سیستم حفاظت از حقوق مالکیت فکری

(S4عدم وجود سیستم متعادل حفاظت از حقوق مالکیت فکری موجب کمرنگ شدن تغییرات فنی حتی در سطوح پایین توسعه اقتصادی خواهد شد. زیرا اختراعات بیشتر و نوآوری محصول که هدف بازارهای محلی است، زمانی برنگیخته و موجب منفعت خواهند شد که امکان محافظت داخلی از انواع عمده دارایی های مالکیت فکری همانند اختراع و نمانام تجاری وجود داشته باشد. علاوه بر این، سیستم حفاظت از IPR نوعی دریافت پاداش خلاقیت محسوب شده و به پذیرش ریسک بین سازمان ها و کارافرینان جدید کمک خواهد کرد. از آنجا که سرمایه‌گذاران صنایع دانشی در جستجوی رژیمی از IPR در کشورهای مختلف خواهند بود که بیشترین حفاظت را از سرمایه آنها بعمل می آورد، لازم است تا کشورها  سیستم حفاظت ازIP خود را تقویت کنند. کشورهایی که با استانداردهای ضعیف سیستم حفاظتIP ادامه می دهند، وابسته به شرکت های بی کفایت تکنولوژیکال و متکی به جعل و تقلید باقی خواهند ماند. شرکت های مبتکر در اقتصادهای توسعه یافته متمایل به جهت دهی برنامه های تحقیقاتی خود به سمت محصولات و فناوری‌هایی هستند که برای آنها تقاضای جهانی بزرگی مورد انتظار است و همچنین حفاظت شده توسط سیستمIP هستند. این مطلب به این معنی خواهد بود که مقدار کم و نامتناسبی ازR&D جهانی بر نیازهای اقتصادهای در حال توسعه با درآمد پایین و حفاظت ضعیف از IPR متمرکز شده است. تلاش هایی جهت قوت بخشیدن به حفاظت از IP در کشورهای در حال توسعه مثل هند موجب القاء بیشترR&D با هدف تمرکز بر نیازهای خاص کشور خواهد شد.

شواهد نشاندهنده آن است که محافظت از حقوق مالکیت فکری می تواند فعالیت های اقتصادی بین المللی و نوآوری بومی بیشتری تولید کند. البته چنین اثرتی مشروط به شرایطی می باشد که این شرایط در میان کشورهای مختلف بسیار متفاوت بوده و اثرات مثبت سیستمIP بر فعالیت های اقتصادی در کشورهای با سیاست های مکمل و متناسب به مراتب بیشتر خواهد بود.

از آنجا که افزایش استاندارد سیستم IP و محافظت بیشتر از انواع عمده دارایی های فکری موجب افزایش تجاری سازی از طریق لیسانس و سایر قراردادهای مشابه در عرصه ملی و بین المللی به دلیل ممانعت از تقلید یا اختراع لیسانس گیرندگان حول پتنت ثبت شده خواهد شد، لازم است تا علاوه بر متقاعدسازی ذینفان در افزایش سرعت بازدهیِ سرمایه انها با وجود سیستمIP، به صاحبان نوآوری نیز نحوه‌ی انعقاد قرارداد و استخراج سود از نوآوری هایشان در فن آوری های سنتی و یا مدرن با بهره گرفتن از زیر ابزارIP و تجاری‌سازی آنها از طریق استراتژیهای ذکر شده آموزش داده شود.

