3ـ7ـ2ـ5ـ 1 نتیجه گیری 91
فصل چهارم: شبکه معنایی حسنه در قرآن کریم 93
4ـ 1 مترادفات حسنه 94
4ـ 1ـ1 خیر 94
4ـ 1ـ 2 برّ 94
4ـ 1ـ 3 احسان 95
4ـ1ـ 4 معروف 97
4ـ 1ـ5 طیب 98
4ـ 1ـ6 عمل صالح 98
4ـ 2 متضادهای حسنه 100
4ـ 2ـ 1 شر 100
4ـ 2ـ 2 سوء 100
4ـ 2ـ 3 سیئه 101
4ـ 2ـ 4 فحشاء 102
4ـ 2ـ 5 منكر 102
4ـ 2ـ 6 خطیئه 104
4ـ 2ـ 7 ذنب 105
4ـ 2ـ 8 فسق 106
4ـ 2ـ 9 اثم 106
4ـ 2ـ 10 نتیجه گیری 106
4ـ 3 قانونمندی‌های حسنه 108
4ـ 3ـ 1 از جانب خدا بودن حسنه 108
4ـ 3ـ 2 بهره مند شدن نیكی كنندگان از حسنه در دنیا 109
4ـ 3ـ 3 دریافت پاداش ده برابر، برای بجا آورندگان حسنه 111
4ـ 3ـ4 دریافت پاداشی بهتر برای بجا آورندگان حسنه 111
4ـ 3ـ5 تبدیل و محو سیئات به حسنات 113
4ـ3ـ5ـ1 قانون تبدیل 113
4ـ3ـ5ـ2 قانون محو: 114
4ـ3ـ6 بهره مند از حسنه برای شفاعت كننده آن 115
4ـ3ـ7 بهره مند شدن درخواست كننده حسنه دنیایی و آخرتی 116
4ـ3ـ8 زیاد شدن حسنه برای آورنده آن 117
4ـ3ـ9 نتیجه گیری 118
4ـ 4ـ انفعالات حسنه 118
4ـ4ـ 1 انفعالات مثبت 118
4ـ4ـ 1ـ1 حمد وثنای الهی 119
4ـ 4ـ 1ـ 2 آزمایش با حسنات و سیئات برای بازگشت 120
4ـ4 ـ 2 انفعالات منفی 121
4ـ4ـ2ـ1 ناراحتی معاندان 121
4ـ4ـ2ـ2 نسبت دادن حسنه به خدا و نسبت دادن سیئه به پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله و سلم 123
تفسیر آن از نظر گذشت. 123
4ـ4ـ2ـ3 نسبت دادن حسنه به خود و نسبت دادن سیئه به موسی علیه السلام و یارانش 124
4ـ 4ـ3 نتیجه گیری 125
4ـ 5 ویژگی‌های محسنین 125
4ـ 5ـ1 شكیبایی 125
4ـ5ـ2 همراهی خداوند با محسنین 126
4ـ5ـ3 دارای تقوا، ایمان و عمل صالح 128
4ـ5ـ4 اهل انفاق و احسان 129
4ـ5ـ5 انفاق در توانگری و تنگدستی، فروبردن خشم و چشم پوشی از خطای مردم 130
4ـ5ـ6 دریافت کننده پاداش دنیوی و اخروی 132
4ـ5ـ7 محبوب خدا شدن 132
4ـ5ـ8 نزدیک بودن رحمت الهی به محسنین 134
4ـ5ـ9 طلب مغفرت 135
4ـ5ـ10 عدم مواخذه الهی 135
4ـ5ـ11 دادن هدیه‌ای مناسب به زنان پس از طلاق 136
4ـ 5ـ12 شرکت در جهاد 137
4ـ5ـ3 1 پیروی آیین ابراهیم علیه السلام 137
4ـ5ـ14 چنگ زننده به دستگیره محكم 138
4ـ 5ـ 15 تصدیق رویا 138
4ـ 5ـ16 نتیجه گیری 139
4ـ6 آثارحسنه 140
4ـ6ـ 1 دو چندان شدن آن و دریافت اجر عظیم 140
4ـ6ـ2 پاداش دنیوی و اخروی 141
4ـ6ـ3 جلب محبت و زدودن دشمنی 141
4ـ6ـ 4 عدم فساد جویی در زمین 142
4ـ 7 جزای حسنه و محسنین 143
4ـ 7ـ 1 جزای دنیوی 143
4ـ 7ـ1ـ1 لایق دریافت كتاب، علم و حكم 143
4ـ 7ـ1ـ2 بخشیدن فرزندان به انبیا و هدایت ایشان 145
4ـ 7 ـ 2 جزای اخروی 146
4ـ7ـ2ـ1 هدایت و بشارت الهی 146
4ـ 7ـ 2ـ2 قابلیت دریافت اعطای الهی 147
4ـ 7ـ2ـ 3 امنیت در قیامت 147
آیه ای دیگر در مورد امنیت در قیامت: 148
