3-3-4-ویژگیهای طبیعی.. 51

3-3-5-موقعیت اقلیمی : 53

3-3-6-ویژگیهای انسانی.. 54

3-3-7-ویژگیهای اقتصادی.. 55

3-3-7-1-کشاورزی : 55

3-3-7-2-باغداری : 56

3-3-7-3-دامداری : 56

3-3-7-4-صنعت: 57

3-3-8-گسلهای مهم و اساسی منطقه : 58

3-3-9-هواشناسی و شرایط اقلیم (کلیماتولوژی) 59

3-4-شهرستان مرزی تایباد. 59

3-4-1-موقعیت جغرافیایی.. 59

3-4-2- فضا و شکل.. 60

3-4-3-وسعت… 61

3-4-4-ویژگیهای طبیعی تایباد. 62

3-4-4-1-اقلیم و آب و هوا 63

3-4-5-ویژگیهای انسانی تایباد. 63

3-4-5-1-ساختار سنی وجنسی جمعیت… 65

3-4-6-ویزگیهای اقتصادی تایباد. 67

3-4-6-1-پتانسیل های اقتصادی شهرستان. 68

3-4-7-ویژگیهای سیاسی تایباد. 69

3-4-8-ویزگیهای اجتماعی-فرهنگی تایباد. 69

3-5-توپوگرافی مناطق مرزی شرق: 72

3-6- مرزهای ایران و پاكستان. 72

3-6-1-  نقاط حساس و آسیب پذیر مرزهای ایران و پاکستان. 73

3-6-3- منطقه مرزی تایباد: 74

3-6-4- منطقه مرزی کزیک : 75

3-6-5-زابل : 76

3-6-6- میرجاوه: 77

3-6-6-1-بازارچه مرزی میرجاوه : 78

3-6-7- روستای ملیك… 79

3-6-7-1-بازارچه مرزی ملیک : 80

3-6-8-سراوان : 81

3-6-8-بازارچه مرزی كوهك : 82

3-7-پایانه های مرزی ایران. 83

فصل چهارم: یافته های تحقیق- امنیت مرزهای شرقی

 

4-1-مقدمه. 85

4-2- تهدیدات مرزها : 85

4-2-۱-تهدید سیاسی مثل اعمال فشارهای سیاسی،بایکوت و احضار نماینده 86

4-2-۲-تهدید اقتصادی مثل تحریم اقتصادی یا قاچاق کالا. 86

4-2-۳-تهدید نظامی مثل تشکیل پیمان های نظامی،قاچاق سلاح، آموزش و تحریک عناصر مسلح.. 86

4-2-۴-تهدید فرهنگی مثل ورود اقلام ضد فرهنگی.. 86

4-2-6-حضور اتباع بیگانه افاغنه و پاکستانی،هندی و بنگلادشی.. 87

4-2-7-ترانزیت موادمخدر. 87

4-2-8-حضور نیروهای فرامنطقه ای: 87

4-2-9-وفور سلاح غیرمجاز و مهمات: 87

4-2-10-گسترش تکدی گری: 87

4-2-11-تامین اشرار و گروه های مخالف ایرانی: 87

4-3-ژئوپلیتیک مرزهای ایران و پاکستان. 87

4-4-ژئوپلیتیک مرزهای ایران با افغانستان: 88

4-4-1-نقاط حساس وآسیب پذیر مرز ایران و افغانستان. 89

4-5-خصوصیات وویژگیهای مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران. 89

4-6- تهدیدات ژئوپلیتیكی مرزهای شرقی جمهوری اسلامی ایران. 90

4-7-مهاجرت های غیرقانونی در شهرهای مرزی.. 92

4-8-گروگانگیری پرسنل مرزبانی.. 92

4-9-تأثیر پیوندهای قومی – مذهبی مثلث طلایی بر استان‌های مجاور شرقی جمهوری اسلامی ایران. 93

4-9-1-استان‌های مجاور مرزهای شرقی جمهوری اسلامی ایران. 93

4-9-2- ایده دولت ورشکسته. 93

4-9-3-مثلث طلایی.. 93

4-9-4-تهدید علیه امنیت داخلی و حاكمیت ملی.. 94

4-9-5-اقدامات عریان جدایی‌طلبانه قومی در استان‌های مجاور شرقی.. 95

4-9-6- عامل تروریسم. 95

4-9-7- نقش تروریسم در اجرای طرح بلوچستان بزرگ آمریکا 95

4-10- تهدیدات ناشی از بی‏‏ثباتی افغانستان. 96

4-10-1- ترانزیت مواد مخدر. 96

4-10-2-تقابل منافع اقتصادی با رقبا 97

4-10-3-تقابل منافع سیاسی با رقبا 97

4-10-4-پایگاه‏‏های آمریکا در منطقه. 98

4-10-5-تجزیه افغانستان. 98

4-10-6- طالبانیسم. 98

4-10-7-ایران‏‏ستیزی.. 99

4-11-نتیجه گیری.. 99

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

این مطلب را هم بخوانید :

