌ها اعم از اسیدی یا قلیایی و سبک یا سنگین مقاوم است و در صورت رطوبت و زهکشی مناسب خاک، به‌خوبی رشد می‌کند (لین و همکاران، 2007). مقاومت درخت به سرما تا منهای 10 درجه سانتیگراد می‌رسد اما میوه‌ها در دمای کمتر از منهای 3 درجه یخ می‌زنند. احداث یک باغ ازگیل ژاپنی در مناطقی توصیه می‌شود که دارای دمای زمستانه بیش از منهای 3 درجه و دمای تابستانه کمتر از 35 درجه سانتیگراد باشند (لین، 2007).

 

3-2-4-آماده سازی دستگاه——— 45

3-2-5-آماده سازی خوراک ——— 45

3-2-6-آماده سازی محلول ———- 45

3-2-7- آزمون گاز—————- 46

3-2-8- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات- 48

فصل چهارم. تجزیه و تحلیل داده‌ها—- 49

4-1-نتایج آنالیز شیمیایی گونه های مرتعی سه گونه مورد مطالعهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 50

4-2- اندازه گیری گاز تولیدی و پارامترهای تولید گاز در گونه های مرتعی مورد مطالعه————— 50

 

فصل پنجم. نتیجه‌گیری و پیشنهادها—- 73

5-1-نتایج آنالیز شیمیایی گونه های مرتعی سه گونه مورد مطالعهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 74

منابع و مآخذ-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد— 80

چکیده

این تحقیق به منظور تعیین ارزش غذایی وقابلیت هضم سه گونه مرتعی با روش های شیمیایی ومقایسه تولیدگاز با بهره گرفتن از دو روش مایع شکمبه و مایع مدفوع انجام شد. نمونه برداری از مناطق مختلف استان گیلان به روش تصادفی انجام شد. کلیه نمونه های بدست آمده ابتدا خرد شده ،آسیاب کرده وجهت تعیین ترکیبات شیمیایی وتعیین قابلیت هضم با روش تولید گاز مورد آزمایش قرار گرفتند. در این تحقیق از 3 راس گاو ،گوسفند و بز فیستوله دار و روش ساکشن در موسسه تحقیقات علوم دامی کشور استفاده شد. این طرح در قالب طرح کاملاً تصادفی و داده ها نیز با نرم افزار SAS , Neway مورد آنالیز قرار گرفت . ترکیب شیمیایی (CP – EE – CF – ASH – ADF – NDF )و تولید گاز ( OMD – SCFA – ME – NEL DMD) برای هر سه گونه تعیین شد . در روش تجزیه شیمیایی، گونه ها از لحاظ پروتئن، چربی، خاکستر، فیبر خام ،ADF وNDF داری تفاوت معنی داری می باشند. نتایج نشان می دهد که میزان گاز تولیدی در گونه های و در دامهای مختلف دارای اختلافات معنی داری می باشد. نتایج همچنان نشان داد که با گذشت زمان انکوباسیون میزان گاز تولیدی در تمام گونه های مورد مطالعه و در تمام دامها در هر دو مایع شکمبه و مایع مدفوع میزان گاز تولیدی افزایش یافته است . البته در اغلب شرایط این افزایش تا ساعت 24 انکوباسیون دارای شیب تندی و بعد از آن از آهنگ رشد کندتری برخوردار می باشد. با توجه به نتایج حاصل از آزمایش تعین قابلیت هضم توسط گاز تست با بهره گرفتن از مقایسه مایع شکمبه با مدفوع که در یک

این مطلب را هم بخوانید :

 

 روند افزایشی یکسان در تولید گاز بوده می توان این نتیجه را گرفت که بجای استفاده از مایع شکمبه، از مایع مدفوع دام استفاده کرد،که روشی آسان و ارزان می باشد.

واژه های کلیدی: ارزش غذایی، تولید گاز، مایع شکمبه، مایع مدفوع، سه گونه مرتعی

4-1- 9 بررسی تواتر ریزشهای جوی سالانه…………………………………………………………………………… 88

4-1-10 توزیع بارندگی ماهانه…………………………………………………………………………………………….. 90

4-1-11 بارش فصلی……………………………………………………………………………………………………….. 91

4-1-12 حداکثر بارندگی 24 ساعته………………………………………………………………………………………. 93

4-1-13 دما……………………………………………………………………………………………………………………. 94

4-1-14 رژیم حرارتی منطقه………………………………………………………………………………………………. 95

4-1-15 رطوبت نسبی………………………………………………………………………………………………………. 98

4-1-15-1 بررسی رطوبت نسبی در منطقه…………………………………………………………………………….. 98

4-1-16 روزهای یخبندان………………………………………………………………………………………………….. 102

4-1-17 ساعات آفتابی و ابرناکی………………………………………………………………………………………… 103

4-1-18 ساعات آفتابی……………………………………………………………………………………………………… 103

4-1-19 ابرناکی………………………………………………………………………………………………………………. 103

4-1-20 تبخیر و تعرق…………………………………………………………………………………………………….. 106

4-1-20-1 تبخیر از طشت………………………………………………………………………………………………… 107

4-1-20-2 تبخیر و تعرق پتانسیل (ETO )…………………………………………………………………………. 109

4-1-20-3 تبخیر و تعرق حقیقی………………………………………………………………………………………… 111

4-1-21 باد……………………………………………………………………………………………………………………. 112

4-1-21-1 سرعت و جهت باد منطقه…………………………………………………………………………………… 113

4-1-22 نوع اقلیم……………………………………………………………………………………………………………. 114

4-1-22-1 طبقه بندی اقلیمی دومارتن………………………………………………………………………………….. 114

4-1-22-2 طبقه بندی اقلیمی آمبرژه…………………………………………………………………………………….. 115

4-1-22-3 منحنی آمبروترمیك……………………………………………………………………………………………. 117

4-2 هیدرولوژی………………………………………………………………………………………………………………. 118

4-2– 1 برآورد رواناب سالانه با بهره گرفتن از « روش های منطقه‎ای »…………………………………………………. 118

4-2 -2 شبکة ایستگاه های هیدرومتری………………………………………………………………………………….. 119

4-2-3 انتخاب پایة زمانی مشترک (دورة شاخص آماری)…………………………………………………………. 122

4-2 -4 بررسی کیفیت داده های آماری…………………………………………………………………………………. 122

4-2-5 بازسازی، تکمیل و تطویل آمار………………………………………………………………………………….. 123

4-2 -6 دبی ویژه یا رواناب خالص……………………………………………………………………………………… 126

4-2 -7 ضریب رواناب…………………………………………………………………………………………………….. 126

4-2 -8 رواناب ماهانه………………………………………………………………………………………………………. 128

4-2 -9 رواناب فصلی……………………………………………………………………………………………………… 131

4-2 -10 رژیم جریان……………………………………………………………………………………………………….. 133

4-2 -11 برآورد دبی پایة آبراهة اصلی و زیرحوضه ها……………………………………………………………. 133

4-2 -12 بیلان آبی………………………………………………………………………………………………………….. 135

4-2 -13 ژئوموفولوژی……………………………………………………………………………………………………… 136

4-2 -13-1 چین ها…………………………………………………………………………………………………………. 136

4-2 -13-2 گسل ها     …………………………………………………………………………………………………… 137

4-2 -14 بررسی حساسیت كمی سنگها به فرسایش آبی……………………………………………………………. 139

4-2 – 14-1 واحد های زمین شناسی با فرسایش پذیری نسبی كم……………………………………………… 142

4-2 – 14-2 واحدهای زمین شناسی با فرسایش پذیری متوسط………………………………………………….. 142

4-2 – 14-3 واحدهای زمین شناسی با فرسایش پذیری متوسط تا زیاد………………………………………… 142

4-2–14-4 واحدهای زمین شناسی با فرسایش پذیری خیلی زیاد……………………………………………….. 142

4-2–15 بررسی منشاء رسوبات و اثرات عوامل جابجائی آنها…………………………………………………….. 145

4-2 –16 بررسی نفوذپذیری تشكیلات زمین‌شناسی و تأثیرات كمی وكیفی آن بر منابع آب………………. 146

4-2 – 16-1 واحدهای زمین‌شناسی با نفوذپذیری نسبی زیاد……………………………………………………… 146

 

4-2–16-2 واحدهای زمین‌شناسی با نفوذپذیری متوسط……………………………………………………………. 147

4-2–16-3 واحدهای زمین‌شناسی با نفوذپذیری نسبی كم…………………………………………………………. 147

4-2–16-4 بررسی پایداری پهنه های لغزشی و ریزشی…………………………………………………………….. 148

4-2–17 بررسی علل تغییرات ژئومورفولوژی در حوضه شامل علل آب و هوا، تكتونیک و فعالیتهای