4ـ7ـ2ـ4 دچار ذلت نشدن 149
4ـ 7ـ 2ـ5 جاودانگی در بهشت 150
4ـ7ـ2ـ6 یافتن در نزد پروردگار 150
4ـ7ـ2ـ 7 سلام خدا بر آنان 151
4ـ 7ـ 2ـ8 دارای أجر عظیم 152
4ـ7ـ2ـ9 نتیجه گیری 153
4ـ 8 مصادیق محسنین 154
4ـ 8ـ 1 مقدمه 154
4ـ 8ـ 2 اسوه های حسنه 155
4ـ 8ـ 2ـ 1 پیامبر اسلام صلی الله علیم و آله و سلم 155
4ـ 8ـ 2ـ 2 ابراهیم خلیل علیه السلام 157
4ـ 8ـ 3 مصادیق محسنین 158
4ـ 8ـ 3ـ 1حضرت نوح علیه السلام 158
4ـ 8ـ 3ـ 2 حضرت ابراهیم علیه السلام 159
این مطلب را هم بخوانید :
4ـ 8ـ 3ـ 3 حضرت موسی و هارون علیهم السلام 159
4ـ 8ـ 3ـ 4 حضرت الیاس علیه السلام 160
4ـ 8ـ3ـ5 نتیجه گیری 160
نتیجه گیری: ترسیم شبکه معنایی حسنه در قرآن کریم 162
فهرست منابع 168
فهرست جداول
| جدول شمول معنایی حسنه (2ـ 1) | صفحه 16 |
| جدول شمول معنایی جزا (2ـ 2) و صفح(2ـ 3) | صفحه 16 |
| جدول معنای نسبی و اساسی (2ـ 4) | صفحه 32 |
| جدول فهرست آیات مورد استفاده در فصل دوم (2ـ 5) | صفحه 37 |
| جدول شبکه معنایی حسنه (4ـ 1) | صفحه93 |
| جدول میدان معناشناسی مترادف های حسنه (4ـ 2) | صفحه 107 |
| جدول میدان معناشناسی متضادهای حسنه(4ـ 3) | صفحه108 |
| جدول آثار حسنه (4ـ 4) | صفحه 143 |
1 ـ1 مقدمه
بدون شك تمام انسان ها در پی رسیدن به سعادت و خوشبختی هستند و در تمام مراحل زندگی سعی می‌كنند كه هر لحظه به آن نزدیكتر گردند، البته برای رسیدن به سعادت و خوشبختی راهی جز كسب مكارم و فضائل و دوری از رذائل اخلاقی وجود ندارد، زیرا كه انبیای عظام و اولیای كرام علیه السلام همگی در این مسیر ره پیموده و طالبان حقیقت را نیز به طریق دعوت نموده‌اند.
پیامبراكرم صلی الله علیه و آله و سلم درباره فلسفه بعثت خود می‌فرمایند: «إنی بعثت بمكارم الأخلاق و محاسنها»[1]. من از طرف پروردگار برانگیخته شدم تا مكارم اخلاق را به كمال رسانده و تمام كنم. حضرت علی علیه السلام نیز بر اهمیت تهذیب نفس تاكید فرموده و رعایت آن را مایه خوشبختی انسان دانسته و فرموده اند: «به فرض كه به بهشت و ثواب و بیمی از دوزخ و عقاب نداشتیم باز شایسته آن بود كه ما در پی مكارم اخلاق باشیم، زیرا خوشبختی و سعادت را از این طریق می‌توان بدست آورد.»
نتیجه آن كه مهم ترین مساله ای كه فراوان مورد توجه آیین مقدس اسلام قرار گرفته و در رسیدن به كمالات و فضایل انسانی نقش اساسی دارد مساله تزكیه نفس و پرورش روح است كه به عنوان یک امر حیاتی و ضروری مطرح است.
انسان، یگانه موجودی است كه به لحاظ قابلیت ها و موقعیت ممتازی كه دارد، مورد تكریم و عنایت خاص خداوندی، واقع شده است: ﴿وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَنی آدَمَ﴾[2] و بر بسیاری آفریده‌ها برتری یافته است: ﴿وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى
