چكیده
گردشگری، سفر موقت پارهای از مردمان است به مقصدی غیر از محل زندگی عادی خود. فرهنگ، جاذبه اصلی گردشگری است، بدون فرهنگ كه تفاوتهارا ایجاد میكند، همه جاها شبیه به هم به نظر میرسد.
بازدید از منابع فرهنگی و تاریخی یكی از بزرگترین، فراگیرترین و روبهرشدترین بخشهای صنعت گردشگری عصر حاضر است. در حقیقت، این چنین به نظر میرسد كه گردشگری میراث رشد بسیار سریعتری از سایر اشكال گردشگری، مخصوصاً در كشورهای در حال توسعه، داشته و باید آنرا به عنوان ابزار بالقوه مهمی برای كاهش فقر و توسعه اقتصادی جامعه به حساب آورد.
هدف این تحقیق كه بخش مركزی شهرستان رودبار محدوده، مورد مطالعه آن است، تاثیر برنامه ریزی میراث فرهنگی بر توسعه گردشگری این منطقه است، به همین جهت پرسشنامهای بر طبق جدول مُرگان (384) و براساس طیف لیكرت تدوین و توسط گردشگران تكمیل گردید و در انتها به كمك«Samples t-test» مورد آزمون قرار گرفت.
با توجه به نتایج به دست آمده میتوان، اینگونه بیان داشت كه شناخت هر چه بهتر جاذبه میراث فرهنگی گامی جهت ازدیاد گردشگران به سوی این مناطق میباشد، این امر نیز مستلزم برنامه ریزی بلند مدت و از طریق تبلیغات، احداث تاسیسات گردشگری، ایجاد راههای مناسب و استاندارد و. . .. در اینگونه از بافتهای تاریخی است كه میتوان امیدوار بود كه اینگونه مكانها در شهرستان رودبار با خیل عظیم گردشگر مشتاق و با فرهنگ روبرو گردد.
واژگان كلیدی: برنامه ریزی، توسعه گردشگری، گردشگری میراث فرهنگی، شهرستان رودبار
مقدمه
طبیعت جهانگردی در هر جامعه، متاثر از عوامل پیچیده و در هم تنیده اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است. علیرغم پیامدهای اقتصادی چشمگیر و قابل توجه صنعت جهانگردی، بسیاری از صاحب نظران معتقدند، جهانگردی بیش از آن كه یک فعالیت اقتصادی باشد، پدیدهای فرهنگی است. در طی قرون انسانها با بهره گرفتن از عقل، امید وسخت كوشی محیط زیست طبیعی را به چشماندازی از میراث فرهنگی تبدیل كردهاند. این چشماندازها كه آثار و میراث فرهنگی بیقیمتی هستند كه تقریباً غیر قابل جایگزین میباشند.
میراث تنها گذشته نیست بلكه نماد و بازنمود آن است، از گذشته سخن میگوید، ما را با خودمان آشنا میكند و دورنمای آینده را برایمان ترسیم مینماید. میراث می تواند هم بنیانی برای اتحاد باشد و هم منشایی برای تنازع. این كه به چه صورتی و چگونه از آن استفاده كنیم، ماهیت آن را تعیین میكند. میراث می تواند همچون ابزاری عمل كرده و رفاه، آسایش و عزت نفس اجتماعی را برای جامعهای كه در آن قرار گرفته است به ارمغان آورد، این دارایی چنانكه به صورت كارا و اثربخش، مدیریت شود و به گونهای پایدار توسعه یابد می تواند سرچشمه منافع اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی سرشاری برای جامعه مورد بحث باشد. با توسعه سایتهای میراث برای اهداف گردشگری نه تنها بودجه مورد نیاز برای حفاظت و نگهداری از سایت را میتوان تامین كرد، بلكه اجتماع پیرامون را نیز از رهیافتهای مثبت اقتصادی حاصل از حضور گردشگر میتوان بهرهمند ساخت. لیكن باید توجه داشت كه گردشگری میراث فرهنگی چالشها و مسائل فراوانی را نیز برای اجتماع محلی، به ویژه در كشورهای در حال توسعه، می تواند به وجود آورد كه اتخاذ مدیریت كلنگر و توانمندسازی اجتماع محلی بسیاری از این چالشها و مسائل را می تواند كاهش دهد(تیموثی،1389، 9).
كشور ایران، از میراث فرهنگی 5000 سالهای برخوردار است كه در بر گیرنده تمدنهای ادوار مختلف تاریخ بشری است و از نظر وجود بناهای تاریخی كمتر كشوری قابل مقایسه با ایران است به طوری كه از طرف سازمان جهانی یونسكو، ایران به عنوان یكی از 10 كشور مهم جهان با آثار ارزنده تاریخی معرفی شده است امروزه، پدیدههایی چون جهانگردی از حالت نوعی ابزار سیاسی خارج شده و به یک جریان طبیعی مبادله فرهنگی بدل گردیدهاند.
گیلان بیهیچ گزافه و گمان، یكی از كهنسالترین زیستگاهها و خاستگاههای فرزندان ایران زمین است. این سرزمین، فراخنای تاریخ ایران و فرازگاه تاریخ تشیع ایران است.
اما امروز از گیلان بزرگ چه مانده است جز نشانه هایی در دل كتابهای تاریخ و بناهایی كه رو به ویرانیاند و یادها و نواهایی درباورها و آیینها و آواهایی كه بر زبان مردان و زنان این دیار به زیبایی نشستهاند و برشیوه های زیست مردم این سامان دلالت دارند. جاذبههای تاریخی گردشگری گیلان، مجموعه ای از یادمانهای مربوط به ادوار مختلف است كه قدمت برخی از آنها(مانند غارهای باستانی دربند رودبار) به بیش از 100هزار سال پیش میرسد (جهانی، 1386،13).
یكی از نقاطی كه آثار تاریخی فراوانی را در خود جای داده است، بخش مركزی شهرستان رودبار میباشد كه در این تحقیق به چالشهای پیشروی آن میپردازیم، باشد كه با برنامه ریزی مناسب این آثار ارزشمند تاریخی گردشگر بیشتری را جذب نماید. برای شناخت آنچه كه از این میراث بزرگ مانده است، باید گامهای استوار برداشت و دستاورد پژوهشها و تحقیقات اندیشمندان را گردآورد و به نسل جوان و نسلی كه فردای این دیار از آن اوست، سپرد.
1-1. بیان مسأله
امروزه صنعت گردشگری یكی از 3 صنعت برتر جهان از نظر ایجاد اشتغال ودرآمد ارزی مطرح است. گردشگری عامل مهم واساسی برای توسعه وپیشرفت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی وسیاسی مناطق و همچنین یكی از روش های پررونق گذران سالم اوقات فراغت به شمار می رود.
این صنعت كه از آن به عنوان صنعت نامرئی یاد می شود موجب توسعه همه جانبه مناطق شده مشاغل بی شماری ایجاد كرده وباعث ارتقاء سطح دانش وآگاهی انسان ها می شود وبه همین دلیل به عنوان پدیده ای مهم در تسهیل امر توسعه به شمار میرود (گولتا، 1384،43).
بازدید از منابع فرهنگی وتاریخی یكی از بزرگترین، فراگیرترین و روبه رشدترین بخش های صنعت گردشگری عصر حاضر است. در حقیقت، این چنین به نظر می رسد كه گردشگری میراث رشد بسیار سریع تری از سایر اشكال گردشگری خصوصا در كشورهای در حال توسعه داشته و باید آن را به عنوان ابزار بالقوه مهمی برای كاهش فقر و توسعه اقتصادی جامعه به حساب آورد.
گردشگری میراث معمولا به عناصر زنده و بنا شده فرهنگ متكی است واز گذشته ملموس و ناملموس به عنوان منبعی برای گردشگری بهره می گیرد. اگرچه روز به روز علاقه به گردشگری میراث بیشتر می شود ولی رشته ای نو پا است در رابطه با پویایی گردشگری میراث فرهنگی در مناطق در حال توسعه، فقدان تحقیقات یكپارچه هنوز احساس می شود.
كشور ایران به عنوان یكی از تمدن های باستان دارای میراث فرهنگی عظیم و چشمگیر می باشد.
یكی از مكان هایی كه دارای پیشینه وتمدن كهن و دارای بناها و محوطه های تاریخی و باستانی و. .. است شهرستان رودبار می باشد. این شهرستان منطقه ای كوهستانی و مرتفع ترین شهرستان استان گیلان با مساحت در حدود 2300 كیلومترمربع به شمار می رود.
این تحقیق می كوشد با برنامه ریزی و ارائه راهكار جهت توسعه میراث فرهنگی بخش مركزی شهرستان رودبار به گسترش گردشگری این منطقه باستانی كمك
این مطلب را هم بخوانید :
نماید.
1-2. اهداف تحقیق
-شناخت و معرفی آثار وابنیه های تاریخی و محوطه ها در بخش مركزی شهرستان رودبار
– شناخت میراث فرهنگی و تاثیر آن بر جذب گردشگر در بخش مركزی شهرستان رودبار
– ارائه راهكار جهت توسعه گردشگری میراث فرهنگی در بخش مركزی شهرستان رودبار
1-3. سوال تحقیق
آیا شناخت میراث فرهنگی بخش مركزی شهرستان رودبار موجب توسعه گردشگری منطقه می گردد؟
1-4. فرضیه های تحقیق
- شناخت میراث فرهنگی موجب جذب گردشگر به این منطقه میگردد.
