پویش تاریخی موضوع نشان می دهد که پیش از انقلاب صنعتی، اوقات فراغت از کار تفکیک نشده بود. در این زمان مردم پیوسته کار می کردند. تنها زمانی که طبیعت به آنها اجازه کار نمی داد، به اجبار دست از کار می کشیدند.

مطالعه و بررسی تاریخی زندگی اقوام گذشته نشان می دهد که سعی و تلاش انسان از قدمت تاریخی برخوردار بوده است تا آنجا که می توان گفت ادامه حیات اقوام بدوی، بدون حرکت و فعالیت میسر نبوده است. تا اینکه پس از گذشت قرون متمادی و بر اثر تحولات تاریخی و اجتماعی به پیشرفتهای چشمگیری در تمامی علوم نائل آمده و حتی المقدور بر موانع فیزیکی و طبیعی غلبه نموده و در سایه توسعه ی تکنولوژیکی، انسان امروزی با پدیده‏ای به نام« فراغت» روبرو شده است. بنابراین بر مبنای پیدایش اوقات فراغت به مفهوم جدید آن به انقلاب صنعتی، باز می گردد. شکل گذران این اوقات به صورت تدریجی در گذر زمان با توجه به شرایط توسعه و ساختارهای اجتماعی و فرهنگی هر جامعه‏ای تکوین و تکامل یافته است. در طول تاریخ در بسیاری از تمدن های قدیم اوقات بیکاری صرف ورزش های رزمی می شد تا قدرت دفاعی جامعه برای مقابله با دشمنان همواره آماده باشد.(سخایی،۱۳۸۳)

با وجود برنامه های تفریحی و سرگرمی در بسیاری از جوامع قدیم، برخی اسناد و مدارک در خصوص زندگی اجتماعی جوامع مختلف نشان می دهد که مزایای فراغت بیشتر به طبقات ممتاز جامعه اختصاص داشته است و مردم عادی برای تأمین معیشت خود مجبور به کار طاقت فرسای شبانه روزی بوده اند.

جامعه روم را می توان اولین جامعه ای دانست که اوقات فراغت سازماندهی شده را بنا نهاد.برای مثال آنها پارک های بزرگ، سالن های عمومی وورزشگاه های بزرگی راتأسیس کردند.(جلالی فراهانی،۱۳۹۰)

اما با شروع انقلاب صنعتی به تدریج تفریح و سرگرمی در اوقات فراغت انسان ها مورد توجه قرار گرفت. اتحادیه های کارگری به تدریج شکل گرفت و جنبش های کارگری در برخی از کشورها آغاز شد و رفاه اجتماعی برای کارگران و مزد بگیران جامعه مطرح شد. کاهش ساعت کارشبانه روزی، منظور کردن مرخصی های سالانه، تأمین برخی نیازمندی های تفریحی و ورزشی برای کارکنان، از مواردی بود که در این حرکت های اجتماعی در ردیف خواست های کارگران و  کارمندان قرار گرفت. از نیمه دوم قر ن نوزدهم به ویژه طی قرن بیستم، سدهای موجود بین اشراف و عامه مردم شکسته شد و به تدریج تفریح و سرگرمی به عنوان بخشی از کار افزایش یافت تا سرانجام طی چند دهه ی اخیر دولت ها ناگزیر به اتخاذ تصمیم های جدی و سرمایه گذاری در خصوص اوقات فراغت برای اقشار مختلف بویژه کارکنان بخشهای مختلف کارگران و جوانان شدند. بطور کلی می توان گفت که در قرن حاضر بویژه از نیمه دوم قرن بیستم، توجه به اوقات فراغت اقشار مختلف مردم و سیاست گذاری در این خصوص از وظایف دولت ها محسوب شده و در اغلب کشورهای جهان سازمان ها و نهادهای مختلفی در این زمینه ایجاد شده اند و در پی آن تحقیقات جامعه شناسی پیرامون این پدیده آغاز شد. (سخایی،۱۳۸۳)

مدارک و اسناد تاریخی گواه بر آن دارد که در دوره های قبل از اسلام مزایای فراغت بیشتر به طبقات ممتاز جامعه اختصاص داشته و عامۀ مردم که با کار دشوار و مستمر روزانه درگیر بوده اند فقط از فرصت‌های کوتاهی برای استراحت و فعالیت های ساده خاص اوقات بیکاری چون دید و بازدید و گفتگو و شرکت در مراسم و جشن های ملی و مذهبی بهره مند می شدند.

در ادوار نخستین، چنانچه از سخنان هرودوت[۱] بر می آید ملت ایران از شبانان پرطاقت که در کشورهای سخت و کوهستانی زندگی می کردند، مرکب بوده است. به گفته ی  او ایرانیان از پنج تا بیست سالگی به پسران خود اسب سواری، تیراندازی و راستگویی می آموخته اند. بدیهی است که در چنین جامعه‏ای که هنوز به مرحله شهر نشینی درنیآمده و به اقتصاد شهری نائل نشده، فراغت به مفهومی که مقبول ما افتاده است مطرح نمی شود و اگر اوقات فراغت، آزادی از کارهای صعب و گران شبانه روزی باقی می‌ماند به همان ورزش های توان آزمایی که افراد را بیشتر آماده پیکار و مشغله‏های جدی زندگی می کند مانند کشتی، چوگان بازی، زوبین اندازی و شکار صرف می شود. رونق روز افزون شهر نشینی در دوران اشکانیان و ساسانیان ،بی شبهه صور تازه‏ای از سرگرمی های اوقات فراغت را درجامعه ایران به میان آورد. از رسالات کهن، اطلاعاتی نیز درباره جشن های ملی و مذهبی به دست آمده که بی شک عامه ی  مردم در آنها مشارکت می جسته اند. نظیر جشن نوروز، مهرگان، سده، بهمنگان، نیرگان، آذرگان، سیر سور و جشن‌های دیگری به همین قیاس که اکثر در توده خلق محبوبیت داشته، و در مواردی نیز با تشریفات خاص نزد بزرگان و در دربار شهریاران برپا می شده است.(زارع ،۱۳۹۱)

اطلاعات محدودی که در زمینۀ اوقات فراغت ایرانیان پیش از اسلام وجود دارد، حاکی از آن است که در ایران باستان نیز همانند بسیاری از تمدن های کهن، اوقات فراغت مختص طبقۀ اشراف بود وطبقات عادی جامعه فرصت بسیار کمی برای استراحت، دید وبازدید،گفت وشنود، شرکت درمراسم وجشن های ملی ومذهبی داشتند وزمانی که از کارهای سخت وگاه شبانه روزی فارغ می شدند، به کارهای رزمی می‌پرداختند تاتوان خود را برای مقابله بامشغله های سخت زندگی افزایش دهند.کشتی های بومی ومحلی که درهر گوشه ای به صورتی خاص انجام می شد،چوگان، زوبین اندازی وشکارحیوانات از جمله فعالیت هایی بودکه مردم به آنها می پرداختند.(جلالی فراهانی،۱۳۹۰)

بررسی سابقه نظام  تحقیق در قلمرو جامعه شناسی اوقات فراغت در ایران به اواسط دهه ۱۳۴۰ یعنی مدتی بعد از شروع کار تلویزیون و گسترش سایر وسایل ارتباط جمعی برمی گردد. بیشتر این تحقیقات در مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی وابسته به دانشگاه تهران انجام پذیرفت. معمولاً تحقیقات و پژوهش هایی که در ارتباط با موضوع فوق طرح شده، بیشتر در نحوه ی گذران اوقات فراغت طبقات و گروه های خاص (دانش آموزان، دانشجویان، کارمندان) بوده که به عنوان پایان نامه دانشگاهی و بعضی در قالب طرح های کاربردی نهادها و سازمان های سفارش دهنده، انجام گردیده که هر یک در جای خود با اهمیت و قابل استفاده  می باشند.(محمد رضایی، ۱۳۸۰)