رژیم تملک پذیری در معنای عام خود عبارت است از حفاظت از آثار ناشی از فعالیت ذهنی و فکری در زمینه های مختلف صنعتی، علمی، ادبی و هنری. پژوهشگران و شرکت ها با بهرهگیری از این نظام، قادر خواهند بود تا چتر محافظتی کارآمدی برای فرایند خلق ایده تا صادرات فناوری خود و تجاری سازی آن فراهم آورند. چنین حفاظتی می تواند از طرق مختلف اعمال شود که از جمله آنها، پیاده سازی سیستم حفاظت از حقوق مالکیت فکری است. کشورها با ایجاد سیستم حفاظت از حقوق مالکیت فکری، نظامی برای توسعه نوآوری، حمایت، مدیریت و بهره گیری استراتژیک از مالکیت فکری فراهم مینمایند. سیستمهایی که به وسیله آن می توان به طور قانونی، کشفیات و نوآوریهای پدید آمده توسط خالق را به مالکیت وی درآورند. کشورها به دو دلیل اصلی قوانینی را جهت حمایت از مالکیت فکری وضع می کنند. اول بیان قانونی حقوق معنوی و اقتصادی افراد خلاق در ارتباط با آنچه که خلق می کنند و حقوق عموم برای دسترسی به دستاورد این افراد. دوم توسعه و ترویج خلاقیت ها و گسترش و کاربردی کردن نتایج آنها و نیز تشویق تجارت منصفانه که در رشد اقتصادی و اجتماعی مؤثر خواهد بود.
از دیگر راه های حفاظت از نوآوری قابلیت و قدرت منع[۱] است. قدرت منع اشاره به ایجاد محیطی دارد که در آن، نوآوری موفق فناورانۀ شرکت های نوپا از توسعه موثر توسط شرکت تثبیت شده با دانش حاصل از آن نوآوری جلوگیری خواهد کرد.
بطور کلی حمایت قوى و مؤثر از حقوق مالکیت فکری سنگ بنایى است برای ایجاد سرمایه گذارى سالم در تحقیقات، علم و فناوری که یک رشته مزایاى بلند مدت اقتصادى به دنبال دارد. حقوق مالکیت فکری حلقه مکمل چرخه نوآوری به حساب می آید. بطوریکه بعد از خلق ایده با ایجاد حقوق مالکیت فکری امکان تجاری سازی آن تسهیل می شود. بطور خلاصه و در یک جمله می توان بیان داشت که: “ندانستن مباحث حقوق مالکیت فکری برای پژوهشگران و شرکت های دانش بنیان یک تهدید جدی و دانستن آنها به عنوان یک فرصت بزرگ خواهد بود.”
در ادامه با ترکیب نتایج مطالعات ذکر شده در جدول ۴-۹، به نقش این عوامل و اثر آن بر استراتژی تجاری سازی فناوری اشاره خواهد شد.
جدول ۴-۹- مشخصات مطالعات اصلی ترکیب شده با تمرکز بر عامل رژیم تملک پذیری جهت ارتباط دهی مفاهیم و ساخت تحلیل از نتایج آنها | ||||||
ردیف | سال/نویسنده | هدف/سوال تحقیق | روش تحقیق | صنعت مورد مطالعه | استراتژیهای تجاریسازی فناوری شناسایی شده | عوامل موثر بر استراتژیهای تجاریسازی شناسایی شده |
Scopus-4 (S4) |
(۲۰۱۴) M. Samuelt, R.Kalpana Sastry & R.Venkattakumar |
تحلیل سیستم جهانی برای آموزش IP و ایجاد آگاهی جهت تقویت IP میان کشاورزان و متخصصان این حرفه در هند | کیفی/توصیفی | صنعت کشاورزی در هند | o لیسانس یا قراردادهای مشابه | · ایجاد و تقویت IP |
Scopus-34 (S34)
|
(۲۰۱۰) C. Lin, J.Jiang, Y.Wu, C. Chang |
ارائه مدل همکاری با شناسایی قابلیت های R&D به عنوان عامل اصلی رانش استراتژی تجاری سازی شرکت های نوپا | کمی/ تحلیل پتنت و درخت تصمیم گیری | شرکت های تولید کننده آلومینیوم نیترید |
o رقابت با رقبای تثبیت شده o همکاری با شرکت های تثبیت شده |
· قابلیت های فنی · دارایی های مکمل · حفاظت از IP |
Scopus-41 (S41)
|
(۲۰۱۰) M. Fiedlera, I.Welpe |
تا چه حدی حقوق مالکیت فکری، هزینه پایین تحقیق و مذاکره و اهمیت منابع مکمل، بر تصمیم به تعقیب استراتژی همکاری در مقابل استراتژی تجاری سازی اختراعات نانوفناوری به تنهایی اثرگذار است؟ | کمی/ تحلیل Post hoc | شرکتهاینانوفناوری در کشور آلمان |
o استراتژی رقابتی ورود به بازار در قالب همکاری o استراتژی تجاری سازی به تنهایی |
· حقوق مالکیت فکری · هزینه جستجو و مذاکره · منابع مکمل |
جدول ۴-۹- مشخصات مطالعات اصلی ترکیب شده با تمرکز بر عامل رژیم تملک پذیری جهت ارتباط دهی مفاهیم و ساخت تحلیل از نتایج آنها-ادامه | ||||||
ردیف | سال/نویسنده | هدف/سوال تحقیق | روش تحقیق | صنعت مورد مطالعه | استراتژیهای تجاریسازی فناوری شناسایی شده | عوامل موثر بر استراتژیهای تجاریسازی شناسایی شده |
Scopus-54 (S54)
|
(۲۰۰۸) S. Kascha, M.Dowling |
۱- ترکیب عوامل اشاره شده در ادبیات تجاری سازی(رژیم تملک پذیری، رقابت و قابلیت ها) و عوامل اقتصاد هزینه مبادله (ویژگی دارایی ها، عدم اطمینان)، دیدگاه منبع محور(قابلیت های مستقیم و غیر مستقیم،هم افزایی ها) و نظریه مالکیت فکری(منابع مالی) ۲- ارزیابی تجربی استراتژی های مختلف تجاری سازی شامل همکاری یکطرفه، همکاری دو طرفه، همکاری از طریق مبادله سهام و ادغام کامل و تست مدل در نمونه ای از شرکت های بیوتکنولوژی |
کمی/ تحلیل با مدل رگرسیون | شرکت های جوان زیست فناوری در ایالت متحده آمریکا |
o همکاری یکطرفه o همکاری دو طرفه o همکاری از طریق مبادله سهام و ادغام کامل |
· عوامل مطرح در ادبیات تجاری سازی شامل رژیم تملک پذیری، رقابت و قابلیت ها · عوامل مطرح در دیدگاه منبع محور شامل قابلیت های مستقیم و غیر مستقیم و هم افزایی ها · عوامل مطرح در نظریه مالکیت فکری شامل منابع مالی · عوامل مطرح در اقتصاد هزینه مبادله شامل عدم اطمینان و ویژگی دارایی ها |
Scopus-60 (S60)
|
(۲۰۰۸) L. Martucci, B.Kovalerchuk |
طرح مشکل تلفیقیِ ادغام/چیدمان/ترکیب تصویر و جهت در محصولات جغرافیا-فضایی با تمرکز بر جنبه آوردن راه حل به بازار تجاری | کیفی/ سناریونویسی | محصولات فضازمینی | o لیسانس |
· نماینده انتقال فناوری و فعالیت مالکیت فکری در سازمان اختراع کننده و تعیین ارزش بالقوه مالکیت فکری جهت ثبت و حفاظت، · تعیین ارزش مالکیت فکری در تناسب با کشور و توجه به متفاوت بودن قابلیت پتنت شدن و اعتبار پتنت در کشورهای مختلف، · گیرنده لیسانس و تعیین ارزش مالکیت فکری برای سازمان خود |
Scopus-99 (S99)
|
(۲۰۰۳) J. Gansa, S. Stern |
ارائه چارچوب ترکیبی جهت شناسایی عوامل اصلی استراتژی تجاری سازی شرکت نوپا و کاربردهای این عوامل برای پویایی های صنعتی | کیفی/ترکیبی | شرکت های کارافرینی با فناوری پیشرفته |
o رقابتی o همکاری |
· دارایی مکمل تخصصی · قدرت منع |
[۱] Excludability