5-ارزیابی فرضیه ها 102

5-1-فرضیه اول. 102

5-2-فرضیه دوم. 104

5-3-فرضیه سوم: 105

5-4-فرضیه چهارم. 106

5-5-نتیجه گیری.. 107

5-6- پیشنهادها 109

فهرست منابع و ماخذ. 112

پیوست ها 117

چکیده :

سیاست خارجی ایران در سه قرن اخیر بر روی مرزهای غربی کشور بود ، اما عملاً این کشور از سوی مرزهای شرقی خود دچار صدمات مهمی شده است، به ویژه پس از تقسیم شبه قاره به سه کشور مستقل در سال 1947 و وقوع اختلافات مرزی میان هند و پاکستان از یک سو و پاکستان و افغانستان از سوی دیگر و نیز وقوع کودتای کمونیستی در افغانستان در سال 1979، ایران همواره با معضلات امنیتی در مرزهای شرقی خود مواجه بوده است. اثرات منفی ناشی از بروز تنش‌ها و بی‌ثباتی‌ها در میان کشورهای شرقی، همواره بر ایران مترتب شده است و نگرانی‌های امنیتی در شرق را به یکی از معضلات اصلی ایران مبدل ساخته است. چراکه مرزهای شرقی ایران که بسیار طولانی هستند با موضوعاتی از قیبیل مواد مخدر، ژئوپلیتیک آب، محل گذر خط لوله صلح گاز، مسائل قومی و مذهبی و حضور کشورهای بیگانه دست به گریبانند. ایران از سمت شرق با دو کشور افغانستان و پاکستان هم‌مرز است؛ کشورهایی که به دلیل دوره‌های طولانی تنش و بی‌ثباتی، نقش زیادی در ایجاد ناامنی در مناطق همجوار خود از جمله ایران دارند. از این‌رو نوشتار حاضر کوشیده تا ریشه‌های ناامنی در مرزهای شرقی ایران را مورد نقد و بررسی قرار دهدچرا که امنیت مرزهای شرقی تاثیر به سزایی در ژئوپلیتیک ج.ا.ا .داشته است. امنیت مرزها پشتوانه ای محکم برای امنیت با ابعاد متنوعش در داخل کشور است و هر گونه ناامنی در مرز قادر است در سیاست های اقتصادی و فرهنگی و سیاسی و اجتماعی و نظامی داخل کشور اخلال ایجاد کند.

كلید واژه: امنیت داخلی – ژئوپلیتیك-مرزهای شرقی – افغانستان-پاکستان

مقدمه

جمهوری اسلامی ایران با 1648195کیلومتر مربع وسعت ،حدود  کره زمین  وخشکی های زمین و در دسته بندی پاندز [1] ایران جزء کشورهای خیلی بزرگ محسوب می شود . وسعت زیاد احتمال تبدیل شدن به قدرت فرامنطقه ای و جهانی را بالا می برد به علاوه در امور دفاعی نقش دارد و معمولا هر مقدار کشور وسیع تر باشد منابع معدنی و طبیعی بیشتری دارد و کشور ایران از لحاظ موقعیت استراتژیک با دارا بودن معادن غنی نفت و گاز و قرار گرفتن در سراسر شمال تنگه خلیج فارس و قرار داشتن بین کشورهای شمالی و منطقه خلیج فارس و بین قاره های آسیا و اروپا و اینکه امن ترین و کوتاهترین مسیر برای ارتباط دادن بین مناطق است از موقعیت استراتژیکی بسیار بالایی برخوردار می باشد و مرزهای کشور بالطبع از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که کشور ایران با 15 کشور مستقل مرز مشترک خشکی و آبی دارد طول مرزهای ایران بالغ بر8731 کیلومتر مربع است که حدود 6031 کیلومتر از خط مرزی را رودخانه ها، مرداب ها و با تلاق، جنگل ها، استپ ها، کویرها، کوهپایه ها و کوهستان ها که در شمار مرزهای خشکی محسوب می شوند، تشکیل می دهند و طول مرزهای دریایی ایران در سه ساحل خلیج فارس، دریای عمان و دریای مازندران نیز 2700 کیلومتر است .مرزهای شرقی ایران که بسیار طولانی هستند با موضوعاتی از