4-4-2- ارتفاع گیاه 56
4-4-3- وزن خشک ریشه 57
4-4-4- وزن خشک اندام هوایی. 58
4-5- اثر غلظت پتاسیم در محلول غذایی بر غلظت عناصر در برگ کاملیا 59
4-5-1- نیتروژن. 59
4-5-2- فسفر. 60
4-22- اثر غلظت پتاسیم بر غلظت فسفر در برگ.. 60
4-5-3- پتاسیم. 61
4-5-4- آهن. 62
4-5-5- منگنز. 63
4-5-6- روی. 64
4-6- اثر غلظت پتاسیم در محلول غذایی بر جذب عناصر در برگ گیاه کاملیا 65
4-6-1- نیتروژن. 65
4-6-2- فسفر. 66
4-6-3- پتاسیم. 67
4-6-4- آهن. 68
4-6-5- منگنز. 69
4-6-6- روی. 70
4-7- اثر متقابل بستر کشت و غلظت پتاسیم در محلول غذایی بر شاخصهای رشد کاملیا 71
4-7-1- تعداد برگ.. 71
4-7-2- ارتفاع گیاه 72
4-7-3- وزن خشک ریشه 73
4-7-4- وزن خشک اندام هوایی. 74
4-8- اثر متقابل بستر کشت و غلظت پتاسیم در محلول غذایی بر غلظت عناصر در برگ.. 75
4-8-2- فسفر. 76
4-8-3- پتاسیم. 76
4-8-4- آهن. 76
4-8-5- روی. 76
4-8-6- منگنز. 77
4-9- اثر متقابل بستر کشت و غلظت پتاسیم در محلول غذایی بر جذب عناصر در برگ توسط گیاه 77
4-9-1- نیتروژن. 78
4-9-2- فسفر. 79
4-9-3- پتاسیم. 79
4-9-4- آهن. 79
4-9-5- روی. 79
4-9-6- منگنز. 80
فصل پنجم بحث.. 81
5-1- بحث.. 82
5-1-1- اثر بستر کشت بر شاخصهای رشد کاملیا 82
5-1-2- اثر غلظت پتاسیم در محلول غذایی بر شاخصهای رشد گیاه کاملیا 83
5-1-3- بررسی عناصر غذایی در برگ گیاه کاملیا 84
5-1-3-1- اثر بستر کشت بر جذب عناصر غذایی. 85
5-1-3-2- اثر غلظت پتاسیم در محلول غذایی بر جذب عناصر. 86
5-1-4- اثرمتقابل کمپوست پیله بادام زمینی و غلظت پتاسیم در محلول غذایی بر عملکرد گل کاملیا 86
5-2- نتیجه گیری کلی. 88
5-3- پیشنهادات.. 89
منابع. 90
چکیده
انتخاب بستر کشت، یک فاکتور مهم و تاثیرگذار روی کیفیت گل و گیاهان زینتی است. یکی از ضایعات آلی منطقه گیلان، پیله بادام زمینی است که از محصول بادام زمینی بدست می‌آید که با توجه به بالا بودن پتاسیم در ترکیب کمپوست پیله بادام زمینی، در این تحقیق هدف این است که بررسی شود آیا این ضایعه آلی توانایی تامین پتاسیم مورد نیاز گیاه را دارد؟ همچنین اثر آن بعنوان بستر رشد کاملیا، بر رشد این گیاه و جذب عناصر غذایی دیگر چگونه است؟
به این منظور، مطالعهای در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور کمپوست پیله بادام زمینی در 5 سطح (شاهد (به نسبت حجمی 50 درصد ماسه + 50 درصد پرلیت)؛ 20 ، 40، 60 و 100 درصد) و پتاسیم در 3 سطح (0، 50 و 100 میلیگرم در لیتر) در محلول غذایی هوگلند در 15 تیمار، 3 تکرار و 45 پلات آزمایشی انجام شد. در این مطالعه ارتفاع گیاه، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندامهای هوایی و غلظت عناصر نیتروژن ، فسفر، پتاسیم، آهن، روی و منگنز در برگ اندازه‌گیری شد. باتوجه به وزن خشک برگ و غلظت عناصر، جذب عناصر غذایی بر حسب میلیگرم بر گلدان اندازه‌گیری شد.
نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که جذب عناصر مختلف از جمله نیتروژن، فسفر و پتاسیم در بستر کشت دارای 40٪ کمپوست (M3) و در برخی موارد نهایتا تا 60٪ کمپوست (M4) در ترکیب بستر کشت، بیشترین میزان را دارا بود و با افزایش درصد کمپوست در ترکیب بستر کشت و بویژه در بستر کمپوست خالص (M5) کاهش چشمگیر جذب عناصر به‌وقوع پیوست. بسترهای کشت دارای ترکیبات گیاهی (از جمله بستر کمپوست پیله بادام زمینی) با توجه به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مناسب و اقتصادی بودن آن میتواند بهعنوان یک بستر کشت جدید جایگزین سایر بسترهای کشت موجود در ایران و دنیا معرفی شود.
کلمات کلیدی: پتاسیم، شاخصهای رشد، کاملیا، کمپوست پیله بادام زمینی.
1-1- معرفی گیاه کاملیا
1-1-1- گیاهشناسی و پراکنش اکولوژیکی
کاملیا با نام علمیCamellia japonica از خانوادهCamelliaceae یاTheaceae است و جزو گونههای بومی شرق آسیا میباشد (شریعت پناهی و ظهوری، 1388). کاملیا درختچهای با برگهای سبز تیره، گیاه دائمی و برگها دائمی و دندانهدار به ضخامت برگ چای میباشد. گلها درشت و سفید و در بعضی ارقام صورتی یا قرمز است. معمولا تعداد گلبرگها زیاد بوده و در ارقامی که گل ساده دارند تعداد گلبرگها 5 عدد است. شکل گلها در بعضی واریتهها شبیه به رز و در برخی دیگر شبیه گل صد تومانی است. این گل در محلی نسبتا سایه گل میدهد و در کرج نگهداری شده و در شمال ایران در باغ نیز کشت شده‌اند (خلیقی، 1389). گونه C.sinensis یک درخت همیشه سبز است ، منشا آن از چین و هند گرفته شده است، چای خوراکی میباشد و دارای برگهای زیبایی است و نیازمند سایه و نگهداری مرتب جهت رشد بهینه میباشد (شریعت پناهی و ظهوری، 1388).
1-1-2- اقلیم:
در اقلیم‌های خنک و معتدل و در یخبندان‌های سبک می‌رویند و خوب رشد می‌کنند. برای مناطق گرمسیری با رطوبت کم یا نواحی خیلی سرد مناسب نیستند. کاملیاها را باید از هوای داغ، باد خشک، سرما و یخبندان شدید محافظت کرد.
1-1-3- اهمیت اقتصادی
کاملیا امروزه به عنوان یک گیاه آپارتمانی و یک درختچه زینتی مهم و شناخته شده مطرح است که گونه زینتی آن در فضای سبز و گونه خوراکی آن پس از خشک کردن برگها جهت مصرف چای مدنظر است (شیراوند و رستمی، 1388؛ شریعت پناهی و ظهوری، 1388). در میان گونههای وحشی گونه C.japonica به خاطر داشتن گل‌های زینتی زیبا ارزش اقتصادی بالایی دارد و بیش از 3000 رقم آن هم اکنون در سراسر جهان موجود میباشد.
1-1-4- شرایط کاشت
کاملیا جهت کاشت نیازمند ترکیبی از خاک جنگلی و ماسه است. در تابستان کاملیا می تواند در حرارت اتاق رشد کند و از اواسط پاییز تا اوایل زمستان در دمای 8 درجه سانتیگراد میتوان آن را نگهداری کرد. این گیاه نیاز آبی متوسطی دارد و پتانسیل بستر کاشت برای آن گزارش نشده اما پتانسیل مناسب بستر جهت رشد اکثر گیاهان زراعی و باغی بین 5/6 تا 5/7 است (وزوایی، 1370؛ شریعت پناهی و ظهوری، 1388؛ محمدی ترکاشوند، 1387).
1-1-5- روش تکثیر
روشهای مناسب تکثیر آن را میتوان قلمه نیمه خشبی در بهار دانست. همچنین پیوند نیز روش تکثیر مناسبی برای کاملیا است (شریعت پناهی و ظهوری، 1388؛ خلیقی، 1389).
1-2- اهمیت تولید گیاهان زینتی
تولید تجاری گیاهان زینتی، یک کشت و کار جهانی است. ارزش اقتصادی آنها در دو دهه گذشته، به طور معنیداری افزایش یافته است و پتانسیل زیادی برای پرورش مداوم آن در آینده، هم در بازارهای داخلی و هم بازارهای بین المللی وجود دارد. گیاهان گلدانی آپارتمانی بزرگ از قبیل بگونیا، فیکوس، آنتوریوم، داودی، بنفشه آفریقایی و اسپاتیفیلوم در کشورهای توسعه یافته تولید میشوند. کشور هلند در صادرات گیاهان زینتی شامل گیاهان گلدانی، مثل بگونیا، فیکوس، سیکلامن، فیلودندرون، بنفشه آفریقایی، اسپاتیفیلوم و آزالیا، سرآمد میباشد (روت و همکاران، 2006).
1-3- بیان مسئله و هدف از انجام تحقیق
بسترهای کشت ممکن است از مواد مختلفی با هدف مشخصات فیزیکی و تغذیهای بهینه تهیه شوند ولی مواد آلی مناسب جهت بستر گران بوده و تهیه آنها مشکل است، با این حال نیاز مبرم وجود دارد که مواد جایگزین پیت، که از آن بهعنوان یک ماده آلی عمومی استفاده میشود، انتخاب شوند به صورتیکه بتوان بهطور
این مطلب را هم بخوانید :
موفقیتآمیزی از آنها استفاده کرد (بنیتو و همکاران، 2005).
انتخاب بستر کشت، یک فاکتور مهم و تأثیرگذار روی کیفیت نهال بذری است (جانکاسکین و همکاران، 2008). رشد و نمو مطلوب گیاهان و قابلیت دسترسی مداوم از نظر اقتصادی، نخستین معیار برای یک بستر کشت تجارتی میباشد. بستر کشت تجارتی علاوه بر نگهداری آب با زهکشی خوب و ایجاد مکانی مناسب برای استقرار ریشهها، باید عاری از مواد سمی، آفات و بیماریها باشد (هیگاکی و ایمامورا، 1985). ضروریات پایهای برای بستر کشت گیاه، ثبات و پایداری شیمیایی در حد عالی، سبک وزن بودن، ارزان بودن، عاری بودن از آفات و بیماری، فراوانی منابع مواد تشکیل دهنده بستر کشت میباشد (ارکیسلی و همکاران، 2003). از طرفی بستر کشت باید نفوذپذیر بوده و استحکام و قدرت کافی داشته تا گیاه را محکم نگهداشته و همچنین توانایی بستر کشت برای حفظ آب و انتقال گازها احتمالاً برای حفظ کیفیت گیاه مهم بهنظر میرسد (درسبول، 2010).
از آنجا که امكان بازتولیدی خاک پیت در مكان‌های بهره برداری شده به دلیل فرایند پیچیده و شرایط ویژه تشكیل آن حتی در پروسه زمانی طولانی مدت، دور از تصور میباشد. این عوامل موجب شده تا محققین دنیا به فکر بسترهایی باکیفیت مناسب و قیمت پایین باشند، از این رو استفاده از مواد با کیفیت بالا و قیمت ارزانتر به جای پیت مورد توجه قرار گرفته است (کرومفولز و همکاران، 2000).
