1-1- ضرورت تحقیق
سیل در میان انواع مخاطرات طبیعی، خسارات زیادی را به جوامع انسانی، تاسیسات، مراکز صنعتی و اراضی کشاورزی وارد می کند. سالانه سیل در دنیا به طور میانگین جان 2147000نفر انسان را میگیرد و بر زندگی 75 میلیون دیگر تاثیر اقتصادی بسیار بدی میگذارد (Quarda et al., 1993). خسارات ناشی از سیل در چند دهه اخیر به گونه فزاینده افزایش یافته است که این نشان دهنده افزایش فراوانی و شدت سیل میباشد (Smith, 2001). برآورد دقیق مقدار و دوره بازگشت سیلاب در طراحی سازه هایی مانند سدها، سرریزها، جادهها، پلهای راه آهن، آبگذرها، سیستمهای زهكشی سطحی، پهنهبندی دشتهای سیلابی، ارزیابی اقتصادی طرحهای كنترل سیلاب و غیره كاربرد دارد. برآوردهای كم زیانهای مالی و جانی و برآوردهای بیش از اندازه افزایش هزینهها را به دنبال دارد (Kumar et al., 2003).
با توجه به تغییرات مکانی و زمانی بارش و همچنین پتانسیل سیلخیزی در استان سیستان و بلوچستان، اطلاع از احتمال وقوع و یا دوره بازگشت سیلابها و اطلاع از محدوده گسترش سیل‌ها می تواند برنامهریزان و متخصصان کشور را در زمینه راهکارهای کنترل این پدیده مخرب یاری نماید. علاوه بر این احداث سازههای مختلف و توسعه شهرها و روستاها بر اساس پیش بینی سیل و اطلاع از بزرگی و محدوده گسترش آن، تا حدود زیادی می تواند خطر سیل را کاهش دهد (Rao and Hamed, 1997).
تحلیل فراوانی منطقهای حداکثر بارش های روزانه در طراحی و اجرای سازههای کنترل آب از قبیل کالورت، پلها ، نقشه کاربری اراضی، بیمه سیل، حفاظت از مناطق مسکونی، ارزیابی اقتصادی پروژههای منابع آب استفاده میشود (Rao and Srinivas, 2005).
نسبت بارش یک روزه به بارش سالانه، معیاری برای شناسایی شدت بارش های روزانه است. بالا بودن این نسبت بیانگر آن است که احتمال دارد تمام و یا بیشتر بارش سالانه در مدت فقط چند روز اتفاق افتد. به عبارت دیگر، بالا بودن این نسبت، نشان می دهد که بیشتر بارندگی ها اکثراً شدید و رگباری هستند و بر عکس پایین بودن این نسبت حاکی از وقوع بارندگی های ملایم و فراوانی بیشتر روزهای بارانی است (جهانبخش و ذوالفقاری،1379).
یکی از مهمترین مطالعات پروژههای منابع آب از قبیل طرحهای توسعه منابع آب، کنترل سیلاب، ساماندهی رودخانه، آبخیزداری، حفاظت خاک و به ویژه طرحهای سدسازی برآورد سیلاب طراحی است. تبدیل بارندگی به رواناب در خروجی حوضه اثر ترکیبی خیلی از فرایندهای هیدرولوژی است که در یک محدوده وسیعی از مقیاسهای زمانی و مکانی اتفاق میافتد. در کاربرد مدلهای بارندگی- رواناب به منظور پیش بینی ابعاد سیلاب طراحی و برای کاربرد در مسائل مختلف مهندسی، هایتوگراف بارندگی از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است. گام نخست در برآورد سیلاب طراحی، انتخاب باران طرح است (Viessman, 1996).
داده های بارندگی، ورودی اصلی حوضه در سیکل هیدرولوژی هستند و باران پدیدهای است که طبیعتی ناپیوسته در زمان و مکان دارد. باران طرح که مولد سیلاب طرح است باید حائز ویژگی هایی از قبیل تداوم کل، مقدار کل، توزیع مکانی و توزیع زمانی باران باشد. مقدار کل باران طراحی بر اساس درجه ایمنی مورد نیاز پروژه تعیین میشود و معمولاً از طریق منحنیهای شدت- مدت – فراوانی برای یک دوره بازگشت خاص و طول بارش معین برآورد می شود (وزیری، 1376).
تداوم کل بارش به ویژگیهای فیزیوگرافی حوضه به ویژه زمان واکنش سیستم به بارندگی بستگی دارد. به فاصله بین شروع و پایان بارندگی تدوام بارندگی گفته
این مطلب را هم بخوانید :
بایگانی‌های روانشناسی - سایت دانلود پایان نامه
میشود. باتوجه به اینکه این دوام کمتر از 6 ساعت، بین 6 تا 24 ساعت و بیشتر از 24 ساعت باشد آن بارندگی را به ترتیب کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت مینامند. برای حوضههای شهری و کوچک بارندگی با تدوام کوتاه مدت مناسب است درحالی که در حوضههای بزرگ و کوهستانی بارندگی با تدوام بیشتر مناسب است (علیزاده، 1382).
یکی از ویژگیهای باران طرح نحوه توزیع مقدار باران در طول مدت بارندگی است که به آن توزیع زمانی یا الگوی زمانی باران طراحی گفته میشود. تغییرات شدت بارندگی در طول یک واقعه بارندگی بخصوص در حوضههای بزرگ نقش موثری بر روی هیدروگراف سیل داشته و تاثیر مستقیمی بر حجم و دبی اوج سیلاب میگذارد (مرید و همکاران، 1376).
