3-1-4-11-2- سیاست نوسازی و توسعه مجدد…………………………………………….. 71
12-2- رویکردهای مداخله با اسکان های غیررسمی در ایران…………………………………………. 72
13-2- سند توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی………………………………….. 75
1-13-2- اهداف کلان سند توانمندسازی……………………………………………………………………. 76
2-13-2- اصول سند توانمندسازی…………………………………………………………………………………. 76
عنوان صفحه
14-2- پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………. 77
15-2- جمع بندی و چارچوب نظری تحقیق……………………………………………………………………. 83
فصل سوم : شناخت محدوده مورد مطالعه
1-3- سکونتگاه های غیررسمی شهربندرعباس………………………………………………………………… 87
2-3- تجارب ساماندهی و توانمندسازی اسکان غیررسمی بندرعباس…………………………….. 90
1-2-3- بانک جهانی………………………………………………………………………………………………………. 90
2-2-3- طرح مطالعات توانمندسازی محلات شهر بندرعباس…………………………………… 93
3-3- شناخت محدوده مورد مطالعه…………………………………………………………………………………… 94
1-3-3- موقعیت قرارگیری محلات موردنظر……………………………………………………………….. 94
1-1-3-3- محله سورو ……………………………………………………………………………………………. 94
2-1-3-3- محله چاهستانیها…………………………………………………………………………………… 97
این مطلب را هم بخوانید :
2-3-3- قدمت و زمان شکل گیری محلات مورد مطالعه…………………………………………… 99
1-2-3-3- قدمت محله سورو…………………………………………………………………………………. 99
2-2-3-3- قدمت محله چاهستانیها……………………………………………………………………….. 99
4-3- مطالعات کالبدی و فیزیکی محلات سورو و چاهستانیها ……………………………………….. 10
1-4-3- ساختار کلی محلات سورو و چاهستانیها……………………………………………………… 100
2-4-3- قدمت و عمر بنا ……………………………………………………………………………………………. 103
3-4-3- نوع دسترسی ها و نحوه شکل گیری آنها…………………………………………………….. 104
4-4-3- بررسی و مقایسه کاربری ها و امکانات موجود در هر از یک
محلات مورد مطالعه با استانداردهای موجود………………………………………………………………. 108
5-3- تحولات جمعیتی محلات سورو و چاهستانیها……………………………………………………….. 114
1-5-3- تغییرات جمعیت و میزان نرخ رشد……………………………………………………………… 114
عنوان صفحه
2-5-3- تعداد و بعد خانوار ………………………………………………………………………………………… 117
6-3- ترکیب اقتصادی محلات سورو و چاهستانیها…………………………………………………………. 118
7-3- جمع بندی………………………………………………………………………………………………………………… 121
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 124
1-4- تأثیرات زیست محیطی بر سکونتگاه های غیررسمی مورد مطالعه………………………. 125
1-1-4- خطرفروپاشی ساختمان هادرمقابل عوامل طبیعی………………………………………. 126
2-4- ارزیابی بافت فیزیکی محلات……………………………………………………………………………………. 127
1-2-4- بررسی کیفیت ابنیه……………………………………………………………………………………….. 127
2– 2– 4– میزان دسترسی واحد های مسکونی به تأسیسات زیربنایی ………………… 131
3-2-4-کیفیت روشنایی محله از دید ساکنین…………………………………………………………… 132
3-4- مورفولوژی اجتماعی……………………………………………………………………………………………. 133
1-3-4- ترکیب سنی و جنسی پاسخگویان……………………………………………………………….. 133
2-3-4- میزان تحصیلات پاسخگویان………………………………………………………………………….. 134
3-3-4- میزان مهاجرپذیری محله……………………………………………………………………………….. 136
1-3-3-4- بومی و غیربومی بودن ساکنین………………………………………………………….. 136
2-3-3-4- مبداء مهاجرت ساکنین………………………………………………………………………. 137
3-3-3-4- علت مهاجرت ساکنین………………………………………………………………………… 141
4-3-4-میزان احساس تعلق به محله ………………………………………………………………………… 143
1-4-3-4- سابقه سکونت در محله……………………………………………………………………………… 144
2-4-3-4- نوع سکونت در محله از دید ساکنین………………………………………………………. 145
3-4-3-4- میزان صمیمیت ساکنین با یکدیگر………………………………………………………… 146
عنوان صفحه
4-4-3-4- رضایتمندی ساکنین از محله……………………………………………………………… 147
4-4- مشاركت ……………………………………………………………………………………………………………………. 149