پرورش گیاهان در بسترهای کشت بدون خاک، بهدلیل مزایای متعدد نظیر کنترل تغذیه گیاه، کاهش بروز بیماریها و آفات و افزایش کمیت و کیفیت محصول نسبت به کشت خاکی در حال گسترش است. خصوصیات مواد مختلف مورد استفاده به عنوان بستر کشت، بهطور مستقیم و غیر مستقیم بر رشد گیاه و تولید محصول اثر دارد (وردونک و همکاران، 1982). اخیراً انواع بستر کشت بدون خاکی که بهطور معمول مورد استفاده قرار میگیرند شامل بقایای چوب، پوست درختان، پوست برنج، شن، پرلیت، ورمیکولیت، پیت ماس و راک وول میباشد (فائو، 2009).
از طرفی با افزایش آگاهی از خطرات زیست محیطی ضایعات به علاوه نیازی که به دفن بهداشتی یا بازیافت آنها وجود دارد و همچنین بهمنظور کاهش مصرف منابع تجدیدناپذیر مثل پیت، استفاده بیشتر از بیوسالیدهای کمپوست شده در کشاورزی بههمراه بسترهای کشت مفید و استفاده صحیح و متناسب از کودهای شیمیایی توصیه شده است (بوگبی، 2002؛ پاپافوتیو، 2004). ضایعات ارگانیک همانند ضایغات شهری، لجن فاضلاب، کود حیوانی و دامی، کاغذ، ضایعات هرس و بستر قارچ و هر ضایعه سبز دیگری پس از کمپوست شدن میتواند جایگزین پیت در بستر کشت شود نتیجه خوبی در‌بر‌داشته باشد (جایسینگ و همکاران، 2010).
پیله بادام زمینی با داشتن ساختمان فیبری در گذشته به منظور اصلاح و اصولاً به صورت مخلوط با خاکهای معدنی در بستر گلدانی برخی از گیاهان گلدار در گلدان به کار برده می‌شد و باعث افزایش خلل و فرج میشود. ساختمان الیافی پیله بادام زمینی به نسبت دارای عمر کوتاه در مخلوط گلدانی بوده و در حضور کود و آب سریع تجزیه میشود (دنیس و همکاران، 2003).
تولید تجاری گیاهان زینتی، یک کشت و کار جهانی است. ارزش اقتصادی آنها در دو دهه گذشته، به طور معنیداری افزایش یافته است و استعداد زیادی برای پرورش مداوم آن در آینده هم در بازارهای داخلی و هم بازارهای بین المللی وجود دارد (روت و همکاران، 2006). به دلیل عدم وجود بستر کشت مناسب و استاندارد برای صادرات گیاهان زینتی، تحقیق و بررسی جهت پر کردن این خلأ در تولید تجاری گیاهان زینتی همچنان در حال بررسی است. اکثر گیاهان گرمسیری برگ زینتی برای استفاده داخل آپارتمان، در بستر کشت با پایه پیت، معمولاً در پیت اسفاگنوم کاشته میشوند (روبرت و همکاران، 1999).
بر اساس آزمایشات قبلی کمپوست پیله‌بادام‌زمینی دارای میزان پتاسیم بالا است (علیدوست و همکاران،1390). با این وجود بررسی میشود که پتاسیم موجود در کمپوست پیله بادام زمینی قابل جذب گیاه کاملیا بوده و توان تامین پتاسیم گیاه در شرایط عدم و کمبود پتاسیم محلول غذایی را دارد.همچنین اثر کمپوست پیله بادام زمینی و محلول غذایی حاوی پتاسیم در بستر کشت گلدانی برروی شاخصهای رشد و جذب عناصر غذایی توسط گیاه کاملیا بررسی شود.
-1- عوامل موثر بر عملکرد و کیفیت گیاهان باغی
