کوهستان‏ها، در زیر سایه درختان می‏رویند. همچنین این گیاه در نواحی شمالی ایران، منطقه البرز، رودبار و نواحی مختلف دیگر به چشم می­خورند (زرگری،1376).

تعدادی از گونه های مهم گیاه بنفشه که در ایران و جهان پراکنده اند به شرح زیر است:

1- بنفشه خوشبو یا معطر (Vioal odorata L.) : این گیاه دارای ساقه زیر­زمینی کوتاه، به ضخامت 1 تا 3 میلی­متر است. دمبرگ کرکدار، شکل برگ­ها دایره‏ای تا تخم­مرغی پهن با قاعده قلبی­شکل است. جام گل، بنفش رنگ، به­ندرت سفید و معطر است. گل­ها دارای مهمیز راست یا تقریباً خمیده هستند. کپسول بذرها، تقریباً کروی یا 3­وجهی، با کرک­های انبوه­ است که در امتداد خاک قرار می­گیرند. بذرها به طول 3-5/2 میلی­متر، تخم­مرغی، سفید یا قهوه­ای کم­رنگ­اند. این گونه از اواسط تا اواخر بهار گل‌های صورتی، سفید یا ارغوانی خود را که برخی کم پر و بعضی پرپر می‌باشند را ظاهر می‌کند (مظفریان،1391).

2- گونه Viola tricolure : نام عمومی آن Pansy است. معمولاً چند ساله است اما در دشت­ها به صورت یک ساله یا در تپه­ها، دوساله دیده شده است. گیاه دارای رشد 25-20 سانتی متری با برگ­های بلند و لبه­های بریده است. گل­های آن دارای طیف وسیعی از رنگ­ها شامل آبی، ارغوانی، قرمز، قهوه ای مایل به قرمز، زرد، کرم، صورتی، سیاه، سفید و قرمز شرابی است. حاشیه گلبرگ­ها گاهی موج دار یا مضرسی می­باشد. اندازه گل­ها در رقم­های این گونه بسیار مختلف است و گاهی به 10 تا 15 سانتی­متر هم می­رسند. گل­ها در اوایل صبح دارای بوی مطبوعی هستند (سوارپ، 2009).

3-گونه Viola cornuta: این گیاه دارای گل‌هایی به رنگ ثابت و معمولاً کوچک­تر از گونه بنفشه سه­رنگ است. برگ آن پهن بیضی شکل که زیر برگ کرک دار است. زمین­های با زهکشی خوب و آفتابی را ترجیح می­دهد. در میان دورگه­های آن رقم­های ‘Blue Perfection’ که گل آن به رنگ آبی، ‘Arkwrite Ruby’ به رنگ قرمز روشن با مرکز تیره، ‘Lutea Splendense’ به رنگ زرد طلائی، ̕‘Ardross Gem طلایی تیره و آبی و ̕‘Northfield Gem با رنگ بنفش-ارغوانی وجود دارند.

4– گونه Viola wittrockiana: این گیاه دارای گل‌هایی به قطر حدود 5 سانتی­متر و در محدوده­ای از    رنگ­های مختلف از قبیل زرد، صورتی، قرمز­­تیره، قهوه­ای، آبی، ارغوانی و سفید دیده می­شوند. ساقه بنفشه فرنگی، به رنگ سبز مایل به زرد است و ریشه آن دارای بوی نسبتاً مطبوع می­باشد. برگ‌های آن متناوب، دمبرگ طولانی، بیضوی با دندانه‌های فاصله­دار است. این گیاه با این­که چندساله است، با شروع هوای گرم رشد آن کاهش می­یابد و مانند گیاه دوساله عمل می کند. گل­دهی این گیاه دورگه اواسط بهار تا اواسط تابستان است. تکثیر آن به ­وسیله بذر و یا قلمه ساقه می­باشد (متقی، 1390).

5- بنفشه جنگلی (Viola sylvestris) : این گونه علاوه بر این­که از نظر مشخصات گیاه شناسی به گونه V.odorata L. بسیار نزدیک است، به گونه Viola

 sieheana نیز شباهت بسیاری دارد. رویشگاه این سه گونه در ایران در اراضی جنگلی شمال ایران یافت می­شوند (مظفریان، 1391).

3-2 شرایط محیطی رشد و پرورش گل بنفشه

بنفشه معمولاً در تابستان در خزانه کشت می­شود و در اوایل پائیز، زمستان و بهار به­صورت یک گیاه زینتی سرمادوست در فضای سبز مورد استفاده قرار می­گیرد (ادوارد و هوو، 1999). کاشت بذر در اواخر تابستان یا اوائل پائیز صورت می‌گیرد. بذرها در شاسی سرد کاشته شده و پس از آن، نشاءها در پائیز یا بهار به هوای آزاد انتقال داده می‌شوند. در بعضی مناطق کاشت بذرها در بهار در گلخانه انجام می‌گیرد و نشاءها برروی    ردیف­های خزانه در هوای آزاد کاشته شده و در پائیز به محل اصلی انتقال می‌یابند. بذرها بعضی گونه‌ها بهتر است پس از کاشت مدتی در دمای حدود 4+ درجه سانتی گراد قرار داده شوند (خوشخوی،1368).

4-2 اهمیت اقتصادی گل بنفشه

گیاه گل بنفشه یک گیاه زینتی-دارویی می­باشد که کاربرد گسترده­ای در فضای سبز شهرها و پارک­ها دارد. کاشت گل بنفشه در کنار رزها و گل­های پیازی، رشد خوب آن در زیر سایه درخت­ها و درخچه­ها، منظره زیبا و مفرح بخشی را در مکان­های تفریحی ایجاد می­ کند. علاوه بر این استفاده فراوان آن در باغچه­های خانگی و گلدان­ها، کاربرد گل­های بریده آن برای موارد تزئینی نیز اهمیت این گیاه را افزایش داده است. بنفشه معطر، در صنعت از نظر تهیه اسانس، حائز اهمیت می­باشد (سوارپ، 2009 و بیلی[6]، 1998 ).

5-2 خاصیت دارویی

این مطلب را هم بخوانید :

گل بنفشه دارای اثر نرم کننده، خلط آور و معرق است. گل بنفشه در پزشکی، مصارف فراوانی در بیماری‌های مختلف دارد. دم­کرده گل بنفشه در رفع برونشیت‌های حاد، گلودرد، سرفه، بیماری‌های سینه، کلیه و مثانه بکار می‏رود (لامیسون و همکاران[7]، 1991 و والتر و همکاران3، 2011). مصرف آن در بیماری‌های مخملک و سرخک معمول است. برگ بنفشه، اثر نرم کننده دارد و از آن لوسیون‌هائی تهیه می­شود که برای رفع تحریک التهاب اعضای خارجی، ورم چشم مورد استفاده قرار می‌گیرد. ریشه بنفشه دارای اثر قی­آور است و در بیماری‌های اطفال استفاده می­شود. پس از مصرف آن مخاط دستگاه معده تحریک گردیده، حالت تهوع و استفراغ پیش می‌آید ( زرگری،1376).

6-2 اثرات سمی

مصرف بیش از حد در خوردن گل بنفشه، موجب ضعف و سنگینی معده و آشفتگی حال می­شود و نباید از حد مجاز بیشتر مصرف گردد. مصرف طولانی مدت ریشه بنفشه معطر، منجر به عوارض خطرناک