فصل اول

مقدمه

• مقدمه

• تنش شوری

گیاهان در اغلب موارد، در معرض تنش­های غیر زنده مانند خشکی، شوری، دمای کم و زیاد، غرقابی، فلزات سنگین، ازن، اشعه UV، علف­کش­ها و غیره بوده که تهدید جدی برای تولید محصول می باشند (Parvaiz et al., 2013).

شوری به­عنوان یکی از مهمترین عوامل محیطی مخرب محدود کننده تولید محصول در گیاهان به­ویژه در دوره باردهی محسوب می شود، زیرا بیشتر گیاهان، به شوری حساس بوده و در غلظت­های بالای نمک خاک، آسیب می بینند (Munns and Tester, 2008). هر ساله بیش از 45 میلیون هکتار از زمین­های آبی در دنیا که در حدود 20 درصد کل زمین­های کشاورزی را شامل می شوند، توسط شوری آسیب دیده و میزان 5/1 میلیون هکتار از این زمین­ها به­دلیل شوری، هر ساله قابلیت کشت خود را از دست می دهند (Munns and Tester, 2008). از طرف دیگر، افزایش شوری زمین­های کشاورزی، اثرات مخرب روی کره زمین داشته در نتیجه بیش از 50 درصد زمین­های تحت کشت تا اواسط قرن بیست و یک از بین خواهند رفت (Mahajan and Tuteja, 2005).

کشور ایران با وسعت یک میلیون و ششصد و چهل و هشت هزار کیلومتر مربع، در جنوب غربی آسیا قرار دارد (مومنی، 1389). اطلاعات کمی درباره پراکنش

این مطلب را هم بخوانید :

دانلود فایل : پایان نامه های ارشد

 جغرافیایی و سطوح شوری خاک­های شور ایران در مقیاس سرزمین و در مقیاس اراضی کشاورزی ارائه گردیده است. از مجموع 8/6 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی ایران که دارای خاک­های با درجات شوری مختلف هستند، حدود 3/4 میلیون هکتار جزء آن دسته از اراضی هستند که به غیر از شوری محدودیت دیگری ندارند و حدود 5/2 میلیون هکتار افزون­ بر شوری، دارای محدودیت های مربوط به جنس خاک، پستی و بلندی، فرسایش و آب زیر­زمینی نیز هستند. در ایران، شوری یک مسئله فراگیر و محدودکننده تولید پایدار کشاورزی است، به­ طوری که قسمت­های زیادی از مناطق خشک و نیمه خشک کشور، به­ویژه فلات مرکزی ایران، دشت­های ساحلی جنوب و دشت خوزستان مبتلا به سطوح مختلف شوری هستند (مومنی، 1389).

1-2-تعریف شوری

    چنانچه مقدار هدایت الکتریکی عصاره اشباع محلول خاک از چهار دسی زیمنس بر متر بیشتر باشد، آن خاک را خاک شور می­نامند که این مقدار معادل تقریبا 40 میلی­مولار NaCl بوده و فشار اسمزی معادل 2/0 مگا پاسکال تولید می­ کند (Munns and Tester, 2008).

1–3– اثرات شوری بر گیاهان

شوری آب و خاک به­وسیله میزان­های بالایی از نمک­ها به وجود می­آید. بیشتر این نمک ها را سدیم، کلسیم و منیزیم همراه با کلرید، سولفات و بیکربنات تشکیل می دهند (ملکوتی و همکاران، 1381). شوری خاک دارای سه اثر ویژه است: کاهش پتانسیل آب، عدم تعادل یونی در جذب مواد غذایی، بر هم زدن هم­ایستایی یونی و سمیت یونی در گیاه.

شوری خاک باعث کاهش جذب آب، کاهش رشد اولیه و محدودیت در محصول­دهی گیاهان می­شود. در این راستا، تنش شوری شامل دو تنش اسمزی و یونی می­شود                 (Hayashi and Murata, 1998). توقف رشد ناشی از نمک در همه گیاهان اتفاق می افتد، اما سطح مقاومت آن­ها به نمک و میزان کاهش رشد در غلظت­های کشنده نمک در بین گونه­های گیاهی، بسیار متفاوت است، اگر چه تغییر در وضعیت آبی گیاهان، علت اصلی توقف رشد ناشی از نمک­ها می باشد، اما مراحل بعدی شامل جلوگیری از تقسیم یاخته­ای، بزرگ شدن یاخته­ای و تسریع در مرگ یاخته­ای به­خوبی مشخص نشده است (Hasegawa et al., 2000).

1-4- اسید سالیسیلیک (Salicylic Acid)

    واژه اسید سالیسیلیک از کلمه لاتین سالیکس[1] (درخت بید) مشتق شده است       (Hayat and Ahmad, 2007). امروزه این ترکیب به­عنوان یک هورمون گیاهی طبقه ­بندی می شود (Raskin, 1992).