شکل 4‑16- اثر متقابل هورمون و ریزنمونه بر میزان کلروفیل b 48
شکل 4‑17- اثر متقابل محیط کشت و هورمون بر میزان کلروفیل کل 50
شکل 4‑18- اثر متقابل محیط کشت و ریزنمونه بر میزان کلروفیل کل 50
شکل 4‑19- اثر متقابل ریزنمونه و هورمون بر میزان کلروفیل کل 51
شکل 4‑20- اثر متقابل محیط کشت و هورمون بر میزان کارتنوئید 53
شکل 4‑21- اثر متقابل محیط کشت و ریزنمونه بر میزان کارتنوئید 54
شکل 4‑22- اثر متقابل ریزنمونه و هورمون بر میزان کارتنوئید 54
شکل 4‑23- اثر متقابل محیط کشت و هورمون بر در صد مهار رادیکالهای آزاد 57
شکل 4‑24- اثر متقابل محیط کشت و ریزنمونه بر درصد مهار رادیکالهای آزاد 58
شکل 4‑25- اثر متقابل هورمون و ریزنمونه بر درصد مهاررادیکال آزاد 58
شکل 4‑26- اثر متقابل محیط کشت و هورمون بر میزان فنل کل 61
شکل 4‑27- اثر متقابل محیط کشت و ریزنمونه بر میزان فنل کل 62
شکل 4‑28- اثر متقابل ریزنمونه و هورمون بر میزان فنل کل 63
شکل 4‑29- اثر متقابل محیط کشت و هورمون بر میزان فلاونوئید 65
شکل 4‑30- اثر متقابل محیط کشت و ریزنمونه بر میزان فلاونوئید 65
شکل 4‑31- اثر متقابل ریزنمونه و هورمون بر میزان فلاونوئید 66
شکل 4‑32- کروماتوگرام ترکیبات پلی‌فنلی کالوس کنگرفرنگی 68
شکل 4‑33- اثر متقابل محیط کشت و هورمون بر میزان اسید کافئیک 69
شکل 4‑34- اثر متقابل محیط کشت و ریزنمونه بر میزان اسید کافئیک 70
شکل 4‑35- اثر متقابل ریزنمونه و هورمون بر میزان اسید کافئیک 71
شکل 4‑36- اثر متقابل محیط کشت و هورمون بر میزان اسید کلروژنیک 74
شکل 4‑37- اثر متقابل محیط کشت و ریزنمونه بر میزان اسیدکلروژنیک 74
شکل 4‑38- اثر متقابل ریزنمونه و غلظت هورمون بر میزان اسید کلروژنیک 75
فصل اول
مقدمه
1- مقدمه
1-1-گیاهان دارویی
در پیکر گیاهان دارویی مواد خاصی به نام «مواد مؤثره»[1] (مواد فعال[2]) ساخته و ذخیره میشود که این مواد تأثیر فیزیولوژیکی بر پیکر موجودات زنده بر جا میگذارند. این گیاهان برای مداوای برخی بیماریها مورد استفاده قرار میگیرد. مواد فعال مذکور در طی یک سلسله فرایندهای ویژه و پیچیده بیوشیمیایی، به مقدار بسیار کم معمولاً کمتر از وزن خشک گیاه ساخته میشوند و به «متابولیتهای ثانویه»[3]نیز معروفند (امید بیگی، 1384). تولید متابولیتهای ثانویه بخشی از سیستم دفاعی گیاه را تشكیل میدهد. متابولیتهای ثانویه جنبه های مهمی از كیفیت غذای انسان )رنگ، طعم و بو( را تعیین میكنند. برخی از آنها نظیر رنگدانههای گیاهی برای تنوع گلها و گیاهان زینتی مهم هستند. تعدادی از متابولیتهای ثانویه گیاهی برای تولید داروها، حشرهکشها، چاشنیهای غذایی، رنگها و خوشبوكنندهها مورداستفاده قرارمیگیرند (حبیبی خانیانی، 1384).
1-2- کنگرفرنگی
کنگرفرنگی در اقتصاد کشاورزی مدیترانه با تولید سالیانه 750 میلیون تن (بیش از 60 درصد از تولید کنگرفرنگی) در بیش از 80 هکتار از زمینهای زراعی نقش قابل توجهی دارد. ایتالیا تولید کننده برجسته جهان است (در حدود 470 میلیون تن)، به دنبال آن اسپانیا (188 میلیون تن)، فرانسه (5/52 میلیون تن) و یونان (35 میلیون تن) قرار دارند (پروهنس، 2008).
1-2-1- مشخصات گیاهشناسی
کنگرفرنگی با نام علمیCynara scolymus L. گیاهی است چند ساله یا پایا، سازگار با سرمای مناطق مدیترانهای، با طول عمر متوسط 4 سال كه ارتفاع آن به 2 متر میرسد. دارای برگهای بسیار بزرگ متمایل به سفید كركینه پوش وحاوی رگبرگهای خیلی برجسته است (سید ضیایی، 1383). جوانههای گل از قسمت انتهایی ساقه اصلی و ساقههای جانبی گیاه بیرون میآیند و هر جوانه گل باز نشده شبیه یک مخروط کاج میباشد. براكتهها دراطراف یک مركز گوشتی بهوجود میآیند (صمصام شریعت، 1374). Cynara جنس کوچکی از خانواده کاسنی Asteraceae)) میباشد. بومی مناطق مدیترانهای است که در نواحی اروپا و شمال آفریقا به صورت خودرو یافت می شود (پروهنس و همکاران، 2008). این گیاه از طریق رویشی (ساقههای ثانویه) و همچنین با بذر و روش کشتبافت تکثیر میشود (پروهنس و همکاران، 2008).
