دهنده ذرات، به دو نوع آبی و بادی تقسیم می­شود. فرسایش بارانی یا پاشمانی از اشکال اصلی و مهم فرسایش آبی است که بستر را برای ایجاد سایر اشکال فرسایش فراهم می­ کند. الیسون[3] در سال 1944 برای اولین بار متوجه شد كه عامل اصلی فرسایش آبی ضربه قطرات باران به خاك لخت است. اگر ملل باستانی به نقش قطرات باران برروی خاك­های لخت آگاه بودند بی­گمان زمین­های متعلق به این تمدن­ها كمتر آسیب می­دیدند و امروزه تا این حد اراضی بایر و فرسوده وجود نداشت (رفاهی،1387). بسیاری از دانشمندان و متخصصین خاک معتقد هستند درک درست از فرسایش ناشی از قطرات باران به عصر مبارزات بی­حاصل با فرسایش خاتمه خواهد داد (ذاکر،1982).

آمار و ارقام موجود در مورد میزان فرسایش و رسوب و خسارات ناشی از آن­ها شامل، تخریب و کاهش حاصلخیزی خاک، کاهش ظرفیت آبراهه­ها و مخازن، و آلوده شدن محیط زیست در سطح جهانی (لال[4]،1994) و در ایران (مهدوی،1381)، هشداری جدی در مورد ابعاد پدیده فرسایش خاک بیان می­ کنند. تشخیص، تعیین، پیش ­بینی و همانندسازی این فرایند طبیعی، که البته به شدت تحت تاثیر فعالیت­های انسان است می ­تواند راهگشا و راهنمای مدیریت و برنامه ­ریزی حفاظت خاک باشد. انجام این مهم نیازمند مدل­سازی خواهد بود. مدل­سازی پدیده فرسایش و رسوب از جمله مهمترین روش­های مطالعه تلفات خاک است که بسیار مورد توجه بوده است(پژوهش،1390).

2-1 انواع فرسایش و اهمیت آنها

فرسایش خاک بسته به نوع عامل انتقال دهنده ذرات، به دو نوع آبی و بادی تقسیم می­شود که بسته به شدت فرسایش، شکل­های مختلفی از فرسایش آبی رخ

 می­دهد که یکی از مهم­ترین فرسایش­های آبی، فرسایش بارانی (پرتابی) یا پاشمانی است که در اثر برخورد قطرات باران به سطح خاک ایجاد می­شود. این نوع فرسایش به عنوان اولین مرحله در فرسایش­های آبی شناخته شده است و نیروی محرکی برای شروع فرسایش­های دیگر است که با ایجاد فرسایش پاشمانی و ادامه بارندگی به ترتیب فرسایش­های صفحه­ای، بین شیاری، شیاری، خندقی و …. بسته به شرایط و ویژگی­های موجود در منطقه ممکن است رخ دهد. بنابراین با شناخت و بررسی عوامل موثر بر پاشمان ذرات خاک و جلوگیری از اولین مرحله­ی فرسایش، تا حد زیادی می­توان فرسایش خاک را کنترل کرد.

3-1 فرسایش در ایران و جهان

فرسایش تشدیدی خاک در جامعه مدرن امروز یک مشکل جهانی می­باشد که اثرات شدید اقتصادی(پیمنتال[5]، 1995) و زیست محیطی (لال،1994) را به دنبال

این مطلب را هم بخوانید :

چگونه اتوماسیون کارها در اندروید را به اپ MacroDroid بسپاریم؟

 دارد. کوودا[6](1983) بیان می­ کند که از شروع کشاورزی تاکنون فرسایش خاک حدود 430 میلیون هکتار از اراضی حاصلخیز را در دنیا نابود کرده است. دودال[7] (1981) بیان می­نماید، سرعت فعلی تخریب اراضی کشاورزی به وسیله­ی فرسایش خاک منجر به از دست رفتن غیر قابل برگشت حاصلخیزی حدود شش میلیون هکتار در سال در جهان می­شود. در مورد میزان فرسایش خاک ایران و اثرات آن بر تخریب اراضی، کاهش حاصلخیزی خاک، و آلودگی­های زیست محیطی تاکنون مطالعه­ جامعی صورت نگرفته است. مشكل فرسایش خاك در ایران با شرایط اقلیمی خشك و نیمه خشك که بخش وسیعی از آن را مناطق كویری در بر گرفته است و خاك از پوشش مناسبی برخوردار نیست، بسیار بارز و چشمگیر می­باشد. و اهمیت حفاظت از منابع آب و خاك در آن دو چندان است. هر چند شرایط اقلیمی و وضع كنونی زمین­شناسی ایران، به گونه­ای است كه آن را به صورت یک كشور مستعد به فرسایش خاك درآورده است، ولی حقیقت آن است كه میزان فرسایش خاك در ایران، بیش از مقدار مورد نظر می­باشد. و برخلاف اهمیت این مسئله و نیز تلاش­ها و پژوهش­های انجام گرفته در بیش از نیم قرن گذشته،