استان قم تا سال 1356 جزء استان تهران بوده و سپس با تشکیل استان مرکزی (اراک) تا سال 1365 جزء آن استان بوده است و در سال 1365 مجددأ به استان تهران ملحق گردیده است. در سال 1375 رسمأ به عنوان استان اعلام شده است.

1-1-1- موقعیت جغرافیایی استان:

استان قم با وسعتی معادل 11238 کیلومتر مربع در بخش مرکزی ایران واقع است.این استان با اختصاص 68 صدم درصد کل مساحت کشور ( کمتر از یک درصد) بیست و هشتمین و در واقع کوچکترین استان کشور محسوب میشود. این استان بین مدار 30 درجه و 50 دقیقه تا 30 درجه و 51 دقیقه طول شرقی . 15 درجه و 34 دقیقه عرض شمالی قرار گرفته و از شمال به استان تهران (ورامین و ری) و از غرب به استان مرکزی (شهرستانهای ساوه، تفرش، آشتیان، دلیجان و محلات) و از جنوب به استان اصفهان و از شرق به دریاچه نمک و استان سمنان (شهرستان گرمسار) محدود است (تصویر 1-1) و بر اساس تقسیمات کشوری دارای یک شهرستان (شهرستان قم)، 5 شهر ( شهر قم ، شهردستجرد، شهر جعفریه، شهر كهك، شهر قنوات)، 9 دهستان ( قنوات، قمرود، راهجرد شرقی، نیزار، كهك، فردو، دستجرد، قاهان، جعفرآباد) و تعداد 356 آبادی داری سكنه و تعداد 580 آبادی خالی از سكنه می باشد. استان در منطقه دشتی- كوهستانی قرار گرفته كه در پست ترین نقطه در حاشیه كویر 700 متر ارتفاع و بلندترین نقطه آن قله اردهال با ارتفاع 3463 متر در جنوب استان است.

تصویر 1-1: نقشه استان قم

1-1-2- آب و هوا و وضعیت جوی:

آب و هوا به علت مجاورت با كویر در تابستان گرم وخشك و در زمستان تا حدودی ملایم است،به طور کلی دارای دو اقلیم كوهستانی و نیمه كویری است.

وضعیت جوی: میانگین بارندگی در استان145 میلیمتر بوده و حرارت از 13- (در ضمن حد اقل دما در زمستان 86 به 23- درحه سانتی گراد می رسد) دما در زمستان تا حداكثر 46 درجه سانتی گراد در تابستان متغیر است تعداد روزهای یخبندان به طور متوسط 84 روز كه در ماه های دی و بهمن می باشد(سایت جهاد کشاورزی استان قم).

جدول (1-1:( مساحت استان به تفكیک اقلیم آب و هوا

1-1-3- منابع آب استان:

منابع آب در استان به دو صورت سطحی و زیرزمینی قابل بررسی است. منابع آبی استان شامل 1053 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق، 993 دهنه چشمه و قنات و دو رودخانه دایمی قمرود و قره چای بوده كه مجموع آب استحصالی، بالغ بر 1152 میلیون متر مكعب بوده كه 93% آن در بخش كشاورزی به مصرف می رسد (جدول2-1). مهمترین رودخانه در بخش مرکزی استان قم قمرود می باشد که با طول 228 کیلومتر از کوه های داران و خوانسار سرچشمه می گیرد و به همراه رودخانه قره چای به مسیله می ریزد. در قسمت جنوب و جنوب غربی (ارتفاعات اردهال) قرار دارد و کوه غلیق بلندترین قله و تخت سرحوض، گلستان، کوه خضر و دو برادران از کوه های مهم استان و اطراف شهر قم می باشند.

دریاچه حوض سلطان یا دریاچه شاهی به صورت یک حوضه ی کویری است که در گوشه دریاچه نمک واقع شده، در تابستان سفید مایل به قهوه ای و کویر کامل می باشد و در زمستان و بهار به صورت دریاچه ای ظاهر می شود. در گذشته این دریاچه بخشی از دریاچه نمک (مسیله) بوده ولی امروز از آن جدا افتاده است و در کنار اتوبان قم – تهران قرار دارد.

دریاچه نمک (مسیله) محصور بین ارتفاعات می باشد و میزان نمک آن بسیار زیاد است. رودهای جاجرود، کرج، حبله رود و شور به آن می ریزند. در این دریاچه فقط در فصل زمستان آب یافت می شود و در فصل تابستان به جای آب ورقه های نمک جلب نظر می کند. هوا در این ناحیه خیلی خشک است و اختلاف دما در شب و روز به

این مطلب را هم بخوانید :

پایان نامه رایگان با موضوع مدیریت آموزشی

 70 درجه سانتی گراد می رسد.

رودهای استان عموماً از غرب به شرق و از جنوب به شمال جریان دارد كه مهمترین آنها عبارت است از:قره چای، قمرود، بیرقان، بیدهند، قره سو و طغرود و همچنین رودهای شور، كرج و جاجرود از شمال