Chinho Lin (S34 و همکاران (۲۰۱۰) در مطالعه خود با هدف شناسایی قابلیت های R&D به عنوان عامل اصلی رانش استراتژی تجاری سازی شرکت های نوپا، بر خلاف ادبیات پیشین رابطه معناداری بین حفاظت از مالکیت فکری و تعقیب همکاری در قابلیت‌های تحقیق و توسعه، ساخت و بازاریابی به عنوان استراتژی بهره برداری نیافتند و اینچنین نتیجه گرفتند که استراتژی واقعی برای صاحبان حقوق مالکیت فکری مشارکت در توانمندیها نمی باشد بلکه استراتژی غالب آنها، ورود به بازار محصول چه از طریق ساخت منابع خود و چه از طریق کسب شرکت های دیگر خواهد بود. Fiedlera & Welpe (S41(2010)  نیز در مطالعه خود با هدف بررسی میزان اثر حقوق مالکیت فکری بر تصمیم به تعقیب استراتژی همکاری در مقابل استراتژی تجاری سازی مستقل در حوزه نانوفناوری کشور آلمان و با توجه به اهمیت مالکیت فکری، به بحث روشنی در مورد اثر حفاظت از مالکیت فکری بر انتخاب استراتژی همکاری تجاری سازی اختراعات در مطالعه خود پرداختند. به این عنوان که گرچه ادبیات پیشین حمایت کننده رابطه بین حفاظت از مالکیت فکری و تجاری سازی همکارانه می باشند، اما بطور ناباورانه ای چنین رابطه ای در نمونه شرکت های کوچک و متوسط مورد مطالعه این پژوهش یافت نشد. یافته های تحقیق نشان می‌دهد که برای شرکت های کوچک و متوسط فعال در صنعت نانوفناوری کشور آلمان: ۱) روابط معناداری بین حفاظت از مالکیت فکری و تعقیب همکاری بعنوان استراتژی بهره برداری وجود ندارد. ۲) استراتژی غالب برای صاحبان حقوق مالکیت فکری، همکاری نبوده بلکه ورود به بازار محصول از طریق ساخت منابع خود یا کسب شرکت های دیگر است. دلایل مختلفی برای این نتایج قابل توضیح است: ۱) ماهیت نوظهور نانوفناوری همراه با بازارهای نامشخص، کاربردهای نامعین و بازیگران ناشناخته، یافتن شرکای تجاری یا لیسانس مناسب فناوری خود را با دشورای مواجه ساخته است. ۲) برخلاف این واقعیت که نوآوری نانوفناوری شرکتهای بزرگ به خوبی توسط مکانیسم های مالکیت معنوی قابل محافظت می‌باشد، عدم تخصیص دفاتر ثبت اختراع در رابطه با ماهیت میان رشته ای نانوفناوری موجب تداخل پتنت ها و دعاوی بسیاری شده است. ۳) ممکن است شرکت های نواور به جای تقبل هزینه های لیسانس یا فروش زیر قیمت خود در موقعیت کنونی، تصمیم به تقویت موقعیت چانه زنی خود گرفته و بمنظور  ایجاد پورتفولیویی از پتنت و دارایی های مکمل مورد نیاز به جای تصمیم به لیسانس و تسهیم منافع آن تلاش کنند. ۴) شرایط مناسبی مانند قیمت های پایین و طیف وسیعی از شرکا جهت اکتساب در بازارهای نانوفناوری کشور آلمان وجود دارد که موجب جذابیت تجاری سازی از طریق اکتساب منابع مکمل در این کشور شده است. علاوه بر این شرکت هایی که دارای موقعیت قوی حفاظت از مالکیت فکری هستند، به شدت در R&D سرمایه گذاری کرده که این موضوع همچنین باعث افزایش توانایی آنها در شناسایی و جذب دارایی های مکمل بازار شده و بنابراین جذب این اطلاعات اکتساب شرکت های دیگر را با در نظر گرفتن قدرت مالی آنها منطقی می سازد. ۵) نهایتاً وجود زیاد شرکت های شیمیایی پیشرو در حوزه نانوفناوری در منطقه مورد مطالعۀ پژوهش آنها موجب توجیه خرید به جای استراتژی همکاری شده است.

قدرت منع

(S99 Gans & Stern (2003) در مطالعه خود با هدف شناسایی عوامل اصلی استراتژی تجاری سازی شرکتهای نوپا و کاربردهای این عوامل برای پویایی های صنعتی، جنبه های مختلفی از استراتژی تجار‌ی‌سازی را روشن ساخته و نشان می دهند که استراتژی تجاری سازی موثر حاصل تعامل بین دو عامل قدرت منع و دارایی های مکمل می باشد. این دو عامل ۴ محیط تجاری‌سازی متمایز را مشخص می‌کند که بررسی و تحلیل آنها در دو جدول زیر خلاصه شده است. در جدول ۴-۱۰ الگوی کلی مختص به هر محیط نشان داده شده است. در جدول ۴-۱۱ انتخاب های استراتژیک پیش روی شرکت های نوپا و شرکت های تثبیت شده در هر محیط و همچنین کاربرد این استراتژیها برای رقابت پویا بطور خلاصه بیان شده است.

صنایع ذینفع:

(S4 در یک صنعت جهانی پویا و همراه با تغییرات مداوم دورنمای صنعت و رقبا، مدیریت فناوری ها و از جمله استراتژیهای تجاری سازی موثر با توجه به مزایای روبه افزایش سیستم IP از اهمیت دوچندانی برخوردار می شود. از جمله این صنایع پویا، صنعت کشاورزی است. بطوریکه در کشورهای با صنعت عمده کشاورزی مثل هند، ایجاد یک سیستم IP استاندارد تنها از طریق آموزش فرایند موثر حفاظت از حقوق مالکیت فکری و اهمیت آن در مدیریت فناوری و بویژه فرایند تجاری سازی به ذینفعان مختلف همچون سیاستگذاران، کشاورزان، محققین و دانشگاهیان امکانپذیر خواهد شد.

از انواع اصلی مالکیت فکری در در حوزه کشاورزی می توان از اختراع محصولات و فرایندهای کشاورزی، طراحی ماشین‌های کشاورزی، نمانام تجاری کالاها و خدمات در بخش های تجاری کشاورزی، نشانه های جغرافیایی کالاها و کپی‌رایت نرم افزارهای این حوزه نام برد.

در جدول ۴-۱۲ مجموعه ای از انواع عمده دارایی های IP در تحقیق و توسعه کشاورزی همراه با ویژگی های مقدماتی آنها تحت قوانین مربوطه در کشور هند آورده شده است.

