¨ طبقات اجتماعی، شخصیتها و روابط بین آنها
این قصه مربوط به آدمها و روابط بین آنهاست. برادری عاقل و برادری دیوانه که با هم زندگی میکنند. برادر عاقل از طریق برادر دیوانه به گنج و ثروت میرسد؛ اما هنگامی که برادر دیوانه به دردسر میافتد، از وی حمایت نمیکند و شاه برادر دیوانه را میکشد. شخصیت دیگر قصه پسر پادشاه، فردی زورگو و باجبگیر تصویر شده است.
¨ آداب و رسوم
__________
¨ وضعیت اقتصادی و رابطه با قدرت و ثروت
________________________
■ عناصر روانشناسی
_____________
■ باورهای عامیانه و خرافی
______________
■ سایر عناصر
توجه به عقل و اهمیت آن در زندگی از نکاتی است که به طور ضمنی میتوان از قصه دریافت.
۳-۹۷-برادر عوض نداره
* خلاصهی قصه
تاجری بود که چهار پسر داشت. روزی یکی از پسرها با یک مشتری که از قضا از خانوادهی شاه بود، درگیر شد. تاجر و دایی پسر وارد معرکه شدند. از قضا مشتری کشته شد. تاجر، پسر و دایی را حبس کردند. زن تاجر عریضهای نوشت تا یکی از آن سه نفر را به او ببخشند. شاه قبول کرد و انتخاب را به عهدهی زن گذاشت. زن، برادرش را انتخاب کرد و در توضیح علت کارش گفت: «فرزند و شوهر عوض دارند؛ اما برادر عوض ندارد». شاه وقتی دلیل زن را شنید، آن دو نفر را نیز آزاد کرد.
■ عناصر اساطیری
¨ شخصیتهای اساطیری
_______________
¨کنشهای اساطیری
_____________
¨ موجودات و پدیده های اساطیری
_____________________
■ عناصر اجتماعی
¨ طبقات اجتماعی، شخصیتها و روابط بین آنها
این قصه که از روی حکایتی در مرزباننامه اقتباس شده^[۱۲]، قصهی اهمیت رابطه خونی(خواهر و برادری) است. دو طبقهی اجتماعی در این قصه شاه به عنوان طبقهی حاکم و تاجر به عنوان طبقهی مرفه هستند. در این قصه زن باهوش خود بستگان خود را از خطر مرگ نجات میدهد.
¨ آداب و رسوم
___________
¨ وضعیت اقتصادی و رابطه با قدرت و ثروت
_______________________
■ عناصر روانشناسی
بر طبق گفته های بتلهایم رابطه خواهر و برادری، رابطه دوگانهی آدمی است. با توجه به این موضوع با اندکی مسامحه نجات جان برادر توسط زن در این قصه در واقع میتواند به معنای نجات، بخشی از طبیعت آدمی برای رسیدن به کمال باشد.
■ باورهای عامیانه و خرافی
_______________
■ سایر عناصر
__________
۳-۹۸-برادر ناتنی و گنج آقاموشه
* خلاصهی قصه
سالها پیش، سه برادر بودند، برادر کوچکتر ناتنی بود. روزی پدرشان مرد و برادر بزرگتر بهترین و بزرگترین بخش از اموال پدرش را به خود اختصاص داد و مابقی را بین آن دو برادر تقسیم کرد. برادر کوچکتر در عرض زمان کوتاهی بخش زیادی از ارثیهاش را از دست داد و فقط سه الاغ برایش ماند. روزی با الاغ زیر درختی خوابیده بود. سوسک و موشی دید. دو تا از الاغها را به آنها داد و خوابید. بعد از این بیدار شد. سومین الاغ را هم به خواب داد و دست خالی به خانه برگشت. برادر بزرگتر وقتی فهمید که او چه کرده است. رفت و الاغها را آورد و به برادر کوچکتر گفت که آنها را خریده است. فردای آن روز برادر کوچکتر برای گرفتن پول الاغها به آنجا رفت. موش از سوراخ بیرون آمد و یک اشرفی به دهان داشت، بعد از مدتی موش هزار اشرفی آورد. برادر کوچکتر هم آنها را جمع کرد و به خانه رفت. برادر وسطی با برادر کوچکتر شریک شدند و به تجارت پرداختند. بعد از مدت کمی صاحب همهچیز شدند. روزی دختر نخستوزیر با مادرش به مغازهی این دو برادر آمدند. دختر عاشق برادر کوچکتر شد. مادر دختر ترتیبی داد که این دو برادر به خواستگاری دو دخترش بیایند و آنها را به عقد این دو درآورد.
■ عناصر اساطیری
¨ شخصیتهای اساطیری
_____________
¨ کنشهای اساطیری
-اقدام خانوادهی دختر برای ازدواج
عشق از سوی دختر و اقدام خانوادهاش برای ازدواج ریشه در اسطورههای هندی دارد (رجوع شود به قصهی ۵۴). البته در این قصه، زن نخستوزیر خود را کلفت خانهی نخستوزیر معرفی آنگاه اقدامات ازدواج را فراهم میکند.
¨ موجودات و پدیده های اساطیری
____________