3 ) هزینه دادرسی ………………………………………………………………………………………… 76

4 ) رسیدگی خارج از نوبت …………………………………………………………………………… 77

5 ) مساله تحصیل دلیل ………………………………………………………………………………… 78

6 ) ا عتبار امر قضاوت شده ……………………………………………………………………………. 79

گفتار چهارم: وجوه افتراق بین دعاوی خلقع ید و تصرف عدوانی از حیث میان تصرف
و مالکیت…………………………………………………………………………………………………….. 80

فصل چهارم : احكام وآثار تصرف عدوانی و مرجع رسیدگی كننده

مبحث اول : احكام و آثار دعوی تصرف عدوانی ………………………………………………. 86

گفتار اول : دستور موقت در دعاوی تصرف عدوانی ……………………………………………… 86

گفتار د وم : مسا له مالكیت در دعاوی تصرف عد وانی …………………………………………. 87

گفتار سوم :‌ انكار و تردید و ادعای جعل در مقابل اسناد ارائه شده در دعاوی تصرف عدوانی      89

گفتار چهارم : تصرف مجدد و مزا حمت و مما نعت از اجرای حكم …………………………. 89

مبحث دوم : مرجع رسیدگی كننده به دعوی تصرف عدوانی و تصمیمات مربوط به آن………….. 91

مبحث سوم : اجرای حكم رفع تصرف عدوانی …………………………………………………. 94

گفتار اول : اجرای فوری احكام دادگاه ها در د عاوی تصرف عدوانی ………………………… 94

گفتار دوم : چگونگی اجرای حكم در مورد مستحدثات و اعیانی در محكوم به …………….. 95

گفتار سوم : تجدیدنظر از احكام صادره در د عاوی تصرف عدوانی …………………………. 97

فصل پنجم : احكام اختصاصی خلع ید و آثار آن

مبحث اول : احكام اختصاصی خلع ید در اموال مفروز………………………………………. 100

گفتار اول : ‌احكام اختصاصی خلع ید در اموال مفروز منقول ………………………………….. 100

گفتار دوم: احکام اختصاصی خلع ید درا موال مفروز غیرمنقول…………………………………. 102

مبحث دوم : احكام اختصاصی خلع ید در اموال مشاع ……………………………………….. 103

گفتار اول : احكام اختصاصی خلع ید در اموا ل منقول مشاع …………………………………… 103

گفتار دوم : احكام اختصاصی خلع ید در اموال غیر منقول مشاع ………………………………. 104

مبحث سوم : اجرای احكام دعاوی خلع ید ………………………………………………………. 108

گفتار اول : كلیات اجرای احكام ………………………………………………………………………. 108

گفتار دوم : چگونگی اجرای احكام دعاوی خلع ید ………………………………………………. 109

گفتار سوم : احكام اختصاصی خلع ید از جهت اجرای حكم …………………………………… 112

مبحث چهارم : اجرای احكام دعاوی تصرف عدوانی ………………………………………….. 113

گفتار اول : اجرای احكام دعوای تصرف …………………………………………………………….. 113

گفتار دوم : اجرای احكام دعوی ممانعت از حق …………………………………………………… 114

گفتار سوم : اجرای احكام دعوی مزاحمت ………………………………………………………….. 115

گفتار چهارم : تفاوت اجرای احكام دعوی خلع ید و تصرف عدوانی ………………………… 115

نتیجه گیری ……………………………………………………………………………… 116

منابع ……………………………………………………………………………………… 123

چکیده:

خلع ید به معنای اخص یا همان دعوای مالکیت که طی آن مالک ملک رفع تصرف دیگری را از ملک خود خواستار است؛ ارکان دعوای خلع ید اثبات مالکیت خواهان، تصرف خوانده و عدوانی بودن تصرفات است، این درحالی است که در قوانین موضوعه ایران نوع دیگری از حمایت از مالکیت وجود دارد که تحت عنوان دعوای رفع تصرف عدوانی شناخته می شود و بر خلاف خلع ید خواهان نیازی به اثبات مالکیت خود نیست. چنانچه در تعریف این دعوا در قانون آئین دادرسی مدنی چنین آمده است که م158 ق.آ.د.م « دﻋﻮای ﺗﺼﺮف ﻋﺪواﻧﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از : ادﻋﺎی ﻣﺘﺼﺮف ﺳﺎﺑﻖ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮاﻳﻨﻜﻪ دﻳﮕﺮی ﺑﺪون رﺿـﺎﻳﺖ او ﻣـﺎلﻏﻴﺮﻣﻨﻘﻮل را از ﺗﺼﺮف وی ﺧﺎرج ﻛﺮده و اﻋﺎده ﺗﺼﺮف ﺧﻮد را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن ﻣﺎل درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ» .

ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت ﺳﺎده ﺗﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﺼﺮف ﻋﺪواﻧﻲ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از: ﺳﺒﻖ ﺗﺼﺮف ﺷﺎﻛﻲ و ﻟﺤﻮق ﺗﺼﺮف ﻣﺸﺘﻜﻲ ﻋﻨﻪ (ﻣﺘﺸﺎﻛﻲ). این درحالی است که در دعاوی تصرف که خود شامل دعاوی تصرف عدوانی و مزاحمت و ممانعت از حق بوده نیز شباهت هایی با دعوای خلع ید داشته که می تواند زمینه ساز بروز خلط مبحث و احیاناً صدور احکام نادرست یا در حداقل اطاله دادرسی باشد. در این راستا تشخیص جهات افتراقی این دو دعوا ضمن تحلیل محتوایی هر یک از ضروریات است، امری که هدف پژوهش حاضر است.

این مطلب را هم بخوانید :

مقدمه:

خلع ید به لحاظ حقوقی عنوان دعوایی است که مالک یک مال غیر منقول(خانه، مغازه، زمین، آپارتمان) بطرفیت متصرف غیرقانونی مال خود اقامه می کند و از دادگاه (امروزه شورای حل اختلاف) می خواهد که به روند تصرف غیر مجاز متصرف پایان بخشیده و ملک، زمین، مغازه، آپارتمان وی را از تصرف او خارج کرده و تحویل او بدهند .

ارکان دعوی خلع ید عبارتست از، مالکیت خواهان، تصرف متصرف و عدوانی بودن تصرف است و این ارکان در ماده 690 نیز شامل، مالکیت شاکی و این که متهم متصرف است و این تصرف من غیر حق است.دردعوی اخیر، سبق تصرف عدوانی لازم نیست تا شکایت مطح شود.

به عبارت دیگر رسیدگی به دعوای خلع ید  فرع بر اثبات مالکیت است. حال در صورتی که اصل مالکیت خواهان محل نزاع واقع شده و دلایل و مدارک کافی برای اثبات مالکیت خود نداشته و مطالب و اظهارات وی حاکی از نوعی ادعای مالکیت باشد که احراز آن منوط به رسیدگی مستقل به این ادعاست، در اینجا دعوای خلع ید خواهان به‌ تنهایی قابلیت استماع نداشته و به استناد ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی قابل رد می‌باشد؛ چراکه خواهان ادعایی مطرح کرده که در ردیف خواسته نیامده است.

درکنار دعوای خلع ید، دعوای تصرف عدوانی نیز از جمله موضوعات مبتلا به محاکم و دستگاه قضایی که درصد زیادی از پرونده های دادگستری را تشکیل می دهد.

تصرف كه از آن به ید تعبیر می‌شود عبارت است از سلطه و اقتداری كه شخص به طور مستقیم یا به واسطه غیر، بر مالی دارد. عدوان در لغت یعنی ظلم و ستم آشكار. و اصطلاحاً فعل یا ترك فعل قابل نكوهش است كه خلاف عرف یا قانون یا عقل سلیم باشد.

واژه تصرف در حقوق ما سابقه دیرینه ایی دارد چرا که از نظر فقهی در مباحث فقها قاعده ید و مباحث مربوط به غصب بین فقها مطرح و نظرات مختلفی پیرامون آن بین ایشان وجودد دارد و با توجه به اینکه قوانین حاکم بر کشور ما عمدتاً از فقه متاثر است و شرط تایید مصوبات توسط شورای نگهبان حداقل عدم مغایرت مصوبات با شرع می باشد ، لذا بررسی فقهی مساله در شناخت بهتر موضوع حقوقی موثر می باشد برای مثال قانون مدنی متاثر از فقه اسلامی در ماده 35 ق.م تصرف به عنوان مالکیت را اماره مالکیت دانسته و از آنجایی که همیشه تصرف ملازمه با مالکیت ندارد در آخر ماده قانونگذار اشاره نموده مگر اینکه خلاف آن اثبات گردد . این قاعده موجب ثبات در وضعیت جامعه در مورد تصرفات و جلوگیری از هرج مرج در اجتماع می شود .