(S41در حوزه نانوفناوری بویژه در کشورهای در حال توسعه، عدم اطمینان هایی مربوط به اعتبار و دامنه کاربرد پتنت های نانوفناوری بدلیل پیچیدگی اختراعات این حوزه وجود دارد. علاوه بر آن، مجموعه ای از کاربردهای بررسی نشده پتنت و مدت زمانهای بالا و رو به افزایش از تعلیق پتنت نیز قابل مشاهده است و بنابراین هنوز هم نیاز به اصلاحاتی در استاندارد سیستم مالکیت فکری در اکثر کشورهای جهان وجود دارد. تعاریف نامشخص در مورد برنامه های کاربردی پتنت و اصطلاحات نامتناقض، دادخواهی صاحبان اختراع را در قراردهای لیسانس و مشابه افزایش خواهد داد.

(S54در صنعت زیست فناوری و برای ازمایشات بالینی و بازاریابی، رابطه معناداری بین رژیم تملک پذیری قوی و انتخاب استراتژی تجاری سازی بصورت همکاری یکطرفه(واگذاری کامل حقوق مالکیت فکری) رسیدیم. گرچه رژیم تملک پذیری اثری معناداری بر سطوح بطور کلی دارد اما ارتباطی با فرایند محصول نخواهد داشت. چرا که همکاری در محصول بدلیل محدودیت های مالی خواهد بود نه حفاظت از محصول. علاوه بر این تحقیقات بیشتر نشاندهنده آن است که شرکت های زیست فناوری جوان تنها در همکاری با شرکا از طریق لیسانس داری ارزش بالا از نظر رژیم تملک پذیری هستند و هنگام برون سپاری بمنظور دستیابی به دارایی های مکمل اینچنین نیستند. دلیل این امر می تواند این باشد که شرکای لیسانس مانند شرکت های دارویی صاحب محصولات خود هستند و بنابراین خطر ابتلا به رفتارهای فرصت طلبانه بالاتر از شراکت جهت برون سپاری صرف است.

(S60در صنعت فضازمینی، کاربران داده های جغرافیایی در دولت، ارتش، صنعت، تحقیق، و بخش های دیگر نیازمند نمایش دقیق جاده ها و اطلاعات زمینی دیگر در مناطق تحت عملیات و یا مکان های مورد توجه دیگر هستند. به طور کلی، دو نوع دادۀ جغرافیایی موجود می‌باشد: نقشه ها و تصاویر ماهواره ای، اما مشکلی که همواره وجود داشته است این است که اطلاعات ثبت شدۀ آنها در زمینه های مشترک با یکدیگر مطابق نمی باشند. دلیل این امر آن است که چون مجموعه داده از منابع مختلف آمده و دقت مکانی آنها با یکدیگر متفاوت است، یکپارچه سازی تصاویر و نقشه ها با مشکل مواجه خواهد شد و در نتیجه تحلیلگران را مجبور به استفاده از نرم افزارهای پیچیده برای یکی کردن نقشه ها و تصاویرماهواره ای می کند.   Kovalerchuk  & Martucci (2008) در پژوهش خود به بررسی فناوری تطبیق تصویر(VRC) و روش های مطابقت نقشه با تصویر  بمنظور تطابق آنها به بهترین نحو می پردازد. از جنبه های بسیار مهم پروژه فوق، انتقال فناوری و استراتژی تجاری سازی است که محتملترین مسیر برای انتقال فن آوری از واحد کوچک نواورانه و تبدیل آن از حالت تحقیق به قابلیت های عملیاتی را برآورده می سازد. به همین دلیل فاز دوم پروژه مذکور به بررسی قوانین مناسب انتقال فناوری پرداخت که در آن استراتژی لیسانس و عوامل نماینده انتقال فناوری و فعالیت مالکیت فکری در سازمان اختراع کننده، تعیین ارزش بالقوه مالکیت فکری جهت ثبت و حفاظت، تعیین ارزش مالکیت فکری در تناسب با کشور و توجه به متفاوت بودن قابلیت پتنت شدن و اعتبار پتنت در کشورهای مختلف و همچنین گیرنده لیسانس و تعیین ارزش مالکیت فکری برای سازمان خود از جمله مهمترین عوامل موثر بر انتقال فناوری شناخته شد.

تفسیر موضوعی:

با توجه به مطالب ذکر شده، استراتژیهای پیشنهاد شده با توجه به عامل حفاظت از حقوق مالکیت فکری و اندازۀ شرکت مؤثر بر آن به مدل قبل اضافه شده و در شکل ۴-۷ آورده شده است. همانطور که مشاهده می کنید، در شرکت های با اندازۀ کوچک و متوسط و با حفاظت قوی از مالکیت فکری، دو استراتژی سرمایه گذاری مشترک و اتحاد استراتژیک جهت ورود رقابتی و و در شرکت های با اندازۀ بزرگ و با حفاظت قوی از مالکیت فکری، استراتژی همکارانه لیسانس به عنوان استراتژیهای مناسب در نظر گرفته شده اند. همچنین در این شکل نام صنایعی که اغلب از آنها در مطالعات به عنوان صنایعِ تحت تأثیر بالای عامل مالکیت فکری برای تجاری سازی نام برده شده، با علائم مشخص نشان داده شده است.