1-13-2 پیشینه تحقیقات خارجی.. 46

2-13-2 پیشینه تحقیقات داخلی.. 48

14-2 مدل مفهومی تحقیق.. 52

15-2 خلاصه فصل.. 54

فصل سوم: روش تحقیق

1-3 مقدمه. 56

2-3 روش تحقیق.. 57

3-3 متغیرهای تحقیق.. 58

4-3 جامعه و نمونۀ آماری.. 59

1-4-3 جامعۀ آماری.. 59

2-4-3 نمونه آماری و روش نمونه گیری.. 59

5-3 روش های گردآوری داده ها 60

1-5-3 مطالعات كتابخانه ای.. 61

2-5-3 مطالعات میدانی.. 61

6-3 روایی و پایایی ابزار. 66

1-6-3 روایی.. 66

2-6-3 پایایی پرسشنامه. 67

7-3 روش های تحلیل داده ها و آزمون فرضیات.. 69

1-7-3 T تك نمونهای.. 69

2-7-3 آزمون مقایسه میانگین دو جامعه (Independent-Sample T Test). 70

3-7-3 آزمون مقایسه میانگین چندجامعه (ANOVA): 70

4-7-3 تحلیل عاملی تأییدی.. 71

5-7-3 مدل معادلات ساختاری.. 72

8-3 خلاصه فصل.. 72

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری

1-4 مقدمه. 74

2-4  تحلیل و توصیف داده های جمعیت شناختی: 75

3-4  شاخص‌های آماری مرتبط با بررسی متغیرها در نمونه‌ تحقیق: 81

4-4 یافته های جانبی.. 83

1-4-4نتایج آزمون میانگین یک جامعه آماری (t): 83

2-4-4 آزمون میانگین دو جامعه: 86

3-4-4  آزمون مقایسه میانگین چند جامعه (ANOVA): 90

5-4  تحلیل عاملی.. 103

6-4 آزمون فرضیه های تحقیق.. 110

7-4 خلاصه فصل.. 113

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

1-5 خلاصه تحقیق.. 116

2-5 فرضیه ها و مدل تحقیق.. 116

3-5 بحث و نتیجه گیری.. 117

4-5 پیشنهادهای کاربردی، بر اساس یافته های پژوهش: 123

5-5 پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی.. 127

6-5  محدودیت های تحقیق: 129

7-5 خلاصه فصل.. 130

منابع. 131

پیوست.. 139

1-1       مقدمه

مسئولیت اجتماعی شرکت[1](CSR) مفهومی است که موج جدیدی را در اقتصاد جهانی به وجود آورده است (جمالی و دیگران، 2009)[2]. مسئولیت اجتماعی در حال تبدیل شدن به یک مفهوم مهم کسب­و­کار است. در محیطی که به سرعت به سمت جهانی شدن پیش می رود، این مفهوم در اکثر کشورهای جهان به چشم می آید(ولفورد، 2005)[3]. در گذشته تلاش های اندکی در حوزه­ مسئولیت اجتماعی صورت گرفته است. اما امروزه سازمان­ها علاوه بر فشارهای ملی، تحت فشارهای جهانی توسط بازار­ها و مؤسسات مختلف قرار دارند تا در این حوزه فعالیت نمایند (بارتلیت و گلوب، [4]2007). همراه با این فشارهاو گسترش جهانی شدن، از مدیران در زمینه­ها و بخش­های مختلف خواسته شده است تا به سمت مسئولیت اجتماعی شرکت گام بردارند (جمالی و دیگران، 2009) مسئولیت اجتماعی شركت ها به این منظور برنامه ریزی می شود كه برای جامعه به طور كلی و برای سهامداران حامل ارزش های پایدار باشد. حوزة مربوط به روش یا رویه كسب و كار در برگیرنده یكی از پویاترین و چالش پذیرترین موضوع هایی است كه امروز رهبران شركت ها با آن روبه رو هستند. برای مدیران امروز دیگر كافی نیست كه وظایفی چون برنامه ریزی، سازماندهی و كنترل را انجام دهند و خود را اثر بخش بنامند بلكه  پاسخگویی به نیازهای جامعه و خواست شهروندان و مشتریان داخلی و خارجی سازمانهایشان از زمره وظایف با اهمیت تر آنان محسوب می شود. در واقع شركت ها از نقش تاریخی شان كه كسب سود، پرداخت مالیات، استخدام كاركنان بر اساس قوانین است فراتر می روند و در تحقیق هدفهای اجتماعی گسترده تر نقش بسزایی خواهند داشت. مسئولیت اجتماعی شركت ها رویكردی متعالی به كسب و كار است كه تاثیر اجتماعی یک سازمان بر جامعه چه داخلی و چه خارجی را مد نظر قرار می دهد و هدف اصلی آن گرد هم آوردن تمامی بخش ها اعم از دولتی، خصوصی و داوطلبان جهت همكاری با یكدیگر است تا از یک سو موجب همسویی منافع اقتصادی با محیط زیست و از سوی دیگر سبب توفیق، رشد و پایداری كسب و كار گردد( خلیلی ، 1386).

2-1 بیان مسأله

این مطلب را هم بخوانید :

در سال های اخیر تعداد شركت ها و موسسات بازرگانی كه اعلام كرده اند كه مسئولیت اجتماعی را پذیرفته اند، رو به افزایش بوده است. موضوع و مفهوم مسئولیت اجتماعی شركت ها در چند ساله اخیر با توجه به رشد سازمان های غیر دولتی، جنبش های اعتراضی علیه قدرت شركت ها، افزایش آگاهی اجتماعی، توسعه بازارهای سرمایه و شركت های سهامی عام و رسوایی های مالی و اخلاقی شركت های بزرگ تبدیل به پاردایم مسلط و غالب در فضای اداره شركت ها شده است. در کشور ما نیز، شرکت‌ها و مؤسساتی اعم از خصوصی و دولتی وجود دارند که تکلیف اجتماعی را در کسب و کار خود ترویج داده‌اند. اما علی‌رغم این فعالیت‌ها هیچ گونه شناخت مناسب از  کلیت موضوع و ارتباط آن با عملکرد کسب وکار  وجود ندارد و مشاهدات بیانگر این است که در این زمینه متأسفانه کمبود مطالعات در سطح ملی وجود دارد.

CSR  می ­تواند به عنوان فعالیت یک کسب­و­­کار یا شرکت­های مسئولیت پذیری دیده شود که از جامعه- در جایی که آن­ها فعالیت می­ کنند- مراقبت می­نماید. (زو و تان[5]، 2008). کنفرانس صنایع در بریتانیا در این مورد اظهار می دارد “CSR مفهومی بسیار ذهنی است و بنابراین نمی­توان تعریف جامعی از آن ارائه داد.

در پرسشنامه ای که بین ١٠٠ شرکت برتر ایرانی توزیع گردید در ایران این مفهوم چندان مورد توجه قرار نمی گیرد ، اما تصوری که صاحبان صنایع از مسئولیت اجتماعی شرکتها دارند ، عمدتا در حوزه های زیست محیطی ، کمکهای خیریه ، ایجاد و حفظ اشتغال ، تلاشهایی که منجر به دریافت گواهینامه هایی چون رعایت حقوق مصرف کننده یا تعالی سازمانییا زیست محیطی شده است و حمایت مالی از همایشها و کنفرانسها می باشد. به عبارت دیگر شرکتهای ایرانی اینگونه فعالیتهای خود را مسئولیت اجتماعی شرکتی می نامند . (امیدوار،1386)

امروزه چالش ها و فرصت هایی که از طریق پرداختن و یا نادیده گرفتن تکلیف اجتماعی شرکت ها به وجود می آید به هیچ عنوان قابل صرف نظر کردن نمی باشد. ذی نفعان بنگاه ها را مجبور به ایفای نقش اجتماعی چه در سطح ملی و محلی و چه در سطح بین المللی و جهانی می کنند. چالش ها ابعاد مختلفی از تکالیف اجتماعی شرکت ها همچون حفظ محیط زیست، ایمنی،  حاكمیت شرکت ها، مدیریت نیروی انسانی، حقوق بشر، و حقوق مصرف کنندگان را شامل می گردند.

از مهمترین ذینفعان سازمان کارکنان خود شرکت هستند که می توان گفت وجود و ماهیت سازمان به این گروه از ذینفعان وابسته است. تحقیقات اندکی در حوزه مسئولیت اجتماعی به بررسی و تحقیق در مورد کارکنان شرکت پرداخته اند.  مطالعات زیادی نشان داده اند که سازمان هایی که فعالیت های مسئولیت اجتماعی انجام می دهند مشتریان راضی دارند و ارزیابی مطلوبی از دید مشتریان شده اند. (بروان و داسین[6]، 1997).

با این وجود اثر بخشی CSR بر ذینفعان داخلی (کارکنان) همچنان مبهم است. (لارسن و دیگران[7]، 2008).

مبانی نظری فعلی عنوان می دارد که فعالیت های CSR می تواند به طور وسیعی از دید کارکنان ادراک گردد (رودریگو و آرناس[8]، 2008). یکی از مباحث مهم در حوزه کارکنان شرکت مبحث اشتیاق شغلی[9]