انسانی………………………………………………………………………………………………………………………….. 150

4-2– 18 بررسی نقش رسوبزایی هر یک از رخساره های ژئومورفولوژی………………………………………. 151

4-2–18-1 تیپ آهكی – سیلتستونی (Kln)…………………………………………………………………………. 151

4-2–18-2 تیپ آهكی (p)……………………………………………………………………………………………….. 154

4-2–18-3 تیپ شیلی-ماسه سنگی (سازند شمشك)……………………………………………………………….. 156

4-2 – 18-4 تیپ كوارتزیتی-شیلی-سیلتستونی………………………………………………………………………. 159

4-2–18-5 تیپ فیلیتی – اسلیتی………………………………………………………………………………………… 160

4-2– 18-6 تیپ آبرفتی……………………………………………………………………………………………………. 161

. 4-2– 19 بررسی نقش ژئومورفولوژی منطقه در تشدید پدیده های طبیعی……………………………………. 163

4-2–19-1 بررسی موارد خاص تأثیرگذار در حوضه (مناطق بهمن گیر، معادن و. . . )……………………… 163

4-2– 19-2 بررسی پایداری، پهنه های لغزشی و ریزشی…………………………………………………………… 163

4-2-20 آبشار……………………………………………………………………………………………………………….. 167

فصل پنجم : نتیجه گیری، پاسخ به فرضیات و ارائه پیشنهادات

5-1 نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………. 172

5-2 پاسخ فرضیه…………………………………………………………………………………………………………….. 174

منابع و مأخذ …………………………………………………………………………………………………………………. 178

چكیده

این تحقیق با بهره گرفتن از روش توصیفی و تحلیلی همراه با مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و مشاهدات میدانی به بررسی هیدروژئومورفولوژی حوضه ی ماسوله رودخان با تأکید بر آبشارهای منطقه پرداخته و به شرح زیر می باشد. حوضه مورد مطالعه با مساحت 46/4195 هكتار جزیی از حوضه آبخیز ماسوله رودخان بوده و از سر شاخه های این حوضه می باشد. واحد های زمین شناسی آن شامل سنگهای دگر گونی پالئوزوئیک و سنگهای رسوبی ژوراسیک و كرتاسه (مزوزوئیك) می‎باشد. پی سنگ شهر ماسوله بر روی سنگهای فیلیتی و اسلیتی قرار گرفته و به جز ارتفاعات منطقه كه دارای پوشش مرتعی و دچار تخریب شده اند سایر مناطق زیر پوشش جنگلی و مرتعی است. به لحاظ حساسیت به فرسایش واحد های آهكی پرمین(P) و سنگهای كوارتزیتی واحد (Pzs) در رده كم، سنگهای پالئوزوئیک شامل فیلیت، اسلیت و كنگلومرا در رده متوسط وتناوب آهكهای متوسط تا نازك لایه و سیلتستون كرتاسه (Kln) وسازند شمشك با لیتولوژی شیلی، ماسه سنگی در رده زیاد قرار دارند. از نظر نفوذ پذیری واحد های آهكی و سیلتی كرتاسه و كوارتزیت پالئوزوئیک در رده متوسط، واحد شیلی و ماسه سنگی سازند شمشك، سنگهای دگرگونی پالئوزوئیک (فیلیت، اسلیت و كنگلومرا) و واحد آهكی پرمین در رده كم قرار دارند. به لحاظ پتانسیلهای لغزشی و ریزشی با توجه به شرایط اقلیمی و تكتونیكی حائز اهمیت بوده ودر حاشیه شهر ماسوله پدیده های لغزش و ریزش به وضوح قابل مشاهده است. هم چنین مصالح رسی در محدوده كنار شهرداری ماسوله و مخلوط همگن در ارتفاعات دولی چال و در قسمت غربی ایستگاه هشدار سیل وجود دارد. ژئومورفولوژی منطقه كاملا كوهستانی بوده و شامل 6 تیپ لیتولوژیكی و 18رخساره ژئومورفولوژی شامل رخساره های خاكدار، انواع رخنمونهای سنگی و مناطق ریزشی و لغزشی است. به طور كلی می توان گفت شیب منطقه زیاد بوده و سنگ كف در بستر مسیل ها بالاست هم چنین رخساره های فرسایشی در مناطق بالادست وجوددارد (آندره، دولی چال و خلل دشت) و به همین دلیل به هنگام بارندگی خطر سیل مناطق پایین دست و خصوصا شهر تاریخی ماسوله را مورد تهدید قرار می دهد. در این حوضه شش آبشار وجود دارد که نوع خاک و جنس زمین همراه با شرایط اقلیمی در پیدایش آنها نقش دارند.

واژگان کلیدی: بررسی هیدروژئومورفولوژی، حوضه، آبشار، ماسوله رودخان

مقدمه

با پیشرفت دنیای مترقی و تكنولوژی پدیده فرسایش و رسوب در حوضه های آبخیز یكی از عوامل اصلی محدودیت در روند طبیعی اكوسیستمهای موجود می باشد. بطوریكه امروزه كمتر نقاطی از عرصه های آبخیز را می توان یافت كه در معرض تخریب و فرسایش خاك قرار نگرفته باشد. با بررسی بیشتر روی علل مؤثر در وقوع این پدیده دیده می شود كه عامل اصلی آن به بهره برداری از طبیعت و در واقع به انسان برمی‎گردد. انسان در زندگی اجتماعی و با افزایش جمعیت روز افزون خود دائم در پی افزایش بهره برداری جهت تأمین نیازهای غذایی و مایحتاج زندگی می باشد، در نتیجه بهره برداری بیشتر از حد توان از اراضی، مدیریت غلط منابع طبیعی باعث ایجاد فرایندهای فرسایشی بسیار شدیدی در سطوح اراضی شده است. .

مطالعات حوضه ماسوله استان گیلان، با هدف بررسی هیدروژئومورفولوژی حوضه ی ماسوله رودخان با تأکید بر آبشارهای منطقه با بررسی مباحث مختلف در زمینه اقلیم، زمین شناسی، هیدرولوژی و منابع آبی حوضه صورت گرفته است. در بخش ژئومورفولوژی و بحث فرسایش و رسوب با هدف شناسایی و بررسی اشكال موجود فرسایش حوضه، بررسی علل مؤثر در فرسایش و مقدار كمی و ارزیابی از میزان فرسایش و رسوب خاك به این موارد پرداخته است. با اجرای برنامه های جامع آبخیزداری در مسیر حفاظت آب و خاك، كنترل سیلاب و روانابهای فصلی می توان تا حد قابل قبولی از شدت فرسایش خاك د راین حوضه كاست و از زیان و خطرات ناشی از آن نیز در امان بود. این امر زمانی موفقیت آمیز خواهد بود كه با مشاركت و دخالت ساكنین حوضه ها وآموزش های صحیح بهره برداری از منابع نیز توأم باشد. این تحقیق با توجه به موارد فوق به پنج فصل زیر تقسیم می گردد:

فصل اول :کلیات تحقیق

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

فصل سوم : بستر طبیعی تحقیق

فصل چهارم :یافته های تحقیق

فصل پنجم : نتیجه گیری، پاسخ به فرضیات و ارائه پیشنهادات و در نهایت منابع و مآخذ می باشد.

 1 -1 بیان مسئله

بررسی جامع حوضه های آبریز از نظر هیدروموفولوژی یک راه حل اساسی برای مدیریت اکوسیستم است که منجربه حفاظت بهتر منابع طبیعی خواهد شد تغییرات کاربری اراضی و نوسانات اقلیمی از جمله عواملی هستند که بر چرخه طبیعی آب در اکوسیستم اثر می گذراند. شیب دامنه هاو طبقه بندی آنها ، شیب بستر، پوشش گیاهی، نوع و شکل زمین و نوع محصول کاشت شده در زمین، رژیم های جریانی و یا نحوه جریان رژیم قشری، رژیم عمقی، رژیم دائمی و فصلی، لیتوژی و ضخامت سازنده ها و نوع سازنده و روان آبهای موجود در یک حوضه به همراه شکل حوضه از جمله مواردی هستند که در هیدرومورفولوژی مورد مطالعه قرار می گیرند.

کشور ایران در مقیاس جهانی با توجه به شرایط موجود ازجمله نوادر سرزمین هایی است که از تواناییها و تنوع های بسیار با ارزشی برخوردار است. به منظور امکان بهره برداری مناسب از این توانایی ها، شناخت محدودیتها و حساسیت های محیط طبیعی در این سرزمین از اهمیت فراوانی برخوردار است. مطالعات ژئومورفولوژی که نتایج دخال فرایندهای زمین شناسی و هیدرولوژی و اقلیم شناسی را منعکس می سازددر این شناسایی نقشی تعیین کننده دارد.

این مطلب را هم بخوانید :

استان گیلان با دارا بودن شرایط خاص جغرافیایی و منحصر به فردخود، بخصوص با دارابودن جنگل های انبوه و بارش فراوان این امکان را بوجود آورده تا حوضه های رودخانه ای بدلیل انواع فرسایش دستخوش تغییر ات شده و به مرور زمان پدیده های ژئومورفولوژی در آن نمایان گردد.

حوضه ماسوله رودخان در غرب گیلان از ارتفاعات کوههای شاه معلم سرچشمه مى‌گیرد و با نام ماسوله در منطقهٔ سرایان به «زیگل» و «لیکوند» تغییر نام مى‌‌دهد. حداکثر ارتفاع حوزهٔ رود ماسوله ۳۰۰۰ متر است. ماسوله رودخان در «چومثقال» وارد تالاب انزلى مى‌شود. لذا این تحقیق در نظر دارد تا به بررسی هیدرو موفولوژی حوضه ی ماسوله رودخان پرداخته و این حوضه را از نظر هیدرولوژی و مورفولوژی مورد ارزیابی قرار دهد.

 1- 2 سوالات تحقیق

آیا در حوضه ماسوله رودخان آبشار وجود دارد؟

عوامل موثر در بروز و پیدایش آبشار در حوضه ماسوله رودخان کدامند؟

آیا نوع خاک و جنس زمین در پیدایش آبشارهای حوضه نقش دارند؟

آیا شرایط اقلیمی وبارندگی در پیدایش آبشار حوضه نقش دارند؟

1-3 فرضیه تحقیق

در تعریف فرضیه می توان گفت: فرضیه عبارت است از حدس یا گمان اندیشمندانه درباره ماهیت، چگونگی و روابط بین پدیده ها، اشیاء و متغیرها، که محقق را در تشخیص نزدیک ترین و محتمل ترین راه برای کشف مجهول کمک می نماید ؛ بنابراین، فرضیه گمانی است موقتی که درست بودن یا نبودنش باید مورد آزمایش قرار گیرد. (حافظ نیا، 1382، 110)

فرضیه یک تصور، گمان یا حدس آگاهانه درباره نتایج احتمالی تحقیق است. فرضیه، یک راه حل فرضی و یا نظریه ای است که باید ثابت شود و جوابی معقول برای مسئله تحقیق ارائه کند. در اصل، فرضیه و مسئله تحقیق با یکدیگر بسیار مرتبط هستند و اساس الگو و بررسی های تحقیق را تشکیل می دهند (علیجانی، 1380، 174)

فرضیه، توجیه و تبیین های حدسی معینی را درباره واقعیات عرضه می کند و پژوهشگران را در بررسی این واقعیات و تجارب کمک و هدایت می کند. فرضیه یک پیشنهاد توجیهی و به زبان دیگر راه حل مسئله است که هم به یافتن نظم و ترتیب در بین واقعیات کمک می کند و هم باعث استنتاج می شود. یافته های علمی دانشمندان هر یک در پی یک فرضیه و حدس و گمان علمی مقدور شده است. آنها ابتدا به صورت بنای فرضیه اقدام کرده ان و سپس در مورد آن به تحقیق و جستجو پرداخته اند (حافظ نیا، 1382، 110)

موفقیت و استحکام هر تحقیق بشر بسته به استحکام فرضیات آن است. رد یا اثبات فرضیات در تحقیق تفاوت چندانی ندارد و رسیدن به هر یک از دو نتیجه با ارزش می باشد. فرضیه را نباید معادل نظریه پنداشت. چرا که فرضیه نظریه ای به اثبات نرسیده است. (نادری و سیف نراقی، 1382، 39)

فرضیات مطرح شده در پژوهش حاضر عبارتند از :

به نظر می رسد در حوضه آبریز ماسوله رودخان آبشار وجود دارد.

به نظر می رسد نوع خاک و جنس زمین در پیدایش آبشارهای حوضه نقش دارند.

به نظر می رسد شرایط اقلیمی وبارندگی در پیدایش آبشار حوضه نقش دارند.

1 -4 اهداف تحقیق

پژوهشگر برای اینکه بتواند کار تحقیقی خودش را را حت تر شروع نماید باید هدف تحقیق را فراوری خود داشته باشد (ودیعی، 1384، 40). پژوهشگر هدف نهایی خود را بیان می کند. این موضوع هر چند که در عنوان پایان نامه به صورتی عنوان شده است ولی بهتر است در این بخش به تفصیل و روشن تر ذکر شود. (خدابخش، 1383، 11)

اهداف تعیین می کند که محقق از چه دیدی به مسئله نگاه می کند و چه چیزی را می خواهد نشان دهد، به عبارتی می توان گفت اهداف تحقیق نشان می دهد دیدگاه، افکار، تیزبینی، هوش و همچنین میزان تلاش محقق چقدر است؟ (سادات، رضوی، 1384، 55).

حوضه های آبریز بخش اصلی چشم اندازهای رودخانه ای هستند و در نتیجه، بخش وسیعی از پژوهش‎ها بر روی مشخصات آنها متمرکز شده است. این پژوهش ها شامل موقعیت جغرافیایی شبکه های رودخانه ای و شرح کمّی بافت، طرح، شکل و ارتفاع حوضه آبریز می شود. (آبراهامز، 1984)

هدف این تحقیق بطور کلی شناسایی قابلیتها و محدودیتهای مکانی و ارائه راهکارهایی در جهت تقویت قابلیت ها و کاهش محدودیتها می باشد که این تحقیق نیز در خارج از این محدوده نبوده و اهداف آن بطور عمده به شرح زیر است.

