3-2-2- گسل ها و لرزه خیزی.. 47

3-2-2- توپوگرافی و شیب.. 48

3-2-3- نواحی پست ساحلی: 48

3-2-4- اقلیم 49

3-2-4-1- جریان های هوائی(باد غالب ): 49

3-2-4-2-دما 51

3-2-4-3- رطوبت نسبی. 52

3-2-4-4- بارش.. 53

3-2-5- هیدرولوژی و منابع آب.. 54

3-2-6-خاک شناسی. 55

3-3- ویژگی جغرافیای انسانی رودسر. 56

3-3-1- ویژگی جغرافیایی تاریخی رودسر. 59

3-3-2- بررسی روند تحولات جمعیتی شهر رودسر. 60

33–3- بررسی ساختار سنی و جنسی جمعیت شهر رودسر. 64

3-3-4- مهاجرت.. 64

3-3-5-بررسی وضعیت سواد 65

3-3-6- ویژگی های اقتصادی رودسر. 66

3-3-7- عوامل موثر در پیدایش و شکل گیری شهر رودسر. 69

3-3-8- تقسیمات کالبدی شهر رودسر. 69

3-3-9- وضعیت کاربری زمین در شهر رودسر. 69

3-3-10- خصوصیات فیزیکی و نحوه استفاده از اراضی در نواحی. 71

3-3-10-1- ناحیه 1. 71

3-3-10-2- ناحیه 2. 73

3-3-10-3- ناحیه 3. 76

3-3-10-4- ناحیه 4. 78

3-3-11- موقعیت معابر سواره و پیاده 81

فصل چهارم: 84

تجزیه و تحلیل داده ها و یافتههای تحقیق. 84

4-1- یافته های اسنادی.. 85

4-1-1- بررسی محوطه های تاریخی. 85

4-1-2- بررسی وضعیت مسکن در بافت قدیم 87

4-1-3- وضعیت موجودتراکم هادرسطح شهرونواحی ( خالص و ناخالص) 87

4-1-4- تراکم ساختمان های مسکونی. 88

4-1-5- ارزش نگاهداری ساختمان های مسکونی. 88

4-1-6-مصالح ساختمانی. 91

4-1-7- تعداد طبقات واحد های مسکونی. 94

4-2- یافته های میدانی. 96

4-2-1-وضعیت جمعیتی بافت قدیم 96

4-2-1-1- بررسی سن سرپرستان خانوار در بافت فرسوده 96

4-2-1-2- میزان سواد سرپرست های خانوار در بافت فرسوده 97

4-2-1-3- میزان در آمد خانوار در بافت فرسوده 99

4-2-2- ارزش زمین در شهر رودسر. 100

4-2-2-1- ارزش زمین خالی. 100

4-2-2-2-ارزش خانه های کلنگی. 103

4-2-2-3-ارزش خانه های نوساز. 104

4-2-2-4-ارزش ملک تجاری.. 105

4-2-3- بررسی نارضایتی دربناهای قدیمی. 106

4-2-4- عوامل نابسامانی عملکرد بافت قدیم 112

4-2-4- 1- بررسی نابسامانی ناشی از فعالیت های تجاری.. 112

4-2-4- 3- بررسی نابسامانی ناشی از سیستم مدیریت شهری.. 116

4-2-5- وضعیت معابر در محدوده مورد مطالعه. 118

4-2-6- نحوه حمل و نقل ساکنین. 119

SWOT 4-3- تجزیه و تحلیل وضع موجود شهر بر اساس مدل. 120

4-3-1- بررسی محیط داخلی. 121

4 -3-2- بررسی محیط خارجی. 121

4-3-3-تدوین راهبرد 121

4-3-4- تحلیل برنامه ریزی توسعه فضایی ناحیه رودسر به روش swot 122

4-3-5- وزن دهی. 123

فصل پنجم : 128

جمع بندی.. 128

5-1- جمع بندی.. 129

5-2- پاسخ به سوال تحقیق. 135

5-3- فرضیه تحقیق. 137

5-4- نتیجه گیری.. 139

5-5 -راهکارهاو پیشنهادات.. 140

پیوست ها 145

منابع فارسی. 159

منابع لاتین. 162

چکیده :

فرسودگی شهری یکی از مشکلات جدی و پدیده های غیر قابل اجتناب است که مدیریت شهری در تمام کشورهای جهان با آن رو به روست. آنچه مهم است اینکه فرسودگی شهری و ایجاد بافت فرسوده مختص به کشور خاص یا شهر مشخصی نمی باشد بلکه تمامی شهرها و روستاها در جهان با آن درگیر هستند ولی بسته به شرایط، قدمت، نوع مصالح و کیفیت ساخت و ساز شهرها ،شدت و ضعف دارد. بدیهی است که استانداردهای ساخت و ساز، دوره زمانی تعریف شده برای عمر مفید بناها، کیفیت و مقاومت مصالح، سیاست های حمایتی و تشویقی دولت و برنامه های   مدیریت شهری از عناصر تعیین کننده در ایجاد و گسترش بافت های فرسوده و کنترل و نوسازی بناها می باشند.

بخش عمده ای از شهر رودسر به دلیل قدمت تاریخی و سابقه طولانی سکونتی فرسوده هستند و در هنگام حوادث طبیعی کمک رسانی را با مشکل روبه رو می کند.

بافت قدیم شهر رودسر كه خاستگاه اولیه شهر رودسر است .در زمانی مناسب ترین مكان سكونت در شهر بوده ، امروزه به دلیل مضلات و مشكلات مختلف اجتماعی ، فرهنگی ،اقتصادی و كالبدی، جاذبه خود را از دست داده و محل استقرار گروه های مختلف جامعه یا پایگاه ومنزلت اجتماعی متفاوت گردیده است.

این پایان نامه با موضوع هدف کلی ،تحلیل راه کارهای ساماندهی بافت فرسوده بخش مركزی شهر رودسر در نظر دارد در درجه اول مسائل و مشکلات بافت را تحلیل سپس راهکارهایی را برای ساماندهی ارائه نماید. .

در تدوین این پایان نامه از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی استفاده شده است در بررسی وضع موجود از روش توصیفی کمک گرفته شده است.

روش گرد آوری اطلاعات در این تحقیق به صورت کتابخانه ای , اسنادی ,میدانی,می باشد.

این مطلب را هم بخوانید :

جمعیت شهر رودسرمعادل 37579 نفر می باشدو جمعیت موجود درناحیه2 رودسر که بخش مرکزی در آن واقع شده است 14768 نفر بر آورد شده است. با توجه به جدول استاندارد مورگان جامعه نمونه تعداد 306پرسشنامه در ناحیه 2 پر شده و نتایج آن مورد بررسی قرار گرفت.

برای سنجش یافته های تحقیق از مدل swot استفاده شده که نشان می دهد ارزش و قیمت زمین در فرسودگی بافت موجود محدوده مطالعه، تاثیر دارد و ساماندهی خیابان اصلی بخش مرکزی شهر (تعریض و…)موجب سهولت نقش توریستی در آن می شود.و فرضیه های مورد بررسی در پایان نامه اثبات و تأیید می شوند .

واژگان کلیدی : بافت شهر، فرسوده ، بهسازی، فرسودگی و نوسازی ،بخش مرکزی،شهر رودسر

مقدمه

اغلب شهرهای سنتی و یا محله‌های با قدمت بالا،‌ بدون طراحی و در طول زمان تكوین یافته‌اند . بافت‌های ارگانیک بر حسب ضرورت،‌ رشد و توسعه داشته و هر محله شهری بر اساس شرایط مختلف از جمله شرایط جغرافیایی، اقلیمی، وجود هسته اولیه مذهبی، نظامی، اداری، اقتصادی، وجود محورهای ارتباطی (معابر، گذرگاه‌ها و رودخانه‌ها)، مناسبت‌های اجتماعی و … پا به عرضه وجود گذاشته‌اند و سالیان‌ متمادی به حیات خود ادامه داده‌اند. شهرها معمولاً زندگی و هویت خود را از همین هسته‌های اولیه گرفته و عمدتاً به دور یا امتداد آن گسترش یافته‌اند. این هسته‌های اولیه كه عمدتاً جایگاه‌ ویژه‌ای را در حیات شهرها داشته‌اند، عموماً بعد از دوران صنعتی شدن به خصوص در قرن حاضر به دلیل رشد شهرها دچار فرسودگی و بی مهری شده‌اند و اعتبار پیشین خود را از دست داده‌اند به گونه‌ای كه به تدریج شاهد تخریب و نابودی این قبیل فضاها و پهنه‌های سكونتی هستیم.

ظهور پدیده بافت‌های مسأله‌دار و فرسوده شهری كه این روزها به وفور كاربرد یافته است، ناشی از همین استهلاك تدریجی بافت‌ها و سكونت‌‌گاه‌های قدیمی است كه عمدتا‌ً دارای تعریف‌ها و شرایط یكسان نیز نمی‌باشند و ممكن است از شهری به شهر دیگر و در دوره‌های مختلف نیز تفاوت‌هایی داشته باشد كه لزوم شناخت كلی گونه‌های آن برای شناخت جایگاه بافت فرسوده مورد نظر این طرح، امری ضروری است. پیش از پرداختن به انواع بافت‌های فرسوده شهری لازم است این نكته شرح داده شود كه فرسودگی در بافت‌های مسأله دار و قدیمی نه تنها از لحاظ كالبدی بلكه از لحاظ اجتماعی تبعات بسیاری با خود به همراه دارد. در گذشته به دلیل اینكه بافت‌های قدیمی در نقاط با امكانات بالقوه بالای سكونتی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی استقرار داشته‌اند؛ لذا اقشار جامعه با درآمد بالا، متوسط و كم در آن سكونت داشته و به مرور زمان و با گذشت سالیان و فرسودگی كالبد بافت، اقشار با درآمد بالاتر به سایر نقاط جدید شهر مهاجرت كرده و اكثراً با درآمد كم در منطقه باقی مانده و درصدی از مهاجرین نیز در این گونه از بافت‌ها مستقر شده‌اند. لذا تمركز اقشار تقریباً كم درآمد و تازه واردین مهاجر و مهاجرت افرادی كه از ابتدا در این مكان ساكن بوده و طی گذشت زمان، پایگاه اقتصادی مناسب‌تری یافته‌اند،‌باعث به هم خوردن بافت جمعیتی و ایجاد آسیب‌های اجتماعی برای ساكنین این بافت‌ها گردیده است و عمدتاً نیز به صورت معضلی برای شهرها درآمده‌اند

فرسودگی شهری یکی از مشکلات جدی و پدیده های غیر قابل اجتناب است که مدیریت شهری در تمام کشورهای جهان با آن رو به روست. آنچه مهم است اینکه فرسودگی شهری و ایجاد بافت فرسوده مختص به کشور خاص یا شهر مشخصی نمی باشد بلکه تمامی شهرها و روستاها در جهان با آن درگیر هستند ولی بسته به شرایط، قدمت، نوع مصالح و کیفیت ساخت و ساز شهرها ،شدت و ضعف دارد. بدیهی است که استانداردهای ساخت و ساز، دوره زمانی تعریف شده برای عمر مفید بناها، کیفیت و مقاومت مصالح، سیاست های حمایتی و تشویقی دولت و برنامه های   مدیریت شهری از عناصر تعیین کننده در ایجاد و گسترش بافت های فرسوده و کنترل و نوسازی بناها می باشند. (ابوطالبی ،1389،ص3)

بیش از چند دهه است که محله های قدیمی شهر ی در ایران نیز به فراموشی سپرده شده اند. بسیاری از بافت های سنتی که زمانی مایه افتخار شهرها بودند بیش از پنجاه سال است که در حال فرسایش رها شده اند. تقریبا تمامی جمعیت این مناطق جابجا شده و میراث تاریخی ، فرهنگی و اجتماعی ویژه محله های مختلف یا منقرض شده و یا در حال انقراض اند . تنها اندکی از بناها که به سختی به روی پا ایستاده اند به یادگار مانده اند و یاد آور معماری وشهرسازی گذشته اند . هر چند که حرکت هایی پراکنده در سال های اخیر در بهسازی و مرمت بناها ی ارزنده به چشم میخورد اما, حساسیت ها هرچه کمتر شده و هم در میان مسئولان و هم در میان مردم حدود زیادی مصونیت ذهنی ایجاد شده است . طرح های جامع ،طرح های تفضیلی و ضوابط منطقه ای در اهداف پیش بینی شده شکست خورده اند .در مناطق مرکزی و محله های قدیمی شهرها ، نه تنها گذار از سنت به تجدد تحقق نیافته ، بلکه با مقاومت سرسختانه این مناطق در مقابل مظاهر تجدد ، عملا هیچ گونه بهسازی و مرمتی صورت نگرفته است . در نتیجه پیامد های طراحی و ضوابط ساخت و ساز به صورت مانعی بزرگ ، به فرسایش روز افزون بافت های سنتی انجامیده است.(ربیع،1382،ص102)