پرورش گوسفند در ایران دارای قدمت تاریخی بسیار طولانی­می­باشد که هم اکنون ایران با داشتن 55 میلیون راس گوسفند، در رتبه چهارم جهان قرار دارد. اما متاسفانه به علت عدم بازده تولید مثلی و عدم استفاده از تلقیح مصنوعی در صنعت پرورش گوسفند، صرفه اقتصادی خوبی از این صنعت به دست نیامده و رشد چندانی نکرده است. بنابراین این مطالعه در مرحله اول به منظور انجماد منی قوچ با رقیق کننده­ های بر پایه منشا گیاهی(لسیتین سویا) و حیوانی(زرده) برای بهبود کیفیت مناسب اسپرم بعد از فرایند انجماد-ذوب و در مرحله دوم به منظور ارزیابی­عملکرد این رقیق کننده­ها با تست‌های­آزمایشگاهی مهم­مرتبط با توان باروری اسپرم صورت گرفت. نتیجه استفاده از این تست­ها، انتخاب رقیق کننده مناسب برای انجماد منی قوچ برای استفاده در تلقیح مصنوعی و انجام آسان برنامه ­های اصلاح نژادی و در نهایت گسترش پرورش گوسفند و اقتصادی بودن آن خواهد شد.

2-1- حفظ انجماد منی

حفظ انجماد منی و تلقیح مصنوعی فواید زیادی را برای صنعت پرورش حیوانات اهلی، به ویژه برای بهبود تولید مثلی و ژنتیکی­ارائه می­ کنند. اما بزرگترین مانع در حفظ انجماد منی، آسیبی است که به ساختمان اسپرم در طول فرایند انجماد- ذوب وارد می­شود که منجر به باروری ضعیف اسپرم منجمد می­گردد (بارباس و همکاران، 2009). در طول سال­های اخیر، ابداع و توسعه­ی انواع رقیق کننده­ های منی جهت انجماد اسپرم و در نتیجه افزایش راندمان و موفقیت تلقیح مصنوعی گسترش زیادی پیدا کرده است. لذا محققین مطالعات گسترده­ای برای تولید رقیق کننده­ هایی که بتوانند باعث حفظ انجمادی اسپرم شوند، انجام دادند. از مهمترین مزایای منجمد کردن منی قوچ، می­توان به بارور نمودن همزمان تعداد زیادی میش با بهره گرفتن از اسپرم قوچ­های با نژاد برتر و چندقلوزا، انتقال­آسان منی­از مراکز تولید و جمع­آوری به دورترین دامداری­ها، انجام زایش­خارج از فصل تولید مثلی، جلوگیری از انقراض گونه­های در معرض خطر اشاره نمود (سالامون و مکسول، 2000).

در تحقیقات مرتبط با حفظ انجماد منی، بسیاری از مطالعات بر تشخیص آسیب­های وارد شده به اسپرم در طول فرایند انجماد- ذوب تمرکز نموده ­اند(تریمچ و همکاران، 1997: مدیروس و همکاران، 2002). در حالی­که، مطالعات فراوان دیگری نیز به استفاده از محافظت کننده‌های مختلف در رقیق کننده منی برای جلوگیری یا کاهش این آسیب­ها، برای بهبود کیفیت اسپرم بعد از فرایند انجماد-ذوب تاکید کرده‌اند(تساک ماکدیس، 2010: فیزر و همکاران، 1984 ). بیشتر ارزیابی­های آزمایشگاهی که برای سنجش کیفیت منی استفاده می‌شود، همبستگی بالایی با توان باروری اسپرم ندارند. استفاده از رنگ­های فلورسنت با بهره گرفتن از میکروسکوپ فلورسنت و دستگاه فلوسایتومتری، تجزیه­و تحلیل گسترده­تری از پارامترهای اسپرم مانند زنده مانی، یکپارچگی­غشا و DNA، وضعیت آکروزوم، کروماتین­وظرفیت­دارشدن، عملکرد میتوکندری و تغییرات ساختاری (آپوپتوزیس) اسپرم را فرآهم نموده است (گراهام، 2001).

در بحث رقیق کننده منی برای جلوگیری بهتر از آسیب انجمادی[1] به کیفیت اسپرم، محافظت کننده­ های انجمادی[2] مختلفی برای انجماد اسپرم در چند دهه

این مطلب را هم بخوانید :

پایان نامه رشته روانشناسی : مدل توانمندسازی گائو[۱]

 گذشته استفاده شده است(کری و همکاران، 2000: واتسون، 1976). کیفیت اسپرم پس از ذوب، به دلیل وقوع شوک سرمایی و تنش اسمزی در طی فرایند انجماد- ذوب کاهش می­یابد(سالامون و ویزر، 1972: بیلی و همکاران، 2000). بسیاری از این صدمات را می توان با رقیق کننده مناسب و مواد محافظ انجمادی مانع شد(گیل و همکاران، 200). ترکیبات موجود در رقیق کننده­ها باید بتوانند اسپرم را نسبت به شرایط متغیر بوجود آمده حفاظت نموده و حتی الامکان دچار صدمات کمتری کنند(هولت، 1997). غشاهای سلولی در برابر آسیب ناشی از انجماد حساسیت بالایی دارند، به طوریكه طی فرایند سرد شدن تنشی بر غشا اعمال شده که اثرات زیان آوری را به دنبال خواهد داشت.­­ در نتیجه­ی این تغییر، سلول ممکن است سوراخ شده که منجر به مرگ آن می‌شود(پاپا و مکاران، 2011). علاوه بر این، این تغییر ممکن است منجر به تجزیه ترکیبات سطحی غشا شود.­ بنابراین حفظ سلامت غشا برای تولید اسپرم با كیفیت، بعد از انجماد بسیار اهمیت دارد(هولت و همکاران، 1992). رقیق کننده­ های منی دارای خواص ویژه­ای هستند که موجب نگهداری طولانی تر اسپرم­ها می­شوند. این مواد در تأمین انرژی