3-6-2- ضریب همبستگی پیرسون………………………………………………………………………………………………… 111
3-6-3- مدل یابی معادلات ساختاری (SEM)، روابط ساختار یافته خطی…………………………………. 111
3-7- جمعبندی………………………………………………………………………………………………………………………………… 116
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها
4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 118
4-2- چارچوب مفهومی تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 118
4-3- پایایی ابزار تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………… 119
4-4- نتایج معادلات ساختاری…………………………………………………………………………………………………………. 120
4-4-1- پیوندهای ارتباطی:……………………………………………………………………………………………………………… 120
4-4-2- کیفیت ارتباطات:………………………………………………………………………………………………………………… 124
4-4-3- احساسات……………………………………………………………………………………………………………………………. 128
4-4-4- وفاداری……………………………………………………………………………………………………………………………….. 132
4-5- تبیین مدل ساختاری براساس چارچوب نظری پژوهش……………………………………………………… 135
4-6- تجزیه و تحلیل فرضیههای تحقیق………………………………………………………………………………………… 139
4-7- جمعبندی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 140
فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادها
5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 142
5-2- نتایج تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………. 142
5-3- پیشنهادات کاربردی………………………………………………………………………………………………………………. 148
5-4- پیشنهادهایی برای تحقیقات آینده………………………………………………………………………………………… 150
5-5- جمعبندی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 150
پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 052
منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 212
چکیده:
با گذر از اقتصاد سنتی، مشتری به صورت رکن اصلی و محور تمام فعالیتهای شرکت درآمده است؛ به نحوی که از دیدگاه رقابتی، بقا و تداوم حیات سازمانها درگرو شناسایی و جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان موجود میباشد. یکی از دغدغههای اصلی شرکتها، بررسی اثر تاکتیکهای بازاریابی افزایش فروش و ارتباط بلندمدت با مشتری بر رفتار مصرفکننده است. بازاریابی رابطهای به عنوانی رویکردی جدید در عمل یکی از موفقترین رویکردها مشاهده شده است. در بسیاری از پژوهشهای کنونی پیرامون بازاریابی، از بازاریابی رابطهای به عنوان یک تغییر شکل اساسی در زمینه بازاریابی یاد شده است که نیازمند تئوری و زبان جدیدی میباشد. بازاریابی رابطهمند به دنبال برقراری روابطی با مشتریان هدف است که مجدداً در آینده از شرکت خرید کنند و دیگران را نیز به این کار ترغیب نمایند. بهترین رویکرد جهت حفظ و نگهداری مشتریان این است که رضایتمندی فراوان در مشتری ایجاد کرده و آنچه را برای او ارزش تلقی میشود مورد توجه قرار داده تا در نتیجه وفاداری او نسبت به شرکت مستحکم شود. در این راستا هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تاثیر سازو کارهای بازاریابی رابطهمند بر وفاداری مشتریان در بازار قیر صادراتی بود. به منظور جمع آوری دادههای تحقیق از پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه تحقیق دارای 46 سوال میباشد که پیوندهای ارتباطی، کیفیت ارتباطات، احساسات و وفاداری مشتریان را مورد سنجش قرار میدهد. به منظور بررسی روایی سازه ابزار گردآوری تحقیق از تحلیل عاملی تائیدی استفاده شد. نتایج برازش مدل مفهومی تحقیق حاکی از این بود که پیوندهای ارتباطی بر کیفیت ارتباطات و احساسات مشتریان قیرد صاداراتی اثر مستقیم و معناداری دارد. همچنین نتایج نشان داد که احساسات مشتری و کیفیت ارتباطات که خود شامل سه متغیر اعتماد، تعهد و رضایت میشود بر وفاداری مشتریان تاثیر مستقیم و معناداری دارد.
