1-6-2- قلمرو مکانی
جامعه آماری پژوهش را مدیران ستادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران تشکیل میدهند. بنابراین قلمرو مکانی این تحقیق در سطح وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
1-6-3- قلمرو زمانی
گردآوری داده های تحقیق و تحلیل آنها در شش ماهه اول سال 1392صورت پذیرفته است.
1-7- شرح واژهها و اصطلاحات بکار رفته در تحقیق
1-7-1- تصمیم گیری
تصمیم گیری به معنی فرایند جمعآوری اطلاعات برای ارزیابی گزینهها و انتخاب بهترین آنها برای حل مسأله است. به طور کلی تصمیم گیری به معنای انتخاب یک راهكار از میان دو یا چند گزینه در یک رفتار پیشگیرانه و به منظور حصول به یک هدف یا دستاورد خاص با حداقل مخاطره و ریسك ممكن است(Korooni, 2005).
1-7-2- تصمیم گیری چندمعیاره (Multiple Criteria Decision Making)
یک دسته از مدلهای تصمیمگیری چندمعیاره است که به منظور انتخاب مناسبترین گزینه از بین m گزینه موجود به کار میرود(اصغرپور، 1383).
1-7-3- تکنیک تاپسیس
این روش در سال 1981 توسط هوآنگ و یون[5] ارائه شد. بر اساس این روش هر مسئله از نوع MCDM با m گزینه که به وسیله n شاخص مورد ارزیابی قرار گیرد را میتوان به عنوان یک سیستم هندسی شامل m نقطه در یک فضای n بعدی در نظر گرفت. تکنیک TOPSIS بر این مفهوم بنا شده است که گزینه انتخابی کمترین فاصله را با راه حل ایدهآل منفی (بدترین حالت ممکن) داشته باشد.
1-7-4- عوامل عقلایی
منظور، عوامل قابل اندازه گیری از قبیل هزینه، زمان، پیش بینی ها و غیره می باشد. یک تمایل عمومی وجود دارد كه بیشتر بدین عوامل پرداخته و عوامل غیر كمی را از یاد ببریم(bhargava, 1993).
1-7-5- عوامل روانشناختی
مشاركت انسان در پدیده تصمیمگیری روشن است. عواملی از قبیل شخصیت تصمیمگیر، توانائیهای او، تجربیات، درك، ارزشها، آمال و نقش او از جمله عوامل
مهم در تصمیم گیری میباشند.
1-7-6 – عوامل اجتماعی
موافقت دیگران بخصوص كسانی كه تصمیم به نوعی بر آنان تاثیر می گذارد، از مسائل مهم تصمیم گیری است. توجه به این عوامل از مقاومت دیگران در برابر تصمیم می كاهد.
1-7-7- عوامل فرهنگی
محیط دارای لایههای فرهنگی متعددی است كه به نام فرهنگ منطقه، فرهنگ كشور و فرهنگ جهانی خوانده می شود. همچنین فرهنگ خود سازمان نیز باید مطمح نظر قرار گیرد. این فرهنگها بر تصمیم فردی و یا سازمانی ما در قالب هنجارهای مورد قبول جامعه، رویه ها و ارزشها تاثیر میگذارند(murdick, 1993).
2-1- مقدمه
در این فصل به مرور مبانی تئوریک و پژوهش در باب مفاهیم مربوط به موضوع خواهیم پرداخت. در بخش اول به بررسی مفاهیم و تئوریهای عمده در زمینه تصمیم گیری پرداخته، در بخش دوم به شرح مباحث مربوط به تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره پرداخته و مدل تاپسیس را نیز توضیح خواهیم داد، سپس در بخش سوم مدل مفهومی تحقیق ارائه و نهایتاً با مرور تحقیقات انجام شده به بررسی پژوهشهایی که تاکنون در این حوزها انجام شده است، خواهیم پرداخت.