1-4-4- سابقه مشارکت ………………………………………………………………………………………………. 149
2-4-4- میزان مشارکت در محلات مورد مطالعه………………………………………………………. 150
3-4-4- نوع مشارکت………………………………………………………………………………………………….. 152
5-4- امنیت اجتماعی محله…………………………………………………………………………………………….. 153
1-5-4- امنیت و جرایم موجود در محلات مورد مطالعه………………………………………….. 154
2-5-4- میزان امنیت اجتماعی از دید ساکنین ………………………………………………………. 156
6-4- وضعیت اقتصادی و توان مالی ساکنین…………………………………………………………………… 157
1-6-4- وضعیت اشتغال ساکنین……………………………………………………………………………….. 158
2-6-4- میزان درآمد ماهیانه………………………………………………………………………………………. 160
3-6-4- نوع مالکیت……………………………………………………………………………………………………… 161
7-4- میزان وابستگی به نهادهای دولتی…………………………………………………………………………… 163
8-4- ارزیابی عملکرد نهادهای دولتی در خدمات رسانی به محلات موردمطالعه………….. 165
9-4- تعیین محلات یأس و امید با بهره گرفتن از تحلیل سلسله مراتبی(AHP)……………….. 167
10-4- مسائل و مشکلات محلات از دید ساکنین…………………………………………………………… 171
11-4- جمع بندی……………………………………………………………………………………………………………… 176
فصل پنجم: آزمون فرضیه ها و ارائه راهکار
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 178
1-5- آزمون فرضیه ها ………………………………………………………………………………………………………. 179
1-1-5- فرضیه اول………………………………………………………………………………………………………. 179
عنوان صفحه
1-1-1-5- به نظر می رسد تأمین حق مالکیت برای ساکنین محلات
چاهستانیها و سورو می تواند میزان تعلق خاطر آنها به محله را فراهم کند……….. 180
2-1-1-5- میزان تعلق خاطر می تواند باعث افزایش میزان
مشارکت مردمی گردد………………………………………………………………………………………………. 181
2-1-5- فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………………… 182
3-1-5- فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………….. 184
2-5- راهکارهای پیشنهادی در جهت ساماندهی محله سورو…………………………………………. 185
3-5- راهکارهای پیشنهادی در جهت ساماندهی محله چاهستانیها……………………………….. 186
منابع و مآخذ
منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………….. 187
منابع لاتین……………………………………………………………………………………………………………………………. 196
پیوست ها…………………………………………………………………………………………………………………………………. 199
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول شماره 1: نمونه هایی از تجارب جهانی در چارچوب رویکردهای مختلف مداخله……… 62
جدول شماره 2: مشخصات سکونتگاه های غیررسمی شهر بندرعباس…………………………………. 88
جدول شماره 3: پروژه های تعریف شده توسط بانک جهانی در شهربندرعباس…………………… 92
جدول شماره 4: مراحل شکل گیری و تکامل رشد کالبدی محله چاهستانیها……………………… 99
جدول شماره 5: :قدمت و عمر بنا در محله سورو………………………………………………………………….. 103
جدول شماره 6: قدمت و عمر بنا در محله چاهستانیها…………………………………………………………. 104
جدول شماره 7: بررسی و مقایسه سطوح و سرانه های کاربری وضع موجود محله
سورو با سرانه های استاندارد طرحهای فرادست……………………………………………………………………. 110
جدول شماره 8: بررسی و مقایسه سطوح و سرانه های کاربری وضع موجود محله
چاهستانیها با سرانه های استاندارد طرحهای فرادست…………………………………………………………… 111
جدول شماره 9: مقایسه شاخص های جمعیت، مساحت و تراکم جمعیتی محله سورو
با شهر بندرعباس……………………………………………………………………………………………………………………….. 114
جدول شماره10:تغییرات جمعیت محله سورو طی سالهای 89-1385……………………………… 14
جدول شماره 11: مقایسه شاخص های جمعیت، مساحت و تراکم جمعیتی محله
چاهستانیها با شهربندرعباس…………………………………………………………………………………………………….. 115
جدول شماره 12:تغییرات جمعیت محله چاهستانیها طی سالهای 89-1385 ……………….. 115
جدول شماره 13:تغییرات شاخص های تعداد و بعد خانوار در محله سورو طی
سالهای 89-1385 ………………………………………………………………………………………………………………….. 117