کلید واژه: بازاریابی رابطهای، وفاداری، کیفیت ارتباطات، احساسات
1-1- مقدمه
در دنیای امروز، خریداران برای تصمیم گیری در فرایند خرید، با سؤالها و اما و اگرهای بسیاری روبه رو هستند. تنوع محصولات مختلف باعث شده است تا مشتریان با حق انتخابهای فراوانی روبه رو باشند. از سویی دیگر شركتها دریافته اند كه هزینه جذب مشتریان جدید پنج برابرهزینه حفظ مشتریان كنونی است و از دست دادن یک مشتری، تنها از دست دادن یک قلم فروش نیست، بلكه فراتر ازآن به معنی از دست دادن كل جریان خریدهایی است كه مشتری می توانسته در طول زندگی خود انجام. بنابراین شركتها همواره باید ناظر و مراقب تعامل بین خود و مشتریانشان باشند و با شناخت و درک صحیح از نیازها و ارزشهای مد نظر مشتریان، كالاها و خدمات با ارزشی را به آنان ارائه كنند تا با جلب رضایتمندی در آنها وفاداری ایجاد كرده و از این طریق از تغییر جهت آنها به سمت شركتهای دیگر جلوگیری نمایند و در این راستا بازاریابی رابطه مند یكی از موفق ترین رویكردها است.
1-2- تعریف مسئله
با گذر از اقتصاد سنتی، مشتری به صورت رکن اصلی و محور تمام فعالیتهای شرکت درآمده است؛ به نحوی که از دیدگاه رقابتی، بقا و تداوم حیات سازمانها درگرو شناسایی و جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان موجود میباشد. یکی از دغدغه های اصلی شرکتها، بررسی اثر تاکتیکهای بازاریابی افزایش فروش و ارتباط بلندمدت با مشتری بر رفتار مصرفکننده است.. بازاریابی رابطهای به عنوانی رویکردی جدید در عمل یکی از موفقترین رویکردها مشاهده شده است (Lin & Lu, 2010). بازاریابی رابطهای به دنبال برقراری روابطی با مشتریان هدف است که مجدداً در آینده از شرکت خرید و یا دریافت خدمات کنند و دیگران را نیز به این کار ترغیب نمایند. بهترین رویکرد جهت حفظ و نگهداری مشتریان این است که رضایتمندی فراوان در مشتری ایجاد کرده و آنچه را برای او ارزش تلقی میشود مورد توجه قرار داده تا در نتیجه وفاداری او نسبت به شرکت مستحکم شود (Ndubisi, 2012). در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ راﺑﻄﻪای ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ از ﻣﺰاﻳﺎی رﻗﺎﺑﺘﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎی ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ، اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺮخ ﻓﺮوش ﺿﺮﺑﺪری (Buy Cruciate)، آﺛﺎر ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ شفاهی و ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎی ﺷﻜﺴﺖ در ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺷﻮﻧﺪ (Jang and Koh, 2007). به طور نمونه در تحقیقی محققان به این نتیجه دست یافتند که سازمانها میتوانند تقریباً با حفظ 5 درصد از مشتریان خود، سود خود را به میزان 100 درصد افزایش دهند (Iglesias et al, 2011). ﻃﻲ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ راﺑﻄﻪای ﻣﺪﻳﺮان ﺑﺮﻧﺪ را ﻣﺠﺒﻮر ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪدﻧﺒﺎل راهﻫﺎی ﺧﻼﻗﺎﻧﻪﺗﺮی ﺑﺮای اﻳﺠﺎد ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﻣﻨﻔﻌﺖدار دوﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن باشند (Huang and Depeng, 2008). از سویی ذﻛﺮ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﺿﺮوری اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎوﺟﻮد اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدی ﻛﻪ اﻳﻦ رواﺑﻂ ﺑﺮ روی ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ دارد، اﻣﺎ در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﺗﻮﺟﻪ زﻳﺎدی ﺑﻪ آن ﻧﺸﺪه اﺳﺖ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ از آﻧﺠﺎﻳﻲﻛﻪ ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ راﺑﻄﻪای اﻣﺮوزه ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ را در ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی تولیدی و خدماتی اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺎ وﺟﻮد اﻫﻤﻴﺖ آن در ﺑﺴﻴﺎری از سازمانها از ﺗﺄﺛﻴﺮ آن ﺑﺮ ﺳﻮدآوری ﺧﻮد و ﺗﺄﺛﻴﺮی ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ وﻓﺎداری ﻣﺸﺘﺮﻳﺎﻧﺸﺎن به ﺑﺮﻧﺪ آنﻫﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻏﺎﻓﻠﻨﺪ، ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮآن اﺳﺖ ﺗﺎ ازﻃﺮﻳﻖ ﺑﺮرﺳﻲ ﭼﻨﺪ ﺑﻌﺪی ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ راﺑﻄﻪای، ﺗﺄﺛﻴﺮ آن را ﺑﺮ وﻓﺎداری ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن در بازار قیر صادراتی، ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده و راﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻲ را ﺑﺮای ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮی ﻣﻮﻓﻖ آن در این بازار اراﻳﻪ دﻫﺪ. میزان صادرات این کالا در سال 1389 به میزان 1469هزار تن به ارزش 721میلیون دلار، و در سال 1390 به میزان 1524هزار تن به ارزش 748میلیون دلار بوده است. توجه به مقوله بازاریابی در این صنعت میتواند ارز آوری بیشتری برای کشور داشته باشد.