2-2 – تصمیم گیری چیست؟
آیا تصمیم گیری، پدیده عجیب و ناشناخته ایست یا آنكه كار راحت و ساده ایست؟ هنوز معلوم نیست كه چگونه، چه موقع و كجا تصمیم ساخته و پرداخته می شود. بقول مدیر عامل شركت جنرال موتورز “اغلب سخت است كه بگویم كه چه كسی و چه موقعی تصمیم گرفته است و حتی چه كسی مبداء تصمیم بوده است. غالبا من نمی دانم در جنرال موتورز چه موقع تصمیم گرفته می شود ؟ من بخاطر نمی آورم كه در یک جلسه كمیتهای بوده باشم و مسائل به رای گیری گذارده شود. معمولا یک نفر مسائل را خلاصه می نماید. دیگران با تكان دادن سر یا ابراز نظر خود به تدریج به اجماع می رسند” (Quinn, 1980).
اگرچه افلاطون روح انسانی را به ارابهای تشبیه کرده است که توسط دو اسب خرد و احساس به حرکت میآید، اما در قرون اخیر دانشمندان به خرد بیشتر بها داده و از احساسات به عنوان بخشی که مانع خردورزی است یاد نموده اند.[6] در تصمیم گیری تا کنون این عقیده بیشتر مطرح بوده است که انسان در تصمیمات خود –آنجا که سخن از نفع و ضرر است- کاملا عقلایی و بدور از احساسات عمل می نماید. اما برخی از شواهد مطرح در روانشناسی در سالهای اخیر نشان داده است که انسان در تصمیم گیری و رفتار خود از هر دو اسب استفاده می نماید.
تحقیقاتی که گزارش آن در انجمن اقتصاد آمریکا در ژانویه 2005 مطرح گردیده است، حاکی از آن است که تكنولوژی جدید به انسان این امکان را داده است تا تصویر برداری تشدید شده بوسیله مغناطیس برای مشخص نمودن وظایف هر بخش از مغز نماید. این کار امکان ثبت لحظه ای فعالیت های مغز را می دهد. دانشمندان مدیریت و اقتصاد از دانشمندان پزشکی و روانشناسی خواستهاند که امکان اینکه بشود متوجه شد که کدام بخش از مغز کار تصمیم گیری را انجام می دهد را مد نظر قرار دهند.
بعنوان مثال، ذهن بشری موضوع ارزش مورد انتظار در حوادث آینده در اقتصاد را مورد محاسبه قرار می دهد. اینکه یک فرد در بازار بورس سرمایه گذاری می کند و یا هزینه بیمه عمر را پرداخت می نماید، بستگی به آن دارد که آن فرد چگونه آینده را در نزد خود تصویر نموده و به حوادثی که ممکن است اتفاق بیفتد چه مقدار
این مطلب را هم بخوانید :
نمونه قرارداد طراحی و سئو سایت (بهینه سازی سایت)
وزن بدهد. ممکن است که شما ارزش مورد انتظار بیمه عمر را با اینکه کم است بیشتر مورد توجه قرار دهید، زمانی که فکر می کنید با احتمال زیاد قبل از بازنشستگی شما، قیمت سهام کاهش پیدا خواهد نمود.
2-3- سطوح تصمیم گیری
در طول روز اطلاعات زیادی به یک مدیر می رسد. بصورت كلی می توان گفت كه مدیر پس از اخذ این اطلاعات سه نوع تصمیم گیری می نماید.
نوع اول كه اغلب به نام تصمیمات استراتژیك خوانده می شود، تصمیمات مربوط به امور دراز مدت، پیچیده، و غیر ساختمند است كه توسط مدیران عالی رتبه اتخاذ می شود (Lucas & Henry, 1985). اطلاعات مربوط به چنین تصمیماتی، عموما تعریف نشده، غیر مبتنی بر موارد از پیش تجربه شده، با منشا بیرون از سازمان، جمع آوری شده از طرق غیر رسمی و كوتاه شده است(Davis & Margrethe, 1984).
نوع دوم از تصمیمات، اغلب به نام تصمیمات كنترلی مدیریت[7] خوانده شده كه توسط مدیران میانی اتخاذ میگردد. عموما اطلاعات دریافتی برای این نوع تصمیمات، با معیارهایی از قبیل استانداردهای سازمان و یا بودجه سنجیده می شود. اطلاعات مربوط به این نوع تصمیمات، غالبا متوجه داخل سازمان، كوتاه مدت، تاریخی و ساده تر است.
نوع سوم، تصمیمات عملیاتی است. این قبیل تصمیمات براحتی فرموله شده و سیستم های كامپیوتری نیز میتوانند كار را راحتتر نمایند(Edwards ,1991).
2-4- درجه سختی تصمیم گیری