بررسی هیدروژئومورفولوژی حوضه ماسوله رودخان با تاکید بر آبشار

شناسایی اشکال تاثیر گذار در پیدایش آبشار در حوضه

ارائه راهکارهای مناسب برای مدیریت محیط و استفاده بهینه از آبشار های موجود

1 -5 نوع روش تحقیق

روش اصلی در این تحقیق روش تحلیلی – توصیفی و بر پایه مشاهدات میدانی است. روش تحقیق به معنای تبیین و تفسیر حرکت جهت رسیدن به حقایق مربوط به موضوع تحقیق ماست. (حافظ نیا، 1382، 19). روش تحقیق در این پایان نامه مبتنی بر روش تجربی و نیز دوروش استقرایی(حرکت از جزء به کل) وعلّی قیاسی (بررسی علت و معلول) می باشد. درراستای انجام این پژوهش از مواد و تکنیک های زیر نیز کمک گرفته

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات: روش تجزیه و تحلیل اطلاعات با بهره گرفتن از تحلیل‌های توصیفی برنامه‌ریزی ریاضی است. اجرای مدل‌ها از طریق نرم‌افزار LINGO صورت خواهد گرفت.

کلمات کلیدی: نقدینگی، ساختار دارایی، سودآوری، كفایت سرمایه، تحلیل پوششی داده‌ها

1-1- مقدمه

شرکت‌ها دارای منابعی هستند که برای عملکرد مالی قوی و مزیت رقابتی حیاتی هستند. نخستین نوع از این منابع دارایی‌های مشهود چون اموال، ماشین‌آلات و تکنولوژی‌های فیزیکی دارای جانشین هستند که می‌توانند به آسانی در بازارهای آزاد، خرید و فروش شوند. نوع دوم دارایی‌های نامشهود، باارزش، کمیاب، بدون جانشین و استراتژیکی هستند که برای ایجاد مزیت رقابتی و عملکرد مالی برتر، توانا هستند(نمازی و ابراهیمی، 1390).

از طرفی، توسعه اطلاعات و پیشرفت سریع فناوری در دهه اخیر تحولی عظیم در تمام جنبه‌های زندگی و فعالیت‌های بشر ایجاد کرده و باعث حرکت به سمت اقتصاد دانش‌محور و منجر به تغییر پارادایم حاکم بر اقتصاد صنعتی شده است(همتی و همکاران، 1389).

مدیران باید از صورت‌های مالی بانک‌‌ها و شركت‌ها آگاهی داشته باشند تا بتوانند آینده بانک‌‌ها و شركت‌ها را پیش‌بینی و تصمیمات آگاهانه‌ای اتخاذ كنند. پس شناسایی و ارزش‌گذاری درست و صحیح صورت‌های مالی بانک‌‌ها و شركت‌ها هم برای مدیران و هم برای استفاده‌كنندگان از صورت‌های مالی امری ضروری می‌باشد كه روز به روز بر اهمیت آن افزوده می‌شود(رحیمیان و همکاران، 1391)

1-2- بیان مسأله

ارزیابی عملکرد سازمان‌ها در جهت‌گیری تصمیمات استراتژیک آتی آن‌ها نقش اساسی دارد(بحیرایی، 1391).

امروزه شرکت‌ها با رقابت قوی‌تری نسبت به گذشته مواجه‌اند و عملکرد مالی هدف اصلی هر نهادی است. پس هر سازمانی می‌خواهد با روش‌های مختلف عملکرد مالی خود را افزایش دهد(احمدخان و همکاران[1]، 2012).

در سال‌های اخیر، مزیت رقابتی محور استراتژی‌های رقابتی قرار گرفته است. شرکت‌ها برای بهبود عملکرد و مقابله با رقبا، باید دارای مزایای رقابتی باشند تا بتوانند در شرایط پیچیده، عملکردی برتر داشته و خود را در بازارها حفظ نمایند. بنابر دیدگاه مبتنی بر منابع، عملکرد برتر شرکت‌ها می‌تواند از منابع منحصر به فرد آن‌ها، یکپارچگی منابع و یا توانایی پاسخگویی به محیط ناشی شود. بر اساس این دیدگاه، تفاوت عملکرد شرکت‌ها به دلیل این است که سازمان‌های موفق دارای منابع استراتژیکی(فیزیکی، انسانی و سازمانی) هستند که رقبای آن‌ها فاقد آن منابعند.

بانك‌های تجاری و تخصصی موسسات مالی هستند كه وجوه راكد مردم را جمع‌ آوری كرده و به تجار، صاحبان صنایع و سایر متقاضیان تسهیلات اعطاء می‌كنند. در واقع، بانك با عملیات خود موجبات انتقال منابع را از اشخاصی كه به علل مختلف مانند: فقدان دانش و تخصص، كمبود سرمایه و ترس از ریسك سرمایه‌گذاری، نمی‌خواهند یا نمی‌توانند در فعالیت‌های اقتصادی مشاركت نمایند، به اشخاصی كه برای سرمایه‌گذاری به منابع مالی محتاج‌اند، فراهم می‌سازد و از آن‌جایی كه هدف بانك تجاری كسب سود است، طبیعی است بانك بایستی منابع را هرچه ارزان‌قیمت‌تر جذب كرده و با حداكثر نرخ سود به متقاضیان تسهیلات دهد. از این رو،

 هدف اولیه و اساسی بانك همانند سایر سازمان‌های انتفاعی، حداكثر كردن ثروت صاحبان آن می‌باشد. در افزایش ثروت صاحبان سهام مدیریت بانك باید تصمیم بگیرد كه آیا دارایی‌ها با كیفیت پایین‌تر و درآمد بیشتر و یا دارایی‌ها با كیفیت بالاتر و ریسك كمتر را كسب كند و یا آیا بانك باید سرمایه‌گذاری كند و تسهیلات با سررسیدهای طولانی اعطاء نموده و نقدینگی‌اش را كاهش دهد و یا دارایی‌هایی با سررسیدهای كوتاه‌مدت‌تر را انتخاب و درجه بالایی از نقدینگی را تأمین نماید؟ این‌ها سؤالاتی هستند كه مدیران بانك‌ها همیشه با آن‌ها درگیر هستند(كریمی، 1385).

پاسخ به سؤالات فوق نیاز به ارزیابی عملكرد مالی را بااهمیت‌تر ساخته تا از این طریق بانك‌ها عملكردشان را از لحاظ سودآوری، كفایت سرمایه، ساختار دارایی و نقدینگی نسبت به بانك‌های رقیب مورد بررسی قرار دهند تا بتوانند موقعیت خود را سنجیده و نسبت به بهبود و ارتقاء عملكرد خود اقدام نمایند.

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

امروزه شرکت‌ها با رقابت قوی‌تری نسبت به گذشته مواجه‌اند و عملکرد مالی هدف اصلی هر نهادی است. پس هر سازمانی می‌خواهد با روش‌های مختلف عملکرد مالی خود را افزایش دهد(احمدخان و همکاران، 2012).

در سال‌های اخیر، مزیت رقابتی محور استراتژی‌های رقابتی قرار گرفته است. شرکت‌ها برای بهبود عملکرد و مقابله با رقبا، باید دارای مزایای رقابتی باشند تا بتوانند در شرایط پیچیده، عملکردی برتر داشته و خود را در بازارها حفظ نمایند. بنابر دیدگاه مبتنی بر منابع، عملکرد برتر شرکت‌ها می‌تواند از منابع منحصر به فرد آن‌ها، یکپارچگی منابع و یا توانایی پاسخگویی به محیط ناشی شود. بر اساس این دیدگاه، تفاوت عملکرد شرکت‌ها به دلیل این است که سازمان‌های موفق دارای منابع استراتژیکی(فیزیکی، انسانی و سازمانی) هستند که رقبای آن‌ها فاقد آن منابع‌اند. نتایج تحقیق حاضر می‌تواند در بانک‌‌ها مورد استفاده قرار گیرد. همچنین در استانداردگذاری و تدوین استانداردهای حسابداری می‌توان نگاهی به این تحقیق داشت و در موارد لزوم، برای تدوین استاندارد از آن بهره برد. در ضمن، دانشگاه‌ها و مراكز تحقیقاتی جهت امور آموزش و پژوهش می‌توانند از این جمله باشند و همچنین شركت‌های سرمایه‌گذاری یا كارگزاری‌های وابسته به بازار سرمایه و یا هر سرمایه‌گذار كه از نتایج تحقیق جهت تصمیم‌گیری می‌تواند استفاده نماید. ارزیابی عملکرد بانک‌‌های کشاورزی در استان اردبیل موضوع این پایان‌نامه است و تا آن‌جا که مطلع هستیم، تاکنون هیچگونه تحقیقی با این ماهیت در بانک کشاورزی صورت نگرفته است. از جهت نوع مطالعه و محل اجراء، این تحقیق جدید است

1-4- چارچوب نظری تحقیق

چارچوب نظری مبنایی است که تمام تحقیق بر روی آن قرار داده می‌شود. چارچوب نظری یک شبکه منطقی، توسعه‌یافته، توصیف‌شده و کامل بین متغیرهایی است که از طریق فرایندهایی مانند مصاحبه، مشاهده و بررسی ادبیات موضوع(پیشینه تحقیق) فراهم آمده است(خاکی، 1387).

روش‌های مختلفی برای ارزیابی عملكرد وجود دارد، كه در میان آن‌ها اندازه‌گیری كارایی(شیوه اندازه‌گیری نسبت ارزش كل خروجی‌ها به ارزش كل ورودی‌های یک واحد) می‌تواند در رسیدن به اهداف پژوهش كمك مؤثری داشته باشد. تحلیل پوششی داده‌ها یک روش اندازه‌گیری كارایی است و برای اندازه‌گیری كارآیی واحدهای تصمیم‌گیرنده كه دارای چندین ورودی و چندین خروجی می‌باشند، به كار می‌رود. در این روش فرض بر این است كه واحد تصمیم‌گیری‌های كارآ همیشه بهتر از واحد تصمیم‌گیری‌های ناكارآ عمل می‌نمایند.

1-4-1- مبانی نظری تحلیل پوششی داده‌ها

کارآیی به معنای خوب کارکردن است و تحت تأثیر شاخص‌های درون سازمانی مثل سود هر واحد، فروش هر واحد و یا رضایتمندی ناشی از یک واحد و از این قبیل قرار دارد؛ که به صورت نسبت خروجی به ورودی بیان می‌شود:

ورودی/خروجی= کارآیی

روش‌های پارامتری و غیرپارامتری اندازه گیری کارآیی

تکنیک‌هایی برای محاسبه میزان کارآیی و مقدار مناسب افزایش در خروجی و کاهش در ورودی به منظور رسیدن به کارآیی صددرصد در سال‌های اخیر ایجاد شده‌اند که عموماً به دو دسته تکنیک‌های پارامتری و تکنیک‌های ناپارامتری تقسیم می‌شوند.

در روش‌های پارامتری شکل خاصی را برای یک تابع تولید در نظر می‌گیرند، سپس به وسیله روش‌های آماری و اقتصادسنجی به برآورد ضرایب مجهول تابع(پارامترها) می‌پردازند؛ چون در این روش پارامترها(ضرایب) از تابع برآورد می‌شود به آن روش «پارامتری» می‌گویند.

این مطلب را هم بخوانید :

در روش‌های غیرپارامتری هیچ فرم تابعی برای تابع تولید در نظر گرفته نمی‌شود و تابع تولید بوسیله خود واحدها تعیین می‌شود(مهرگان، 1383).

شکل1-1- روش‌های پارامتری و غیرپارامتری تحلیل پوششی داده‌ها(کوک[2]، 2001)

روش تحلیل پوششی داده‌ها[3] یکی از روش‌های ارزیابی عملکرد با بهره گرفتن از سنجش کارآیی واحدها است. در این روش واحدهای تصمیم‌گیرنده مورد بررسی واحدهایی مستقل‌اند که ورودی‌های مشابهی را برای تولید خروجی‌های مشابه به کار می‌برند. لزوم همگونی ورودی‌ها و خروجی‌ها شرط اول در انتخاب واحدهای مورد ارزیابی است. تحلیل پوششی داده‌ها از جمله روش‌های غیرپارامتری ارزیابی کارآیی است.

به طورکلی تحلیل پوششی داده‌ها در دو قالب کلی مدل‌هایBCC و CCRمطرح می‌شود. این دو مدل با مبنا قراردادن رابطه زیر که توسط «فارل» برای اندازه‌گیری کارآیی پیشنهاد شد، شکل گرفته‌اند(فارل[4]، 1997).

در سال 1984 «بنکر»[5]، «چارنز» و «کوپر» با تغییر در مدل CCR مدل جدیدی را عرضه کردند که با توجه به حروف اول نام آنان به مدل BCC شهرت یافت. مدل BCC مدلی است که به ارزیابی کارآیی نسبی واحدهایی با بازده متغیر نسبت به مقیاس می‌پردازد(بنکر، 2000)

1-5- فرضیه تحقیق

• عملکرد نسبی بانک‌‌های کشاورزی در استان اردبیل را می‌توان با بهره گرفتن از تکنیک غیرپارامتری تحلیل پوششی داده‌ها اندازه‌گیری کردک