1-3- ضرورت ایجاد تحقیق
مطالعه برنامههای استراتژیک موفق دنیا، آهنگ تغییر از محصول مداری به مشتری مداری دقیقاً قابل تشخیص است. امروزه سازمانها باید از اندیشه تغییر و تحول استقبال نمایند و با پویایی به آن پاسخ گویند تا در دنیای امروز قدرت رقابتی خود را حفظ کنند. در چنین محیط رقابتی، جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان موجود کاری بسیار دشوار است. افزون بر این، از آن جا که هزینه بدست آوردن یک مشتری جدید بین 5 تا 7 برابر هزینه نگهداری یک مشتری موجود است، از این رو سازمانها باید سازوکارهایی به کار گیرند تا بتوانند مشتریان فعلی خود را به خوبی حفظ کنند. در این بین، استفاده از بازاریابی رابطهای و تمرکز بر آن در جهت ایجاد ارتباطی موثر با مشتریان و تاثیرگذاری و نفوذ در آنها میتواند منجر به افزایش وفاداری مشتری شده و ارزش طول عمر مشتری را برای سازمان افزایش دهد (ونوس و ظهوری، 1390). با وجود مزایای بیشمار بازاریابی رابطهای و نقش موثر آن در ایجاد مزیت رقابتی برای سازمانها، تحقیقات کمی به این موضوع و بررسی تاثیر آن بر سایر ابعاد بازاریابی نظیر وفاداری مشتریان، پرداخته است. لذا ضرورت پرداختن به رویکرد بازاریابی رابطهای و شناسایی متغیرهای تشکیل دهنده آن در سازمانهای امروزی به ویژه سازمانهای صادراتی بیش از پیش نمود یافته است.
1-4- اهداف تحقیق
هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی سازو کارهای بازاریابی رابطهمند و تأثیر آن بر وفاداری مشتریان در بازار قیر صادراتی میباشد، بنابراین اهداف کلی تحقیق را میتوان موارد زیر عنوان نمود:
1- شناسایی سازو کارهای بازاریابی رابطهمند در بازار قیر صادراتی کشور
2- تبیین رابطه بین سازوکارهای بازاریابی رابطه مند و تاثیر آنها بر وفاداری مشتریان
3- تبیین وضعیت مولفههای بازاریابی رابطهمند در بازار قیر صادراتی کشور
1-5- سوالهای تحقیق
براساس اهداف تحقیق، سوالهای پژوهش حاضر عبارتند از:
1- سازو کارهای بازاریابی رابطهمند در بازار قیر صادراتی کشور کدامند؟
2- رابطه بین پیوندهای ارتباطی و کیفیت ارتباطات در بازار قیر صادراتی به چه صورت است؟
3- تاثیر سازو کارهای بازاریابی رابطهمند بر وفاداری مشتریان به چه صورت است؟
1-6- فرضیههای تحقیق
- پیوندهای مالی، اجتماعی، ساختاری بطور مثبت بر كیفیت ارتباطات تاثیرگذار است.