عنوان صفحه
جدول شماره 14:تغییرات شاخص های تعداد و بعد خانوار در محله چاهستانیها
طی سالهای 89-1385……………………………………………………………………………………………………………. 117
جدول شماره 15:مقایسه تعداد جمعیت فعال و غیرفعال در محلات سورو و چاهستانیها
با شهر بندرعباس……………………………………………………………………………………………………………………….. 119
جدول شماره 16:ترکیب جمعیت فعال و غیرفعال محلات سورو و چاهستانیها
و شهر بندرعباس……………………………………………………………………………………………………………………….. 119
جدول شماره 17:درصد نوع مصالح بکار رفته در بافت محله………………………………………………… 128
جدول شماره 18: درصد قدمت ساخت بنا…………………………………………………………………………….. 129
جدول شماره 19: درصد کیفیت ابنیه در محلات مورد مطالعه……………………………………………. 130
جدول شماره 20: میزان بهره مندی ازتأسیسات زیربنایی واحدهای مسکونی
در محلات مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………………………… 131
جدول شماره 21: درصد کیفیت روشنایی محله از دید ساکنین………………………………………….. 132
جدول شماره 22:ترکیب سنی و جنسی پاسخگویان…………………………………………………………….. 133
جدول شماره 23: درصد میزان تحصیلات پاسخگویان………………………………………………………….. 134
جدول شماره 24: میزان بومی و غیربومی بودن ساکنین……………………………………………………… 138
جدول شماره 25: مبدأ مهاجرت ساکنین غیربومی……………………………………………………………….. 141
جدول شماره 26: علت مهاجرت ساکنین غیربومی به شهر بندرعباس……………………………….. 142
جدول شماره 27: علت انتخاب محله برای سکونت از دید ساکنین…………………………………….. 144
جدول شماره 28: درصد سابقه سکونت در محله…………………………………………………………………… 146
جدول شماره 29: درصد نوع سکونت در محله………………………………………………………………………. 146
جدول شماره 30: درصد معاشرت با همسایگان…………………………………………………………………….. 147
جدول شماره 31: درصد میزان صمیمیت ساکنین محله با یکدیگر…………………………………….. 148
جدول شماره 32: درصد میزان علاقه مندی به محله…………………………………………………………… 148
جدول شماره 33: درصد میزان رضایت ساكنین از محله……………………………………………………… 149
عنوان صفحه
جدول شماره 34: درصد سابقه مشارکت ساکنین…………………………………………………………………. 149
جدول شماره 35: درصد میزان مشارکت………………………………………………………………………………… 150
جدول شماره 36: درصد میزان مشارکت به تفکیک جنسیت………………………………………………. 151
جدول شماره 37: درصد نوع مشارکت ساکنین…………………………………………………………………….. 152
جدول شماره 38: درصد حداکثر ساعت رفت و آمد در شب……………………………………………….. 154
جدول شماره 39: نوع جرایم موجود در محلات از دید ساکنین………………………………………….. 155
جدول شماره40: درصد میزان امنیت اجتماعی در محله از دید ساکنین…………………………… 156
جدول شماره 41: وضعیت اشتغال ساکنین…………………………………………………………………………… 158
جدول شماره 42: میزان درآمد ماهیانه…………………………………………………………………………………… 160
جدول شماره 43: درصد نوع مالکیت……………………………………………………………………………………… 162
جدول شماره 44: درصد رسمی یا غیررسمی مالکیت………………………………………………………….. 163
جدول شماره 45: درصد میزان استفاده از امکانات دولتی با خصوصی………………………………… 164
جدول شماره 46: درصد میزان خدمات رسانی شهرداری و دیگر دستگاه های
دولتی به محله……………………………………………………………………………………………………………………………. 166
جدول شماره 47: نقش دستگاه های دولتی مسئول خدمات رسانی
به محلات از دید ساکنین………………………………………………………………………………………………………… 166
جدول شماره 48: وضعیت بافت اقتصادی محلات سورو و چاهستانیها……………………………….. 168
جدول شماره 49: ماتریس مقایسه دو به دوی شاخص ها در روش AHP………………………….. 168
جدول شماره50: وزن هر یک از شاخص های مورد مطالعه پس از محاسبه
ماتریس مقایسه آنها با یکدیگر…………………………………………………………………………………………………. 169
جدول شماره 51: ماتریس مقایسه میزان مهاجرت محلات سورو و چاهستانیها…………………. 169
جدول شماره 52: ماتریس مقایسه بافت اقتصادی محلات سورو و چاهستانیها…………………… 169
جدول شماره 53: ماتریس مقایسه کیفیت ابنیه محلات سورو و چاهستانیها……………………… 169
جدول شماره 54: ماتریس مقایسه میزان مشارکت در محلات سورو و چاهستانیها……………. 170
عنوان صفحه
جدول شماره 55: ماتریس مقایسه میزان امنیت در محلات سورو و چاهستانیها……………….. 170
جدول شماره 56: وزن هر یک از محلات در ارتباط با شاخص های موردمطالعه……………….. 170
جدول شماره 57: مسائل و مشکلات محله سورو به ترتیب اولویت از دید ساکنین……………. 171
جدول شماره 58: مسائل و مشکلات محله چاهستانیها به ترتیب اولویت از دید ساکنین…. 173
جدول شماره 59: آزمون رابطه بین دو متغیر مالکیت و میزان تعلق
خاطر در محله چاهستانیها………………………………………………………………………………………………………… 180
جدول شماره 60: آزمون رابطه بین دو متغیر مالکیت و میزان تعلق
خاطر در محله سورو………………………………………………………………………………………………………………….. 180
جدول شماره61: آزمون رابطه بین دو متغیر میزان تعلق خاطر
و مشارکت مردمی در محله چاهستانیها…………………………………………………………………………………… 181
جدول شماره62: آزمون رابطه بین دو متغیر میزان تعلق خاطر و مشارکت مردمی
در محله سورو…………………………………………………………………………………………………………………………….. 182
جدول شماره 63: مقایسه درصد میزان مشارکت در قبل و بعد از شرط تأمین
امکانات و خدمات در محلات…………………………………………………………………………………………………… 183
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل شماره 1: مراحل انجام تحقیق…………………………………………………………………………………………. 18
شکل شماره 2: فرایند تحقیق…………………………………………………………………………………………………… 20
شکل شماره 3: اهداف توسعه پایدار…………………………………………………………………………………………. 26
شکل شماره 4: اهداف مشترک توسعه پایدار و ارتقاء اسکان غیررسمی……………………………….. 33
شکل شماره 5: دلایل شکل گیری اسکان غیررسمی………………………………………………………………. 42
شکل شماره 6: ویژگی های سکونتگاه های غیررسمی……………………………………………………………. 48
شکل شماره 7: دیدگاه های علت گرا…………………………………………………………………………………………. 51
شکل شماره 8: دیدگاه های راه حل گرا……………………………………………………………………………………. 55
شکل شماره 9: ساختار کلی یک سامانه ظرفیت سازی…………………………………………………………… 67
شکل شماره 10: عناصر اصلی در فرایند ظرفیت سازی…………………………………………………………. 68
شکل شماره 11: فرایند اجرایی شدن سیاست توانمندسازی………………………………………………… 72
شکل شماره 12: مبدأ مهاجرت ساکنین محلات سورو و چاهستانیها به ترتیب اولویت…….. 140
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار شماره 1: قدمت و عمر بنا در محلات سورو و چاهستانیها………………………………………… 104
نمودار شماره2: مقایسه جمعیت محلات سورو و چاهستانیها با
شهر بندرعباس(سال 1385)…………………………………………………………………………………………………… 116
نمودار شماره3: مقایسه تراکم ناخالص جمعیتی محلات سورو و
چاهستانیها با شهر بندرعباس(سال 1385)……………………………………………………………………………. 116
نمودار شماره4: مقایسه نرخ رشد جمعیت محلات سورو و چاهستانیها
با شهر بندرعباس(سال89-1385)…………………………………………………………………………………………. 116
نمودار شماره 5: روند تغییرات بعد خانوار در محلات سورو و چاهستانیها طی
سالهای89-1385…………………………………………………………………………………………………………………….. 118
نموار شماره6: مقایسه تعداد جمعیت فعال و غیرفعال در محلات سورو و
چاهستانیها با شهر بندرعباس…………………………………………………………………………………………………… 119
نمودار شماره 7: ترکیب جمعیت فعال و غیرفعال محلات سورو و چاهستانیها
و شهر بندرعباس……………………………………………………………………………………………………………………… 120
نمودار شماره 8 : درصد کیفیت ابنیه در محلات مورد مطالعه……………………………………………… 131
نمودار شماره9: درصد میزان بهره مندی ازتأسیسات زیربنایی واحدهای مسکونی
در محلات مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………………………… 132
نمودار شماره 10: درصد کیفیت روشنایی محله از دید ساکنین………………………………………….. 133
نمودار شماره 11: ترکیب سنی و جنسی پاسخگویان……………………………………………………………. 134
عنوان صفحه