1-2-2- ارزش غذایی و آثار فارماکولوژیکی
ارزش غذایی مربوط به ترکیبات فنلی و کربوهیدرات اینولین[4] و املاح معدنی موجود در آن است که به این گیاه طعم و مزه ویژهای میدهد. ترکیبات فنلی از مشتقات اسید کافئیک[5] است. از عصاره آن ماده سینارین[6] به دست میآید که در درمان ناراحتیهای کبدی و متابولیسم کلسترول به کار میرود (پیوست، 1384). ترکیبات شیمیایی برگ كنگرفرنگی مورد مطالعه قرار گرفتهاند و محققان دریافتهاند که برگها منبع قوی مواد پلی فنولی مثل ترکیبات کافئولکوئینیکی و فلاونوئیدی است (ماتز و هونرمیر، 2008). محققین ایتالیایی ازسال 1950تا 1980تركیب سینارین (ماده مؤثركنگرفرنگی) را به عنوان محرك كبد و مثانه وكاهش دهنده غلظت كلسترول خون به بیماران تجویز میكردند ( فلاح حسینی و همکاران، 1384). سینارین و کلروژنیک اسید در جوانههای گل، بذرهای جوانه زده، برگها و تمام گیاه شناسایی شده است و ترکیبات فنلی گنگرفرنگی علاوه بر خاصیت آنتیاکسیدانی، فعالیت ضد باکتریایی نیز دارند (تراجتنبرگ و همکاران، 2006).
1-3- بیوتكنولوژی
علم بیوتكنولوژی ازطریق كشت سلول، بافت یا ریزنمونه، در شرایط درون شیشهای[7]فرصتی را فراهم میكندتا تركیب مورد نظر به دست آید. كشت سلولهای گیاهی یک منبع مناسب ومهم برای تولید متابولیتهای ثانویه با ارزش در اكثر گیاهان است. سلولهای گیاهی از نظر بیوسنتزی خاصیت توتیپتانسی[8] دارند بدین معنی كه هر سلول تحت كشت، تمام طلاعات ژنتیكی گیاه والد را دارا است و از این رو این توانایی را دارد تا دامنهای از مواد شیمیایی را كه در گیاه والدینی یافت میشود تولید نماید (حبیبی خانیانی،1384).
1-4- فرضیات
-بین محیطهای کشت مختلف تفاوت معنیداری در میزان کالوس وجود دارد.
-میزان ترکیبات فنولی تحت تاثیر نوع ریزنمونه و اجزاء تشکیل دهنده محیط کشت قرار دارد.
1-5- اهداف
-مقایسه محیطهای کشت مختلف از لحاظ تولید کالوس در گیاه گنگرفرنگی.
این مطلب را هم بخوانید :
-بررسی میزان تولید کالوس از ریزنمونههای تهیه شده از بخشهای مختلف گیاه.
-ارزیابی ترکیبات فنولی در کالوسهای تولید شده از قسمتهای مختلف گیاه.
فصل دوم
بررسی منابع
2- بررسی منابع
اثبات شده است که منشاء بسیاری از مواد دارویی و درمانی در متابولیتهای ثانویه گیاهان وجود داشته و ترکیبات فنلی با خاصیت آنتیاکسیدانی و دارویی در گروه مهمترین متابولیتهای ثانویه گیاهان به شمار میروند (مگانها و همکاران، 2010).
2-1- کالوس(پینه)[9]
در کشت کالوس، بافت تمایز یافته جدا شده و در شرایط درون شیشه ای، تولید تودهی سلولی تمایز نیافته‌ای بنام کالوس می کند (باقری، 1384). واژه پینه عبارتست از بافتی که از پرآوری یاختههای تمایز نیافته بخشهایی (ریزنمونههایی[10]) از ریزنمونههای گیاهی به دست آمده است. وقتی باززایی به صورت غیرمستقیم صورت میگیرد، ابتدا بافت کالوس تولید میشود و سپس ریزنمونههای ریشه یا شاخساره از بافت کالوس تولید میگردند (خوشخوی، 1377؛ علیزاده، 1390). متکووسکی (2008) در مطالعه مروری خود گزارش کرد که کشت درشرایط درون شیشهای قابل انجام بوده و متابولیتهای ثانویه با ارزش دارویی بسیاری درآنها تجمع می‌یابد که برای افزایش بیوسنتز و تجمع ترکیبات آنتیاکسیدانی در سلولهای گیاهی از روشهای کشت درون شیشهای استفاده میشود.
در سال 1963 جاکوب و موناد تمایز را چنین تعریف کردند: دو سلول هنگامی نسبت به هم متمایز میگردند که با داشتن ژنومی یکسان، طرح پروتئینسازی متفاوتی را دنبال نمایند. همچنین تمایز به صورتهای دیگر از