- پیوندهای مالی، اجتماعی، ساختاری بر احساسات مشتری تاثیرگذار است.
- احساسات مشتری بر روی كیفیت ارتباطات مشتری تاثیرگذار است.
- احساسات مشتری بر وفاداری مشتری تاثیرگذار است.
- كیفیت ارتباطات بطور مثبت بر روی وفاداری مشتری تاثیرگذار است.
1-7-محدودیتهای تحقیق
مهمترین محدودیتهایی که در پژوهش حاضر، محقق با آنها مواجه شده است را میتوان موارد زیر برشمرد:
- عدم دسترسی به پایگاههای علمی معتبر خارجی
- محدود بودن تحقیقات انجام شده به زبان فارسی در خصوص زمینه موضوع تحقیق
- جمع آوری دادههای تحقیق از طریق کار میدانی
1-8- روش تحقیق
تحقیقات علمی بر اساس هدف تحقیق به سه دسته بنیادی، كاربردی و تحقیق و توسعه تقسیم میشوند. در تحقیقات بنیادی هدف اساسی آزمون نظریهها، تبیین
این مطلب را هم بخوانید :
جاویدان- شتابدهی ایده ها و استارتاپ ها -
روابط بین پدیدهها و افزودن به مجموعة دانش موجود در یک زمینه خاص است. تحقیقات بنیادی نظریهها را بررسی كرده آنها را تأیید، تعدیل یا رد میكند. در تحقیقات كاربردی هدف توسعه دانش كاربردی در یک زمینه خاص است. نوع این تحقیق حاضر براساس هدف، به شكل كاربردی است. همچنین روش تحقیق حاضر از نظرگردآوری دادهها یک روش پیمایشی محسوب میشود. در این روش پس از بررسی ادبیات تحقیق، مدل مفهومی را تببین و براساس مولفههای تشکیل دهنده آن ابزار گردآوری دادهها را تنظیم خواهد نمود. سپس از طریق کار میدانی و جمع آوری نظرات جامعه مورد مطالعه(بازار قیر صادراتی) نسبت به برازش مدل اقدام خواهد شد.
1-9- قلمرو تحقیق
قلمرو موضوعی تحقیق را مباحث نظری بازاریابی رابطهمند و وفاداری مشتریان تشکیل میدهد. محدوده زمانی تحقیق به صورت مقطعی بوده و سال 1392-91میباشد.
1-10-جنبه نوآوری تحقیق
تحقیق حاضر در سطح شرکتهای خارجی و مشتریان بین المللی انجام می گیرد. مشابه چنین تحقیقی در حوزه صنعت قیر و بازارهای صادراتی انجام نگرفته است که این موضوع جنبه نوآوری تحقیق حاضر محسوب میشود.
1-11- فصل بندی تحقیق
در فصل اول تحقیق حاضر، به طرح مساله و اهمیت آن، اهداف تحقیق، دامنه تحقیق، روش تحقیق و محدودیتهای تحقیق پرداخته شده است. در فصل دوم، ادبیات تحقیق شامل مفاهیم نظری در ارتباط با موضوع تحقیق بررسی قرار گرفته است. همچنین به پژوهشهای صورت گرفته در گذشته نیز اشاره گردیده است. در فصل سوم، فرایند انجام تحقیق، مدل تحقیق تشریح شده است. در فصل چهارم، نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها ارائه گردیده است. در فصل پنجم، به بحث و نتیجهگیری از پژوهش پرداخته شده و در نهایت پیشنهادهای کاربردی و پژوهشی حاصل از تحقیق بیان گردیده است.
1-12- متغیرها و واژههای کلید
بازاریابی رابطهای:
بازاریابی رابطهای شناسایی، ایجاد و نگهداری و ارتقای روابط با مشتریان و دینفعان است که این امر از طریق ایجاد اعتماد و در نتیجه عمل به تعهدات محقق میشود (Cobbs, 2011).
- ارتباطات: