جدول 4-6 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد هجاهای لکنت شده در سطح تک

گویی در گروه کنترل………………………………………………………………………………………………………………76

جدول4-7 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………77

جدول 4-8 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد هجای لکنت شده در سطح تک گویی پس

از درمان در گروه آزمایش……………………………………………………………………………………………………….78

جدول4-9 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………79

جدول 4-10 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد دیرش لکنت پیش از درمان…………………..80

جدول4-11 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………80

جدول 4-12 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد دیرش لکنت در سطح تک گویی

در گروه آزمایش ……………………………………………………………………………………………………………………..81

جدول4-13 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………….81

جدول 4-14 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد دیرش لکنت در سطح تک گویی در

گروه کنترل کنترل ………………………………………………………………………………………………………………….82

جدول4-15 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………..82

جدول4-16آزمون تی مستقل برای متغیر درصد دیرش لکنت پس از درمان………………………….83

جدول 4-17 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد رفتارهای فیزیکی همراه پیش از درمان……84

جدول4-18 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………….85

جدول 4-19 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد رفتارهای فیزیکی همراه در سطح تک

گویی در گروه آزمایش ………………………………………………………………………………………………………………85

جدول4-20 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………….86

جدول 4-21 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد رفتارهای فیزیکی همراه در سطح تک

گویی در گروه کنترل ………………………………………………………………………………………………………………..87

جدول4-22 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………87

جدول 4-23 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد رفتارهای فیزیکی همراه در سطح تک گویی

پس از درمان ……………………………………………………………………………………………………………………………87

جدول 4-24 آنالیز واریانس برای متغیرها در سطح تک گویی……………………………………………….88

جدول 4-25 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد هجای لکنت شده پیش از درمان در

سطح گفتار………………………………………………………………………………………………………………………………… 89

جدول4-26 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………….90

جدول 4-27 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد هجاهای لکنت شده در سطح گفتار در

گروه آزمایش ………………………………………………………………………………………………………………………………90

جدول4-28 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………..91

جدول 4-29 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد هجاهای لکنت شده در سطح گفتار

در گروه کنترل ……………………………………………………………………………………………………………………………92

جدول4-30 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………..92

جدول 4-31 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد هجای لکنت شده پس از درمان در سطح

گفتار……………………………………………………………………………………………………………………………………………..93

جدول4-32 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………….94

جدول 4-33 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد دیرش لکنت در سطح گفتار درگروه آزمایش

پیش از درمان …………………………………………………………………………………………………………………………….95

جدول4-34 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………….95

جدول 4-35 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد دیرش لکنت در سطح گفتار در

گروه آزمایش ……………………………………………………………………………………………………………………………..96

جدول4-36 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………….97

جدول 4-37 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد دیرش لکنت در سطح گفتار در

گروه کنترل ……………………………………………………………………………………………………………………………….97

 

جدول4-38 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………97

جدول 4-39 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد دیرش لکنت در سطح گفتار پس از درمان…98

جدول 4-40 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد رفتارهای فیزیکی همراه در سطح گفتار پیش

از درمان ………………………………………………………………………………………………………………………………………..99

جدول4-41 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………100

جدول 4-42 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد رفتارهای فیزیکی همراه در سطح گفتار

درگروه آزمایش …………………………………………………………………………………………………………………………..100

جدول4-43 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………..101

جدول 4-44 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد رفتارهای فیزیکی همراه در سطح گفتار

درگروه کنترل …………………………………………………………………………………………………………………………….101

جدول4-45 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………..102

جدول 4-46 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد رفتارهای فیزیکی همراه در سطح گفتارپس از

پیش از درمان ……………………………………………………………………………………………………………………………….102

جدول 4-47 آنالیز واریانس برای متغیرها در سطح گفتار……………………………………………………………103

جدول 4-48 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد هجای لکنت شده در سطح خواندن……………..104

جدول4-49 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………..105

جدول 4-50 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد هجاهای لکنت شده در سطح خواندن در

گروه آزمایش …………………………………………………………………………………………………………………………………105

جدول4-51 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………..106

 

جدول 4-52 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد هجاهای لکنت شده در سطح خواندن در

گروه کنترل …………………………………………………………………………………………………………………………………….106

جدول4-53 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………106

جدول 4-54 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد هجای لکنت شده در سطح خواندن پس از

درمان………………………………………………………………………………………………………………………………………………..107

جدول 4-55 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد دیرش لکنت در سطح خواندن پیش از

درمان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 108

جدول4-56 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………..109

جدول 4-57 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد دیرش لکنت در سطح خواندن در

گروه آزمایش ………………………………………………………………………………………………………………………………..110

جدول4-58 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………..110

جدول 4-59 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد دیرش لکنت در سطح خواندن در

گروه کنترل …………………………………………………………………………………………………………………………………..111

جدول4-60 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………..111

جدول 4-61 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد دیرش لکنت در سطح خواندن پس از درمان…………………………………………………………………………………………………………………………………………………112

جدول4-62 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………….113

جدول 4-63 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد رفتارهای فیزیکی همراه در سطح خواندن پیش ازدرمان……………………………………………………………………………………………………………………………………………..113

جدول4-64 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………….114

جدول 4-65 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد رفتارهای فیزیکی همراه در سطح خواندن در

گروه آزمایش ………………………………………………………………………………………………………………………………….115

جدول4-66 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………115

جدول 4-67 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد رفتارهای فیزیکی همراه در سطح خواندن

در گروه کنترل ………………………………………………………………………………………………………………………………..116

جدول4-68 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………117

جدول 4-69 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد رفتارهای فیزیکی همراه در سطح خواندن پس ازدرمان……………………………………………………………………………………………………………………………………………..118

جدول 4-70 آنالیز واریانس برای متغیرها در سطح خواندن………………………………………………………….119

این مطلب را هم بخوانید :

جدول 4-71 آزمون تی مستقل برای متغیر SSI-3 همراه در سطح تک گویی پیش از درمان……………………………………………………………………………………………………………………………………………….120

جدول4-72 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………121

جدول 4-73 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد SSI-3  در سطح تک گویی در گروه آزمایش پیش از درمان ……………………………………………………………………………………………………………………121

جدول4-74 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………….121

جدول 4-75 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد SSI-3  در سطح تک گویی در گروه کنترل پیش از درمان ………………………………………………………………………………………………………………………………….122

جدول4-76 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………122

جدول 4-77 آزمون تی مستقل برای متغیر SSI-3 همراه در سطح تک گویی پس از درمان……………………………………………………………………………………………………………………………………………….123

جدول4-78 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………124

جدول 4-79 آزمون تی مستقل برای متغیر SSI-3 همراه در سطح گفتار پیش ازدرمان ………….125

جدول4-80 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………125

جدول 4-81 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد SSI-3   در سطح گفتار در گروه آزمایش پیش از درمان …………………………………………………………………………………………………………………………………126

جدول4-82 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………126

جدول 4-83 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد SSI-3   در سطح گفتار در گروه کنترل پیش از درمان …………………………………………………………………………………………………………………………………..127

جدول4-84 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………127

جدول 4-85 آزمون تی مستقل برای متغیر SSI-3 همراه در سطح گفتار پس از درمان…………….128

جدول4-86 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………129

جدول 4-87 آزمون تی مستقل برای متغیر SSI-3 همراه در سطح خواندن پیش از درمان در گروه آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………………………………..129

جدول4-88 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………130

جدول 4-89 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد SSI-3   در سطح خواندن در گروه آزمایش پیش از درمان ………………………………………………………………………………………………………………………………….131

جدول4-90 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………..131

جدول 4-91 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد SSI-3   در سطح خواندن در گروه کنترل پیش از درمان ………………………………………………………………………………………………………………………………….132

جدول 4-92 آزمون تی مستقل برای متغیر SSI-3 همراه در سطح خواندن پس از درمان…………133

جدول4-93 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………134

جدول 4-94 آنالیز واریانس برای متغیرSSI-3 در سطوح مختلف……………………………………………….134

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

کلیات تحقیق

 

 

 

 

1-1 مقدمه

گفتار و زبان کارآمد ترین راه ارتباطی میان انسان هاست. این شیوه ارتباطی در صورت دارا بودن ویژگی های خاص می تواند نقش خود را به طورمؤثر ایفا کند. هریک از این ویژگی ها ممکن است جداگانه یا با هم به دلایل مختلف دچار آسیب هایی به درجات گوناگون شوند و مسیر ارتباطی انسان را مختل نمایند. یکی از شایعترین این اختلالات، لکنت است(1). هرگونه اختلال درتداوم، سرعت، سهولت در تولید، بر­نامه­­­ ­­­ریزی، ریتم گفتاری و یا ترکیبی از این عوامل باعث ایجاد پدیده ای به نام ناروانی یا لکنت خواهد شد. به عبارتی دیگر هرگونه از هم گسیختگی و آشفتگی جریان طبیعی گفتار، منجر به لکنت می­ گرد­د(2). ون- رایپر(1982)[1] بر این باور است، لکنت زمانی پدید می آید که در جریان طبیعی گفتار، وقفه ای ناگهانی و غیر طبیعی به واسطه تکرار، کشیده گویی، به میان اندازی و قفل شدن دهان در هر کدام از سطوح صدا، هجا، کلمه و حتی عبارات، ایجاد شده و بعضاً با “رفتارهای وابسته [2]”همراه است(3). لکنت یک اختلال رایج در دوران کودکی است. این اختلال اکثر گفتاردرمانگرانی را که در حیطه کودکان فعالیت می کنند، نگران نموده و به چالش می اندازد. آمارها نشان می دهد که از هر صد کودکی که به مدرسه می روند، یک کودک لکنت می نماید(4). یکی از مواردی که ذهن محققین را به خود مشغول ساخته، ارتباط عوامل زبانی با بروز لکنت می باشدکه در سطوح آواشناختی و واج شناختی، نحو و معنا شناختی است. به عبارتی فرض بر این است که ویژگی های واژه ها و طول گفته ها در هنگام بیان می تواند احتمال بروز لکنت را افزایش دهد(5). متغیر بودن میزان ناروانی گفتار به دنبال تغییرات بر روی ویژگی های واژه ها، نقش و اثر مهمی در درمان لکنت دارد(6). از آنجا که لکنت یک اختلال عصبی-رشدی[3]است، بنابراین هرچه کودکان در سن پایین تر درمان شوند، بهتر به درمان پاسخ می دهند. برای گروه کودکان دبستانی نیز حیاتی است

تامؤثر ترین درمان را قبل از آنکه لکنت آنها پایدار شود، دریافت دارند(7). کودکانی که همزمان با بزرگ شدن، همچنان به لکنتشان ادامه می دهند مجبورند در مقابل آسیب هایی از جمله برهم خوردگی غیر ارادی گفتار و مسایلی همراه از قبیل پریشانی، شکست، شرمندگی، نگرانی و اجتناب اجتماعی مقابله نمایند. یکی از نگرانی های بزرگ در تحقیق اخیر این است که هزاران کودک در خطر این مسایل می باشند. بسیاری از کودکانی که لکنت می نمایند در طول زمان از نظر روانی و اجتماعی ضعیف خواهند شد. برای همین دلایل، ضروری است که درمان های مؤثری را برای کودکان دبستانی ترتیب داد تا اثر هر آسیب احتمالی را کاهش داد(1). رویکرد های رفتاری سالهاست که به طور فزاینده متداول شده و مورد پذیرش قرار گرفته اند و این امر می تواند به این دلیل باشد که فنون مورد استفاده عمدتاً بطور مستقیم از اصول شناخته شده رفتار انسان ریشه گرفته اند و توسط شواهد آزمایشگاهی و آزمایش های میدانی به طور دقیق تر حمایت شده اند(8). یکی از روش های درمانی مستقیم که برای درمان لکنت کودکان در سنین دبستان به کار می رود، رویکرد افزایش تدریجی طول و پیچیدگی گفتارGILCU)) است. این رویکرد شامل 54 گام است که بسیار دقیق کنترل شده و منسجم در طول سه مرحله ایجاد[4]، انتقال[5]و تثبیت[6]صورت می گیرد. ریان[7]، گفتار را یک فعالیت عامل[8]می داند و بنابراین از دیدگاه وی گفتار ناروان به صورت شرطی سازی عامل به بهترین وجه درمان می شود. به عبارت دیگر این روش بر پایه شرطی سازی عامل صورت می گیرد(9). در این پژوهش اثربخشی برنامه GILCU بر کاهش ناروانی گفتار کودکان دبستانی دارای لکنت11- 6 سال مورد بررسی قرار گرفته است.

 

 

1-2  بیان مسئله

شیوه های درمان لکنت در دوران مدرسه تابع دو دیدگاه لکنت روان (اصلاح لکنت)[9]و گفتار روان(روانی گفتار)[10]می باشد. هدف درمانی دیدگاه لکنت روان پرداختن به نگرش فرد نسبت به لکنت و مشکلات عاطفی افراد لکنتی به عنوان یک مشکل زیربنایی است اما در دیدگاه گفتار روان هدف درمانی دستیابی به گفتار روان می باشد. به عبارت دیگر، در دیدگاه گفتار روان اعتقاد بر این است که لکنت تشکیل شده است از یک سری علائم ناروانی در گفتار نظیر تکرار، گیر، کشش، میان پرانی است و  این علائم باعث شده رفتارهای دیگری نظیر ترس، تقلا، اضطراب و … ایجاد گردد که با رفع علائم لکنت تمام این علائم نیز رفع می شود و نیازی به کار روی رفتارهای ایجاد شده به دنبال لکنت نمی باشد. تعدادی از روش های درمانی گفتار روان عبارتند از گفتار زمان بندی شده، کشیده گویی، شرطی کردن عامل(10). روش درمانی GILCU که قرار است در این پژوهش مورد بررسی قرار گیرد نوعی از روش شرطی سازی عامل[11] است. این نوع درمان، بسیار دقیق کنترل شده و منسجم می باشدکه در سه مرحله ایجاد، انتقال و تثبیت در 54 گام طی می شود. در اینجا لازم است مسیر ظهور این روش درمانی به شکل مختصر بیان شود. شاین[12](1980) برای اولین بار لکنت را به صورت عدم هماهنگی عضله گفتاری و سیستم های کد گذاری زبانی توصیف نمود، به صورتیکه عصب دهی عضله گفتاری نسبت به ایده زبانی که کودک می خواهد بیان کند بسیار کند است. طبق یافته ها ی او درمان از پاسخ های آسان شروع شده و به تدریج به سمت پاسخ های پیچیده تر می رود که این امر به کودک در پیش سازماندهی[13] استراتژی های طراحی- حرکتی[14] کمک می کند. در همین سال استاکر[15](1980) دریافت نمود که ناروانی گفتار در کودکان به همراه افزایش تقاضاهای ارتباطی افزایش می یابد. وی به دنبال این یافته، روش درمانی و تشخیصی را توسعه داد. بعد از آن رایلی[16](1983) ثابت نمود کودکانی که لکنت می نمایند به دنبال طولانی شدن و پیچیده شدن جملات، لکنتشان افزایش می یابد. کاستلو[17](1983) روش درمانی شرطی را بر پایه افزایش طول بیان[18] توسعه داد. ریان (1984) یک برنامه شزطی به نام GILCU را بر اساس افزایش تدریجی طول و پیچیدگی بیانات توسعه داد که طی آن ریان گزارش نمود که این روش برای کودکان دبستانی با درصد موفقیت زیادی همراه است. به دنبال آن پرکینز(1992)[19] گزارش نمود افرادی که لکنت می نمایند احتمالاً به دنبال استفاده از بیانات ساده و کوتاه روان ترند. پس از آن استارک ودرگیونز(1997)[20] نیز گزارش نمودند که روانی گفتار با کنترل طول و پیچیدگی گفته ها و افزایش تدریجی آنها در طول درمان ایجاد می شود(11). بر اساس بررسی و مطالعات انجام گرفته مطالعه ای مبنی بر تاًثیر روش درمانیGILCU در افزایش میزان روانی گفتار در گروه کودکان دبستانی دارای لکنت در جامعه ایرانی انجام نشده است. بنابراین محقق اثربخشی روش درمانی GILCU  برروی این گروه از کودکان را مورد بررسی و تحلیل قرارداده است. لازم به ذکر است که با توجه به زمان بر بودن این روش در دامنه زمانی 22 ماه در طول 3 مرحله ایجاد، انتقال و تثبیت، پژوهشگر صرفاً به اجرای مرحله ایجاد اکتفا نموده است.

1- 3 اهمیت و ضرورت

اختلالات روانی گفتار، موضوعات بحث برانگیزی است که با وجود سالهای متمادی پژوهش هنوز از دیدگاه بسیاری از آسیب شناسان گفتار و زبان از پیچیده ترین اختلالات می باشد و آن را به عنوان اختلالی چند بعدی مطرح می نمایند. این اختلال منحصر به یک فرهنگ، زبان و یاگویش خاصی  نیست و به طور کل طبق آمار و ارقام مختلف، یک درصد از جمعیت جهان لکنت می کنند. میزان بروز این اختلال در کودکی چند برابر شیوع آن در بزرگسالی است. برخی مطالعات در سال 2002 میزان شیوع لکنت در فاصله سنی 18-5 سال را %9/0 درصد محاسبه نمودند(12). لکنت از عوامل متعددی تاثیر می پذیرد به طوریکه کیفیت آن در کودکان و بزرگسالان تفاوت های زیادی پیدا می کنند و به تدریج که کودک بزرگ تر می شود احتمال تداوم آن نیز  بیشتر می شود. زمانی که لکنت به صورت مزمن در آید تاًثیر منفی بر رشد عاطفی – اجتماعی، تحصیلی کودک  می گذارد. برخی کودکان هنگام لکنت شدید دچار اضطراب شده و ممکن است در برقراری ارتباط با دیگران مشکل پیدا کنند(13). این عوامل ضرورت انجام مداخله مؤثر در کودکان دبستانی همراه با لکنت را  برجسته تر و مهم تر می نماید. بنابراین ضرورت انجام این پژوهش به شرح زیر می باشد:

1 . در دسترس نبودن پژوهش های علمی لازم در حیطه درمان کودکان  دبستانی همراه با لکنت

2. 2. عدم وجود برنامه منسجم برای درمان کودکان همراه با لکنت در سنین دبستان در ایران
3. 3. تثبیت لکنت در کودکان دبستانی در صورت نداشتن برنامه درمانی مؤثر

با توجه به موارد بالا محقق در نظر دارد تا تاًثیر برنامه GILCU را بر روی این کودکان مورد بررسی وتحلیل قرار دهد.

1-4 اهداف پژوهش

1-4-1 هدف کلی

هدف از این مطالعه ، بررسی تأثیر روش درمانی GILCU  بر کاهش ناروانی گفتار کودکان دبستانی 11-6 سال مبتلا به لکنت می باشد.

1-4-2 اهداف اختصاصی

پژوهشگر بر آن است که اهداف زیر را در مورد تأثیر GILCU بر روی کودکان دبستانی 11-6 سال مبتلا به لکنت به تحقق در آورد:

1. تعیین درصد هجاهای لکنت شده در خواندن، تک گویی، گفتار محاوره ای
2. تعیین میانگین دیرش لکنت در خواندن، تک گویی، گفتار محاوره ای
3. تعیین میزان رفتارهای فیزیکی همراه در خواندن، تک گویی و گفتار محاوره ای

همچنین محقق بر آن است که تأثیر روش درمانی GILCU  را با روش های درمانی سنتی بر متغیر های زیر مقایسه نماید:

4. تعیین درصد هجاهای لکنت شده در خواندن، تک گویی و گفتار محاوره ای
5. تعیین میانگین دیرش لکنت در خواندن، تک گویی و گفتار محاوره ای
6. تعیین میزان رفتار های فیزیکی همراه در خواندن، تک گویی و گفتار محاوره ای

1-4-3  اهداف کاربردی

• مقدمه

ماهی و دیگر فرآورده­های دریایی از مهمترین تولیدات اقتصادی بسیاری از کشورها می­باشند(1). پرورش ماهیان گرمابی ( كپور ماهیان چینی شامل کپور معمولی، علفخوار، سرگنده و نقره ای )از سال ها پیش در كشور ما نیزآغاز گردیده كه علاوه بر تامین بخشی از پروتئین حیوانی و مرغوب مورد نیاز جامعه، اشتغالزایی خوبی را نیز به دنبال داشته است (3)‌. تولید ماهیان گرمابی  با توجه به سرعت رشد زیاد , پرورش راحت و بازدهی زیاد در سرتاسر دنیا رشد قابل ملاحظه ای داشته (2) و در ایران  طی دهه گذشته از حدود 26900 تن در سال 1374 به بیش از 97 هزارتن در سال1384 رسیده است (3) . متاسفانه میزان تقاضا و  مصرف این ماهیان به تناسب میزان تولید آنها رشد چندانی نداشته است. . فصل برداشت کپور ماهیان از استخر های پرورش، به مدت تقریباً 4 تا 6 ماه از سال بوده که  از اواسط پائیز تا اوائل بهار همزمان با وفور انواع ماهیان دریائی در بازار ها انجام می گیرد(4).در چنین شرایطی توجه به صنایع تبدیلی راهگشا بوده و با تولید محصولات جدید نیمه آماده وآماده مصرف و نگهداری آنها با روش های مختلف، امکان عرضه تدریجی این محصولات در تمام طول سال فراهم  میشود  و در نتیجه از عرضه یکباره ماهیان پرورشی و افت ناگهانی قیمت آنها و بالطبع متضرر شدن پرورش دهندگان ماهی جلوگیری خواهد شد.

ماهی كپور نقره ای (Silver carp) یا فیتوفاگ (Phytophage) که به غلط ماهی آزاد پرورشی نیز گفته می شود با نام علمی Hypophthalmichthys molitrix   اغلب 85-50 درصد تركیب را در سیستم پلی كالچر ماهیان گرمابی کشور بخود اختصاص میدهد. چون این ماهی از حلقه اول زنجیره غذایی تغذیه می نماید تولید آن مقرون به صرفه است و می توان ادعانمود كه ماهی کپور نقره ای مهمترین گونه پرورشی ماهیان گرمابی در ایران می باشد .

گوشت این ماهیان دارای تمامی امینو اسیدهای ضروری بدن انسان بوده و حدود 80% از اسیدهای چرب روغن آن را اسیدهای لینولئیک، لینولنیک و آراشیدونیک

 تشکیل می دهند (5)

علی رغم تمامی چالش های موجود بر سر راه افزایش تولید تا حد تامین نیازهای رو به رشد و همچنین مزایای پرورش كپور ماهیان، صحبت درباره توسعه فزاینده و انبوه كپور ماهیان كاری دشوار است. فقط در چین، جایی كه پرورش كپور ماهیان از حدود 2500 سال پیش آغاز گردیده، این صنعت رشدی قابل ملاحظه و با سرعت خارق العاده داشته است. به نحوی كه تولید از حدود 8/1 میلیون تن در سال 1984 به بیش از 8 میلیون تن در سال 2002 رسیده است(6) و در ترکیه تولید کپور ماهیان  در طول  سال های 1994 تا 2001  از 687 تن در سال به 1994 تن افزایش یافته است (2).

علیرغم ارزش تغذیه ای بالای این ماهیان، متاسفانه به دلیل پاره ای مسائل از جمله ویژگی های ذاتی، مانند دشواری آماده سازی اولیه و داشتن استخوان های ریز، عرضه، مصرف و به دنبال آن توسعه صنعت پرورش آنها با مشكل جدی مواجه شده است. به ویژه وجود استخوان های ریز و سوزنی شكل موجب گردیده كه عرضه این ماهی  در بخش ها و اقشار خاصی از جامعه محدود گردیده و عرضه آن به صورت فیله شده و آماده مصرف با مشكل مواجه باشد(7).

مشكل استخوان های ریز و سوزنی شكل در فرآورده های كنسروی و همچنین فرآورده های خمیری ( minced ) مانند انواع برگر، كوفته و كباب لقمه وجود ندارد. درجه حرارت های بالای مورد استفاده در كنسرواسیون موجب نرم شدن استخوان ها و بی خطر شدن آنها می گردد. در فرآورده های گوشت چرخ شده  نیز بخش اعظم استخوان ها توسط دستگاه استخوان گیر(  Deboner) جدا شده و معدود استخوان های رد شده نیز تا اندازه ای ریز می گردند كه به هیچوجه قابل لمس و تشخیص نمی باشند(2).

چربی ماهیان منبع مهمی از اسیدهای چرب غیراشباع با چند پیوند دوگانه امگا3 و به طور عمده (Docosahexaenoic Acid) DHAو(Eicosapentaenoic Acid) EPAاست (8). نقش DHA در رشد سلول­های مغزی در طول بارداری و شبکیه چشم و نقش EPA در جلوگیری از ظهور بیماری قلبی به اثبات رسیده است(9). اما از

این مطلب را هم بخوانید :

نگارش پایان نامه

 طرفی چربی ماهیان به دلیل داشتن مقدار قابل توجهی از اسیدهای چرب با چند پیوند دوگانه (PUFA) در مقابل فسادهای ناشی از اکسیداسیون بسیار حساس می­باشند(10). عدم استفاده از تکنیک­های مناسب نگهداری ماهیان و محصولات دریایی منجر به تغییرات سریع در شاخص های شیمیایی، بیوشیمیایی و میکروبیولوژی محصول گردیده که پدیده پیچیده  فساد ماهی را به دنبال دارد(11).

اکسیداسیون در غذا به وسیله وجود انواع مختلف واكنش­ها و در نتیجه تشكیل رادیكال­های آزاد، هیدروپراكسید­ها و محصولات دیگر فساد می­باشد (12). غذاهای گوشتی در نتیجه برهم كنش (interaction) انواع

6-4- محدودیت های پژوهش. 287

منابع و مأخذ:

الف: منابع فارسی. 290

ب: منابع لاتین. 298

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان و شماره جدول                                                                                 صفحه                                                                                      

جدول 1-3- سنخ شناسی شیوه های سازگاری فردی 67

جدول 1-4- توزیع جمعیت در مناطق ده گانه شیراز و تعداد پرسشنامه های پر شده در هر منطقه 161

جدول 2-4- ضریب آلفای کرونباخ گویه های متغیرهای پژوهش 167

جدول شماره 1-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس سن و میزان مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 170

جدول شماره 2-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس جنسیت و میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی 171

جدول شماره 3-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس تحصیلات و میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی 172

جدول شماره 4-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس وضعیت تأهل و میزان مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 172

جدول شماره 5-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس قومیت و میزان مهارت های  اجتماعی و ارتباطی 173

جدول شماره 6-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس نوع مسکن و میزان مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 174

جدول شماره 7-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس طبقه اجتماعی و میزان مهارت­ اجتماعی و ارتباطی 174

جدول شماره 8-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس ساختار خانواده و میزان مهارت­ اجتماعی و ارتباطی 175

جدول شماره 9-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس درآمد و میزان مهارت­ اجتماعی و ارتباطی 176

جدول شماره 10-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس نحوه گذران اوقات فراغت و میزان مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 177

جدول شماره 11-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف سیگار و میزان مهارت­ اجتماعی و ارتباطی 177

جدول شماره 12-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف قلیان و میزان مهارت   اجتماعی و ارتباطی 178

جدول شماره 13-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف الکل و میزان مهارت اجتماعی و ارتباطی 179

جدول شماره 14-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف شیشه و میزان مهارت اجتماعی و ارتباطی 179

جدول شماره 15-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف ماری جوانا و میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی 180

جدول شماره 16-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف حشیش و میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی 180

جدول شماره 17-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف کراک و میزان مهارت اجتماعی و ارتباطی 181

جدول شماره 18-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف قرص اکس و میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی 182

جدول شماره 19-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف هروئین و میزان مهارت­ های اجتماعی و ارتباطی 182

جدول شماره 20-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف تریاک و میزان مهارت اجتماعی و ارتباطی 183

جدول شماره 21-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس رابطه جنسی و میزان مهارت اجتماعی و ارتباطی 184

جدول شماره 22-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس استفاده از کاندوم و میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی 184

جدول شماره 23-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان دلبستگی و مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 185

جدول شماره 24-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان تعهد و مهارت های اجتماعی و ارتباطی 186

جدول شماره 25-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان باور و مهارت های اجتماعی و ارتباطی 186

جدول شماره 26-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان مشارکت و مهارت های اجتماعی و ارتباطی 187

جدول شماره 27-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان خود-کنترلی و مهارت اجتماعی و ارتباطی 188

جدول شماره 28-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان خودپنداره و مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 188

جدول شماره 29-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان همنشینی با دوستان بزهکار و مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 189

جدول شماره 30-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان نظارت والدین بر فرزندان و مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 190

جدول شماره 31-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان رانندگی خطرناک و مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 191

جدول شماره 32-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان رفتار خشونت آمیز و مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 192

جدول شماره 33-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان تمایل و اقدام به خودکشی و مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 192

 

جدول شماره 34-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان مصرف سیگار و قلیان و مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 193

جدول شماره 35-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان مصرف الکل و مواد مخدر و مهارت های اجتماعی و ارتباطی 194

جدول شماره 36-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان رفتار جنسی و مهارت اجتماعی و ارتباطی 195

جدول شماره 37-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان رفتار پرخطر فضای مجازی و مهارت های اجتماعی و ارتباطی 196

جدول شماره 38-2-5: توزیع فراوانی افراد براساس سن و میزان رفتارهای پرخطر 196

جدول شماره 39-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس جنسیت و میزان رفتارهای پرخطر 197

جدول شماره 40-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس تحصیلات و میزان رفتارهای پرخطر 198

جدول شماره 41-2-5: توزیع فراوانی افراد براساس وضعیت تأهل و میزان رفتارهای پرخطر 198

جدول شماره 42-2-5: توزیع فراوانی افراد براساس قومیت و میزان رفتارهای پرخطر 199

جدول شماره 43-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس نوع مسکن و میزان رفتارهای پرخطر 199

جدول شماره 44-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس طبقه­ی اجتماعی و میزان رفتارهای پرخطر 200

جدول شماره 45-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس ساختار خانواده و میزان رفتارهای پرخطر 201

جدول شماره 46-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس درآمد و میزان رفتارهای پرخطر 201

جدول شماره 47-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس نحوه گذران اوقات فراغت و میزان رفتارهای پرخطر 202

جدول شماره 48-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف سیگار و میزان رفتارهای پرخطر 203

جدول شماره 49-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف قلیان و میزان رفتارهای پرخطر 203

جدول شماره 50-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف الکل و میزان رفتارهای پرخطر 204

جدول شماره 51-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف شیشه و میزان رفتارهای پرخطر 204

جدول شماره 52-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف ماری جوانا و میزان رفتارهای پرخطر 205

جدول شماره 53-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف حشیش و میزان رفتارهای پرخطر 205

جدول شماره 54-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف کراک و میزان رفتارهای پرخطر 206

جدول شماره 55-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف قرص اکس و میزان رفتارهای پرخطر 206

جدول شماره 56-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف هروئین و میزان رفتارهای پرخطر 207

جدول شماره 57-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس مصرف تریاک و میزان رفتارهای پرخطر 207

جدول شماره 58-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس رابطه جنسی و میزان رفتارهای پرخطر 208

جدول شماره 59-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس استفاده از کاندوم و میزان رفتارهای پرخطر 208

جدول شماره 60-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان دلبستگی و رفتارهای پرخطر 209

جدول شماره 61-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان تعهد و رفتارهای پرخطر 209

جدول شماره 62-2-5: توزیع فراوانی افراد براساس میزان باور و رفتارهای پرخطر 210

جدول شماره 63-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان مشارکت و رفتارهای پرخطر 211

جدول شماره 64-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان خود-کنترلی و رفتارهای پرخطر 211

جدول شماره 65-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان خودپنداره و رفتارهای پرخطر 212

جدول شماره 66-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان همنشینی با دوستان بزهکار و رفتارهای پرخطر 213

جدول شماره 67-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان نظارت والدین بر فرزندان و رفتارهای پرخطر 213

جدول شماره 68-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان مهارت اجتماعی و رفتارهای پرخطر 214

جدول شماره 69-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان مهارت ارتباطی و رفتارهای پرخطر 215

جدول شماره 70-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان مهارت جرأت ورزی و رفتارهای پرخطر 215

جدول شماره 71-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس میزان مهارتهای اجتماعی و ارتباطی و رفتارهای پرخطر 216

جدول 1-3-5: همبستگی بین سن، تحصیلات و درآمد و مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 217

جدول 2-3-5: آزمون تفاوت میانگین میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی افراد با توجه به جنسیت 218

جدول 3-3-5: آزمون تفاوت میانگین میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی افراد با توجه به وضعیت تأهل 218

جدول 4-3-5: آزمون تفاوت میانگین میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی افراد با توجه به قومیت 219

جدول 5-3-5: آزمون تفاوت میانگین میزان مهارتهای اجتماعی و ارتباطی افراد با توجه به نوع مسکن 219

جدول 6-3-5 : آزمون تفاوت میانگین میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی افراد با توجه به وضعیت طبقاتی 220

جدول 7-3-5: آزمون تفاوت میانگین میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی افراد با توجه به ساختار خانواده 220

جدول 8-3-5: آزمون تفاوت میانگین میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی افراد با توجه به نحوه گذران اوقات فراغت 221

جدول 9-3-5: همبستگی بین متغیرهای کنترل اجتماعی و همنشینی افتراقی با متغیر مهارت­ اجتماعی و ارتباطی 223

این مطلب را هم بخوانید :

جدول 10-3-5: همبستگی بین مهارت های اجتماعی و ارتباطی و انواع رفتارهای پرخطر 223

جدول 11-3-5: همبستگی بین سن، تحصیلات و درآمد و رفتارهای پرخطر 224

جدول 12-3-5: آزمون تفاوت میانگین میزان رفتارهای پرخطر افراد با توجه به جنسیت 225

جدول 13-3-5: آزمون تفاوت میانگین میزان رفتارهای پرخطر با توجه به وضعیت تأهل 225

جدول 14-3-5: آزمون تفاوت میانگین میزان رفتارهای پرخطر افراد با توجه به قومیت 226

جدول 15-3-5: آزمون تفاوت میانگین میزان رفتارهای پرخطر افراد با توجه به نوع مسکن 226

جدول 16-3-5 : آزمون تفاوت میانگین میزان رفتارهای پرخطر با توجه به وضعیت طبقاتی 227

جدول 17-3-5: آزمون تفاوت میانگین میزان رفتارهای پرخطر با توجه به ساختار خانواده 227

جدول 18-3-5: آزمون تفاوت میانگین میزان رفتارهای پرخطر افراد با توجه به نحوه گذران اوقات فراغت 228

جدول 19-3-5: همبستگی بین متغیرهای کنترل اجتماعی و همنشینی افتراقی با متغیر وابسته(رفتارهای پرخطر) 230

جدول 20-3-5: همبستگی بین متغیر مهارتهای اجتماعی و ارتباطی با متغیر وابسته(رفتارهای پرخطر) 230

جدول 21-3-5-  عناصر اصلی تحلیل چندمتغیره متغیرهای زمینه ای به روش گام به گام از مرحله اول تا مرحله سوم برای پیش بینی متغیر مهارت های اجتماعی و ارتباطی 232

جدول 22-3-5- عناصر متغیرهای درون معادله(متغیرهای زمینه ای) برای پیش بینی متغیر مهارت های اجتماعی و ارتباطی در مرحله سوم 232

جدول 23-3-5-  عناصر اصلی تحلیل چندمتغیره متغیرهای کنترل اجتماعی به روش گام به گام از مرحله اول تا مرحله ششم برای پیش بینی متغیر مهارت های اجتماعی و ارتباطی 233

جدول 24-3-5- عناصر متغیرهای درون معادله(متغیرهای کنترل اجتماعی) برای پیش بینی متغیر مهارت­های اجتماعی و ارتباطی در مرحله ششم 234

جدول 25-3-5-  عناصر اصلی تحلیل چندمتغیره متغیرهای همنشینی افتراقی به روش گام به گام از مرحله اول تا مرحله دوم برای پیش بینی متغیر مهارت های اجتماعی و ارتباطی 234

جدول 26-3-5- عناصر متغیرهای درون معادله(متغیرهای همنشینی افتراقی) برای پیش بینی متغیر مهارت های اجتماعی و ارتباطی در مرحله دوم 235

جدول 27-3-5-  عناصر اصلی تحلیل چندمتغیره به روش گام به گام از مرحله اول تا مرحله هفتم برای پیش بینی متغیر مهارت های اجتماعی و ارتباطی در سطح کل 235

جدول 28-3-5- عناصر متغیرهای درون معادله برای پیش بینی متغیر مهارت های اجتماعی و ارتباطی در سطح کل در مرحله هفتم 236

جدول 29-3-5-  عناصر اصلی تحلیل چندمتغیره متغیرهای زمینه ای به روش گام به گام از مرحله اول تا مرحله چهارم برای پیش بینی متغیر وابسته­ی رفتارهای پرخطر 237

جدول 30-3-5- عناصر متغیرهای درون معادله(متغیرهای زمینه ای) برای پیش بینی متغیر وابسته­ی رفتارهای پرخطر در مرحله چهارم 238

جدول 31-3-5-  عناصر اصلی تحلیل چندمتغیره متغیرهای کنترل اجتماعی به روش گام به گام از مرحله اول تا مرحله سوم برای پیش بینی متغیر وابسته­ی رفتارهای پرخطر 238

جدول 32-3-5- عناصر متغیرهای درون معادله(متغیرهای کنترل اجتماعی) برای پیش بینی متغیر وابسته رفتارهای پرخطر در مرحله سوم 239

جدول 33-3-5-  عناصر اصلی تحلیل چندمتغیره متغیرهای همنشینی افتراقی به روش گام به گام از مرحله اول تا مرحله دوم برای پیش بینی متغیر وابسته­ی رفتارهای پرخطر 239

جدول 34-3-5- عناصر متغیرهای درون معادله(متغیرهای همنشینی افتراقی) برای پیش بینی متغیر وابسته­ی رفتارهای پرخطر در مرحله دوم 240

جدول 35-3-5-  عناصر اصلی تحلیل چندمتغیره مهارت های اجتماعی و ارتباطی به روش گام به گام از مرحله اول تا مرحله دوم برای پیش بینی متغیر وابسته­ی رفتارهای پرخطر 240

جدول 36-3-5- عناصر متغیرهای درون معادله(مهارت های اجتماعی و ارتباطی) برای پیش بینی متغیر وابسته­ی رفتارهای پرخطر در مرحله دوم 241

جدول 37-3-5-  عناصر اصلی تحلیل چندمتغیره به روش گام به گام از مرحله اول تا مرحله ششم برای پیش بینی متغیر وابسته­ی رفتارهای پرخطر در سطح کل 241

جدول 38-3-5- عناصر متغیرهای درون معادله برای پیش بینی متغیر وابسته­ی رفتارهای پرخطر در سطح کل در مرحله ششم 242

جدول 39-3-5- اثرات مستقیم، غیر مستقیم و کل متغیرهای مستقل بر رفتارهای پرخطر 245

جدول 40-3-5- کمیت خطای e مدل تحلیل مسیر 245

 

فهرست شکل­ها

عنوان و شماره شکل                                                                                  صفحه

شکل 3-1- شاخه های نظریه ساختار اجتماعی. 54

شکل 3-2- عناصر نظریه بی سازمانی اجتماعی. 59

شکل 3-3- نظریه فعالیت های روزمره: ارتباط بین عوامل سه گانه   61

شکل 3-4- عناصر اصلی نظریه فشار. 62

شکل 3-5- عناصر نظریه فشار عمومی. 70

شکل 3-6- مدل تحلیلی ارتباط بین سازمان اجتماعی کلان و جرم   72

شکل 3-7- عناصر نظریه انحراف فرهنگی. 74

شکل 3-8- شاخه های نظریه فرایند اجتماعی .. 82

شکل 3-9- نظریه یادگیری اجتماعی بزهکاری. 83

شکل 3-10- میراث بوم شناختی نظریه همنشینی افتراقی. 85

3-8- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 96

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته‌ها

4- 1-  مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 98

       عنوان                                                                                                               صفحه

 

4-2- یافته‌های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 98

4-2-1- یافته‌های توصیفی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 98

4-2-2- آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 99

4-1-2-1- سئوال اول……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 99

4-1-2-2- سئوال دوم …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 100

4-1-2-3- سئوال سوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 101

4-1-2-4- سئوال چهارم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 102

4-1-2-5- سئوال پنجم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 103

4-1-2-6- سئوال ششم………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 104

4-1-2-6- سئوال هفتم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 105

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 108

5-2- بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………. 108

5-3- نتیجه گیری نهایی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 118

5-4- محدودیت­ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 120

5-4-1- محدودیت‌های اجرایی………………………………………………………………………………………………………………………………………… 120

5-4-2- محدودیت‌های پژوهشی………………………………………………………………………………………. 121

5-5- پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………….. 121

5-5-1- پیشنهادات کاربردی…………………………………………………………………………………………….. 121

5-5-2- پیشنهادات پژوهشی……………………………………………………………………………………………. 122

 

 

فهرست منابع ومآخذ

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………. 123

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………………………… 131

پیوست………………………………………………………………………………………………………………………………… 141

 

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

جدول شماره ی(2-1): طبقه بندی عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی…………………………………………. 59

 

جدول شماره ی(3-1): فراوانی و درصد نمونه آماری…………………………………………………………………………… 90

جدول شماره‌ی(3-2): ابعاد و مؤلفه های مقیاس محقق ساخته نوع ارتباطات سازمانی……………………………. 91

جدول شماره‌ی(3-3): ضرائب همبستگی گویه های نوع ارتباطات سازمانی با نمره کل………………………….. 92

جدول شماره‌ی (3-4): پایایی مقیاس نوع ارتباطات سازمانی………………………………………………………………… 93

جدول شماره‌ی (3-5): ابعاد و مؤلفه های پرسشنامه تعهد سازمانی می یر و آلن……………………………………. 93

جدول شماره‌ی (3-6): ضرائب همبستگی گویه های تعهد سازمانی با نمره کل …………………………………… 94

جدول شماره‌ی (3-7): پایایی پرسشنامه تعهد سازمانی……………………………………………………………………….. 95

جدول شماره‌ی (4-1): میانگین و انحراف استاندارد متغیر نوع ارتباطات سازمانی…………………………………… 99

جدول شماره‌ی (4-2): میانگین و انحراف استاندارد متغیر تعهد سازمانی………………………………………………. 99

جدول شماره‌ی (4-3): نتایج آزمون تحلیل واریانس اندازه‌گیری‌های مکرر انواع ارتباطات سازمانی…………… 100

جدول شماره‌ی (4-4). نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی………………………………………………………………………… 100

جدول شماره‌ی (4-5): تعهد سازمانی و مقایسه آن با Q2………………………………………………………………….. 101

جدول شماره‌ی (4-6): نتایج آزمون تحلیل واریانس اندازه‌گیری‌های مکرر ابعاد تعهد سازمانی………………… 101

جدول شماره‌ی (4-7): نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی………………………………………………………………………… 102

جدول شماره‌ی (4-8): نتایج ضریب همبستگی متغیرهای پژوهش…………………………………………………… 103

جدول شماره‌ی (4-9): مقایسه انواع ارتباطات سازمانی در مدارس دخترانه و پسرانه……………………………… 105

جدول شماره‌ی (4-10): مقایسه انواع تعهد سازمانی معلمان زن و مرد……………………………………………….. 106

فهرست نمودار‌ها

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

نمودار (2-1): الگوی ساده ارتباطات……………………………………………………………………………………………. 29

نمودار (2-2): مدل ارتباطات سازمانی………………………………………………………………………………………….. 30

نمودار(2-3): ارتباطات کلامی و غیرکلامی…………………………………………………………….. 39

نمودار (2-4): مدل ارتباطات خطی……………………………………………………………………………………………… 44

نمودار (2- 5): مدل تعاملی ارتباطات…………………………………………………………………………………………… 46

نمودار (2- 6): مدل تبادلی ارتباطات…………………………………………………………………………………………… 48

نمودار (2-7): مدل پنج تعهد کلیدی…………………………………………………………………… 57

نمودار شماره (2-8): نتایج و عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی……………………………………………………….. 58

نمودار شماره (2-9): فرا تحلیل 200 پژوهش…………………………………………………………………………… 60

نمودار شماره (2-10): عوامل ضروری، همبسته ها و تأثیرات انواع سه گانه تعهدسازمانی….. 61

نمودار(2-11): دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎی ﻧﮕﺮﺷﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ………………………………………………………. 62

نمودار (2-12): دیدگاه رفتاری در زمینه تعهد سازمانی…………………………………………………………….. 63

نمودار (2-13): مدل سه بخشی تعهد سازمانی………………………………………………………………………….. 70

نمودار (4-1): رابطه بین ارتباطات سازمانی مدارس با تعهد سازمانی معلمان                104

• مقدمه

انسان موجودی اجتماعی است و تكامل و سعادت مادی و معنوی وی در گرو تعامل و همزیستی با دیگران است. به علاوه، نیازهای مشترك اجتماعی و روابط ویژه، انسانها را آنچنان به یكدیگر پیوند می زند كه جز در سایه زندگی اجتماعی، رشد همه جانبه برای فرد حاصل نمی گردد (دفتر توسعه، 1379). ارتباطات رکن اساسی زندگی انسان است. از طریق ارتباطات است که کلمات، مفاهیم و عبارات از شخصی به شخص دیگر انتقال می یابد و در نتیجه تفاهم بین افراد جامعه بوجود می آید (امین شایان جهرمی و امینی، 1388). از سوی دیگر، جوامع امروزی، نظامهایی سازمانی هستند و بخش عمده زندگی افراد، در سازمانها یا در ارتباط با آنها سپری می شود. به گونه ای که گردش امور زندگی وابسته به سازمانها، و پیشرفت و بقای جامعه نیز تابع کار و عملکرد آنهاست. بدیهی است که هماهنگی فعالیتهای سازمان و تبادل اطلاعات میان واحدهای متعدد آن نیز، مستلزم پیش بینی روشها و وسایل ارتباطی مؤثر است. چراکه سازمان بدون ارتباطات، از ادامه فعالیت باز می ماند. در واقع سازمان، شبکه پیچیده ای از اینگونه ارتباطات است (علاقه بند، 1386).

علاوه براین، مدیران دریافته اند كه ارتباطات مؤثر با كاركنان و درك انگیزه های ارتباطی آنان، در توفیق در دستیابی به اهداف طراحی شده سازمان، عامل مؤثری است. به همین دلیل، ارتباطات مؤثر را، قلب مدیریت می نامند (رضائیان،1389). به گونه ای که وجود سازمان وابسته به آن است و لذا هر مدیری معمولا بیشتر وقت خود را صرف برقراری ارتباط می‌كند (داوودآبادی، 1385). مضافاً، هماهنگی، برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل و سایر وظایف مدیر، بدون وجود سیستم ارتباطی مؤثر در سازمان قابل تحقق نیست و در غیاب چنین نظام ارتباطی، امکان اداره سازمان وجود نخواهد داشت. چراکه، به تجربه ثابت شده است که اگر ارتباطی صحیح در سازمان برقرار نباشد، گردش امور مختل و کارها آشفته می شود (الوانی، 1385).

از سوی دیگر، تعهد سازمانی نیز مقوله ای بسیار با ارزش است. به گونه ای که گفته شده است چنانچه تعهدپذیری در سازمانی غالب گردد، افراد مسئولیت پذیری بیشتری از خود نشان داده و در قبال انجام تعهدات از رضایت و تعلق خاطر افزون تری برخوردار خواهند بود و این امر، باعث می گردد تا غیبت ها، کم کاری ها، تنش ها و … کاهش یابد (رنجبریان، 1375). مدیران نیز، باید بتوانند با بهره گرفتن از مشاركت كاركنان در تصمیم گیری و فراهم آوردن سطح قابل قبولی از امنیت شغلی برای آنان، تعهد و پایبندی کارمندان را افزایش دهند (مورهد و گریفین[1]، 1374). آلن و میر[2] (۱۹۹۷) معتقدند که تعهد، فرد را با سازمان پیوند می دهد و این پیوند، احتمال ترک شغل را در وی کاهش می دهد (مایر و هرسکویچ[3]، ۲۰۰۲). همچنین، مطالعات نشان داده اند که تعهد، تأثیر بالایی بر عملکرد موفق سازمان دارد. چرا که کارمندان با تعهد بالا، تمایل قوی تری در تعلق به سازمان دارند و مایل به نشان دادن رفتار شهروندی سازمانی عالی تری هستند. آنان تمایل دارد تا فراتر از وظایف شغلی مورد نیاز خود عمل کند و چنانچه منابع انسانی را عالیترین دارایی سازمان بدانیم، منابع انسانی متعهد را باید به عنوان مزیت رقابتی سازمان در نظر گرفت(نهمه[4]، 2009).

این مطلب را هم بخوانید :

به هرحال، هرگونه كوتاهی در امر بررسی و تحقیق تعهد سازمانی كاركنان، منجر به افزایش هزینه های هنگفت ناشی از ترك خدمت كاركنان و جذب نیروهای جدید می گردد. اگر سازمان ها به منافعی كه تعهد سازمانی در بردارد توجه داشته باشند، بالا بردن سطح تعهد در میان كاركنان، معنای خاصی خواهد یافت (ساکی، 1389). از سویی دیگر، به كارگیری ارتباطات كارا و مؤثر می تواند موجب افزایش رضایت شغلی و تعهد سازمانی شود. علاوه براین، سیستم های ارتباطات داخلی كه موفق به ایجاد رضایت از ارتباطات در میان كاركنان نشده اند، رضایت شغلی و یا تعهدات سازمانی را هم پرورش نمی دهند (کریر و برکو[5]، 2008). در پژوهش نیز به بررسی رابطه بین نوع ارتباطات سازمانی مدارس و تعهد سازمانی معلمان پرداخته می شود.

 

 

1-2- بیان مسأله:

بی تردید سازمانهای آموزشی یکی از مهمترین، مؤثرترین و گسترده ترین سازمانها هستند، که عهده دار تعلیم و تربیت رسمی افراد جامعه و همچنین تأمین کننده ی منابع انسانی دیگر سازمانها می باشند (زکی، ادیبی، و یزدخواستی، 1385). نهاد آموزش و پرورش نقشی اساسی در گردش امور جامعه و تداوم و بقای آن برعهده دارد (فرهادیان، 1382). ارتباطات سازمانی، نقطه اشتراک دو مفهوم پیچیده، یعنی سازمان و ارتباطات است؛ که برای هر دو مفهوم، تعاریف و رویکردهای مختلفی ارائه شده است. سازمان، به معنای گروهی از مردم است، که فعالیتهای خویش را جهت دستیابی به اهداف فردی و جمعی، هماهنگ نموده اند (بولارینوا و الورانفمی[6]، 2009).

واژه ارتباطات[7] از ریشه لاتینCommnuicare ، مشتق شده است كه به معنای سهیم شدن، مشارکت و یا عمومی کردن[8] می باشد(پیتر[9]، 2001؛ ویلیامز[10]، 1985؛ ویکلی[11]،1967؛ طبیبی،1381). تعاریف متعددی از ارتباطات ارائه شده است، که در مجموع می توان آنها را چنین جمع بندی نمود که ” ارتباطات عبارتست از فرایند تبادل پیام (علاقه بند،1386؛ ایسنبرگ، گودال و تِرسوِی[12]، 2007؛ پورتر، 1979؛ منینگ، 1992؛ دوویتو، 1986)، و اطلاعات (دفلور، کِرنِی و پلاکس[13]، 1993؛ لویس، 1975؛ وبستر،2012؛ آکسفورد،2012؛ علاقه بند، 1386؛ الوانی، 1385؛ فرهنگی 1385؛ رضائیان، 1389) از فرستنده به گیرنده به نحویکه پیام ارائه شده برای فرد قابل درک باشد و بتواند معنایی را از آن دریافت کند (کونتز[14]،2001، رضائیان، 1389, علاقه بند، 1386).”

پیام و اطلاعات شامل معانی و مفاهیم (دفلور و همکاران،1993؛ پورتر؛1979 منینگ،1992؛ علاقه بند،1386؛ الوانی، 1385)، عقاید و افکار (بدلا[15]، 2011؛ چاپل و رد[16]،1997؛ نیومن و سامر[17]، 1977؛ ردریکو[18]،2000؛ لویس، 1975؛ بیرونو[19]، 1987؛ علاقه بند،1386)، نگرشها (بیرونو، 1987؛ لویس، 1975؛ وبستر،2012)، و  احساسات (ردیکو، 2000؛ نیومن و سامر، 1977؛ بدلا،2011؛ بیرونو، 1987؛ پورتر،1979؛ منینگ،1992؛ الوانی،1985؛ برلسون، برنارد و استینر[20]،1964) می باشد. به طور کلی،  عناصر مهم فرایند ارتباط شامل: فرستنده یا منبع ارتباط، پیام (موضوع ارتباط)، و گیرنده پیام می باشند (علاقه بند، 1386؛ الوانی، 1385؛ هوی و میسکل[21]،2005)، و ابعاد ارتباطات سازمانی به سه گروه زیر تقسیم می شود:

1. بعد ارتباطی که خود شامل چهار جزء مجاری ارتباطی، سبک های ارتباطی، مسیرهای ارتباطی، و محتوای ارتباطی می باشد.
2. بعد انسانی که جنبه های انسانی را در بر می گیرد و ارتباطات میان افراد را تحت تأثیر قرار می دهد. این بعد شامل سه جزء  ویژگی های فردی افراد، ویژگی های اجتماعی افراد، و مهارتهای ارتباطی می باشد.
3. بعد سازمانی که ساختار و محتوای سازمان را در بر می گیرد و ارتباطات سازمانی را تحت تأثیر قرار می دهد؛ شامل دو جزء ساختار سازمانی، و فرهنگ سازمانی می باشد (مزروعی، بازرگانی، غضنفری و فرهی پور، 1389).

ارتباطات را از جهات مختلفی مانند عکس العمل در محیط، جریان ارتباطات، میزان رسمیت، مجاری ارتباط، و الگوهای ارتباطی می توان طبقه بندی نمود. از نظر عکس العمل در محیط و یا ارائه بازخورد، ارتباطات، به انواع یک جانبه و دوجانبه تقسیم می گردد (رضائیان، 1389).

• ارتباطات یك‌جانبه[22] (یک طرفه): هر گاه واكنش گیرنده نسبت به پیام ابراز نشود، آن ارتباط را یک جانبه گویند. این نوع فرایند ارتباط، فاقد بازخورد می‌باشد.
• ارتباطات دوجانبه[23]: چنانچه محیط به گونه‌ای باشد كه گیرنده عكس العمل‌ها و نظرهای خود را درباره محتوای پیام به اطلاع فرستنده برساند و عملاً چنین كند، به این نوع ارتباط، دوجانبه گویند (هوی و میسکل،2005؛ رضائیان، 1389؛ فولادگر، 1384).

از نظر جریان ارتباطات در سیستم نیز، ارتباطات سازمانی شامل مواردی به شرح زیر است:

• ارتباط عمودی[24]: شامل ارتباط رو به پایین[25] و ارتباط رو به بالا[26] است.
• ارتباط افقی[27]: معمولا شبكه ارتباطی افقی دارای الگویی از جریان كارها در یک سازمان است كه بین اعضای یک گروه، یک گروه و گروه‌های دیگر و بین اعضای دوایر مختلف برقرار می‌شود.
• ارتباط مورب[28]: ارتباط مورب هنگامی صورت می‌گیرد كه افراد در سطوح مختلف كه رابطه گزارش دهی مستقیم ندارند، با یكدیگر ارتباط برقرار كنند(داوودآبادی، 1385؛ رحیمی، 1389؛ طبرستانی،1386).

از لحاظ میزان رسمیت نیز، فرایند ارتباطات را می‌توان به شرح زیر تقسیم‌بندی نمود:

گفتار دوم: مهر در مورد بذل مدت…………………………………. 66

ا- مهر در مورد بذل تمام مدت پیش از نزدیکی………………………… 66

2- مهر در مورد بذل تمام مدت بعد از نزدیکی………………………… 66

گفتار سوم: مهر در مورد فسخ نکاح منقطع…………………………. 67

گفتار چهارم: مهر در مورد فوت…………………………………. 67

بخش دوم: نفقه وجهیزیه………………………………… 68

مبحث اول: نفقه………………………………… 68

گفتار اول: مفهوم و ماهیت حق زن بر نفقه………………………. 69

1- مفهوم نفقه………………………………..69

2- ماهیت حق زن بر نفقه………………………………… 70

گفتار دوم: نفقه پس از انحلال عقد دائم………………………………… 72

1- نفقه در عده ی طلاق رجعی…………………………………. 73

2- نفقه زمان حمل در طلاق بائن وفسخ نکاح………………………… 74

3- نفقه زن باردار در عده وفات شوهر………………………………..77

گفتار سوم: نفقه درعقد منقطع………………………………… 81

1-مبنای حقوقی ومیزان نفقه در عقد منقطع………………………………… 81

2-نفقه پس از انحلال نکاح منقطع………………………………… 82

مبحث دوم: جهیزیه………………………………… 83

گفتار اول: جهیزیه و ماهیت آن……………………………….. 83

گفتاردوم: جهیزیه و مسئولیت شوهر………………………………… 85

گفتار سوم: اختلاف در مالکیت جهیزیه واثبات آن………………… 88

گفتار چهارم: جهیزیه پس از انحلال نکاح………………………………… 90

1- تکلیف جهیزیه پس از فوت…………………………………. 91

2- چگونگی استرداد جهیزیه هنگام طلاق……………………….. 91

بخش سوم: تنصیف دارایی شوهر، اجرت المثل و نحله………………. 97

مبحث اول: تنصیف دارایی شوهر………………………………… 97

گفتار اول: مفهوم شرط و اقسام آن………………………………… 98

1- مفهوم شرط…………………………………. 98

2- اقسام شرط…………………………………. 98

گفتار دوم: شرایط تحقق شرط انتقال تا نصف دارایی………………….. 99

گفتار سوم: استیفای شرط انتقال تا نصف دارایی……………………… 103

گفتار چهارم: نقد وبررسی شرط تنصیف………………………………….. 104

 

مبحث دوم: اجرت المثل………………………………… 108

گفتار اول: مفهوم اجرت المثل………………………………… 109

گفتار دوم: شرایط استحقاق اجرت المثل………………………………… 110

گفتار سوم: شرایط مطالبه ی اجرت المثل………………………………… 116

گفتار چهارم: زمان تأدیه ی اجرت المثل………………………………… 119

مبحث سوم: نحله………………………………… 120

گفتار اول: مفهوم نحله………………………………… 120

گفتار دوم: شرایط وملاک های استحقاق نحله………………………………… 122

1- شرایط استحقاق………………………………… 122

2- ملاک های تعیین میزان بخشش………………………………….. 123

گفتار سوم: نقد وبررسی…………………………………. 124

بخش چهارم: ارث…………………………………. 125

مبحث اول: ارث پس از فوت…………………………………. 126

گفتاراول: شرایط لازم جهت توارث………………………………… 126

1- دائم بودن نکاح………………………………… 127

2- وجود زوجیت هنگام فوت همسر………………………………… 130

گفتار دوم: سهم الارث هر یک از زوجین…………………………………. 130

1- ارث شوهر از زن………………………………… 130

2- ارث زن از شوهر………………………………… 130

3- ارث زوجات متعدد………………………………… 132

4- ارث زن یا شوهر که وارث منحصر به فرد باشد……………………… 132

گفتار سوم: اموال مورد ارث زوج وزوجه………………………………… 133

1- شرح اموال مورد ارث زوجه………………………………… 133

الف: اموال منقول………………………………… 134

ب: قیمت ابنیه و اشجار………………………………… 134

2- نظرات فقهی در محرومیت یا عدم محرومیت زوجه از بعض اموال……. 135

گفتارچهارم: مبنای فقهی قانون اصلاح مواد 946و948 ق.م……………… 136

1- آیات…………………………………. 139

2- روایات موافق ارث بردن زوجه از کلیه ی ما ترک………….. 140

گفتار پنجم: ارث زن وشوهر از حقوق…………………………….. 142

1- حق شفعه………………………………… 142

2- حق خیار………………………………… 143

3- حق قصاص………………………………….. 143

مبحث دوم: ارث پس از طلاق………………………………… 144

گفتار اول: توارث در زمان عده ی طلاق رجعی…………………….. 144

گفتار دوم: توارث در طلاق در حال مرض………………………………….. 145

نتیجه………………………………… 147

این مطلب را هم بخوانید :

منابع………………………………… 149

Abstract………………………………..

چکیده:

انحلال عقد، اصولاً سبب از بین رفتن تمامی روابط ناشی از آن می­شود، لیکن در مورد عقد نکاح روابط مالی زوجین در مواردی حتی پس از انحلال نیز ادامه پیدا می­ کند. این پایان نامه در صدد بررسی آثار مالی انحلال نکاح می­باشد. این آثار را می­توان در مهریه، نفقه، تنصیف دارایی شوهر، اجرت المثل، نحله، جهیزیه و توارث پی گرفت و در هر یک از موارد مذکور بررسی نمود که انحلال نکاح چه تأثیری در موارد فوق الذکر می­گذارد. در این تحقیق با بهره گرفتن از روش توصیفی، تحلیلی به این نتیجه رسیدیم که روابط مالی زوجین پس از انحلال نکاح نه تنها قطع نمی­ شود بلکه منتفع اصلی این بقاء، زنان می­باشند و شارع مقدس در عدم انقطاع روابط مالی زوجین پس از انحلال نکاح، در صدد تأمین منافع ضروری زنان بوده است. هم چنین، ضمن بررسی کلیه آثار مالی انحلال نکاح در فقه و سیستم حقوقی ایران و نتیجه گیری از مطالب عنوان شده در نهایت به ارائه­ پیشنهادهایی برای هر چه بهتر وکامل ترشدن حقوق ایران جهت حل مسائل و مشکلات مالی خانواده پرداختیم.

مقدمه:

نقش و اهمیت خانواده در ساختار اجتماعی به اندازه‌ای است که هیچ نظام حقوقی نتوانسته است نسبت به آن بی­تفاوت باقی ­بماند. جایگاه ویژه خانواده وتأ ثیر آن بر سلامت یا فساد، پیشرفت یا عقب­افتادگی جامعه یک واقعیت بی چون و چراست و بر این اساس حقوق خانواده یکی از مهم‌ترین بخش­های نظام حقوقی هر کشور است که قانون­گذاران همواره با نگاه ویژه‌ای به آن نگریسته­اند و همگی با ایجاد قیود وشرایط، سعی در حفظ قداست وکیان این نهاد مقدس دارند. گر چه راه کارهای مختلفی را پیش گرفته اند. قانون­گذار ایران رابطه­ زن وشوهر را از قلمرو حاکمیت اراده خارج ونظم آن را خود بر عهده گرفته است. چرا که این آثار، محدود به طرفین ازدواج نبوده و سلامت جامعه به استواری و دوام خانواده به عنوان هسته‌ی مرکزی اجتماع ودوام وسعادتمندی آن وابسته است.

قانون عمدتاً زمانی به کار می­آید که افراد در رفع اختلافات و مشکلات، ناتوان یا نا موفق بوده و به مراجع قضایی جهت تعیین حقوق خود پناه ببرند. وقوع عقد نکاح با کلیه‌ی شرایط قانونی و شرعی، باعث ایجاد رابطه‌ی زوجیت بین طرفین و برقراری حق وتکلیف می‌شود. اگر چه در درجه‌ی اول، یک قرار داد غیر مالی است ولی مسائلی هم چون اداره خانواده وتأ­مین هزینه ها، اسباب و اثاث منزل، شروط ضمن عقد ازدواج و…سبب ایجاد رابطه‌ی مالی بین زن وشوهر می‌شود. البته صحبت از حق وتکلیف و انجام و یا عدم انجام آن تنها پس از انحلال نکاح به میان می­آید و قطعاً پای بندی هر یک از زوجین به اصول و مبانی اخلاقی در طول زندگی مشترک باعث ایجاد آرامش وخوشبختی خانواده می­باشد. بنابراین تصمیم به استفاده از اختیارات قانونی، نشانه‌ی سستی خانواده و ایجاد رخنه در همبستگی خانواده است.

انحلال ازدواج به معنی انقطاع و از بین رفتن رابطه‌ی زناشویی است، که در حقوق ایران می ­تواند علل مختلفی داشته باشد. ماده­ 1120قانون مدنی در این خصوص بیان می­دارد: «عقد نکاح به فسخ یا به فوت یا به بذل مدت در عقد منقطع منحل می­شود.» موضوع فوت نیز سببی برای انحلال می‌باشد که به دلیل بداهت امر در ماده بیان نشده است. علاوه بر این امور، نکاح در اثر لعان و کافر شدن شوهر زن مسلمان یا اسلام آوردن زن کافر نیز منحل می­شود ولی به دلیل عدم فراوانی ابتلاء به آن و هم‌چنین گستردگی موضوع از عنوان آن خود داری خواهد شد.

انحلال نکاح، به هر علّتی از علل فوق که صورت پذیرد آثاری را به همراه دارد که برخی مالی وبرخی غیر مالی می­باشد. آن چه در این پایان نامه مورد بحث قرار گرفته است، آثار مالی انحلال نکاح می­باشد که در قالب: تنصیف دارایی شوهر، اجرت المثل، نحله، نفقه، جهیزیه، مهریه و ارث بررسی شده است.