4 – نتایج و بحث.. 48

4-1- ارتفاع بوته. 52

4-2- تعداد غلاف در بوته. 54

4-3- تعداد دانه در غلاف.. 56

4-4- میانگین طول غلاف (سانتی متر) 59

4-5- میانگین وزن هزار دانه (گرم): 61

4-6- میانگین عملکرد دانه ( گرم در مترمربع): 63

4-7- وزن تر اندام هوایی (گرم): 65

4-8- میانگین عملکرد بیولوژیکی (گرم در مترمربع): 68

4-9- میانگین شاخص برداشت (شاخص برداشت): 70

4-10- نتیجه‌گیری. 73

4-11- پیشنهادات.. 74

فهرست منابع: 75

چکیده:

به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف دور آبیاری و پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا در سال 1392 در منطقه یاسوج این تحقیق انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل، با دو فاکتور که فاکتور اول شامل سطوح مختلف کود سولفات پتاسیم (صفر، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور دوم شامل دور آبیاری (4 روزه ، 8 روزه و 12 روزه ) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. ویژگی های رشدی همچون، ارتفاع ساقه، تعداد شاخه فرعی، قطر ساقه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته ، وزن دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمار سولفات پتاسیم  بر صفات ارتفاع ساقه، تعداد شاخه فرعی، قطر ساقه، تعداد غلاف، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، و شاخص برداشت، اثر معنی داری داشت. به طوریکه بیشترین میزان وزن هزار دانه و شاخص برداشت در تیمار 100 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم مشاهده گردید. فاکتور دور آبیاری بر صفاتی از قبیل ارتفاع بوته، وزن تر اندام هوایی و عملکرد دانه اثر معنی داری از خود نشان داد، به طوریکه بیشترین میزان ارتفاع بوته ، وزن تر اندام هوایی و عملکرد دانه در دور آبیاری 4 روزه بدست آمد. همچنین نتایج اثرات متقابل دور آبیاری و سطوح سولفات پتاسیم نشان داد که بیشترین عملکرد صفات مورد مطالعه در تیمار دور آبیاری 4 روزه و مصرف 100 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم بدست آمد ، بر اساس نتایج این تحقیق کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم جهت افزایش خصوصیات رشدی لوبیا در منطقه  یاسوج توصیه می گردد.

كلمات كلیدی: دور آبیاری ، پتاسیم ، عملکرد ، لوبیا ، یاسوج

1-1- مقدمه

انسان از بدو خلقت خود تا کنون در تخریب خاک و محیط زیست خود نقش مهم و اساسی ایفا نموده است. امروزه، در آغاز هزاره سوم، علیرغم بالا رفتن سطح دانش و فن اوری هنوز مسئله مهم جهان تأمین غذا می باشد. انسان کماکان با مشکلاتی چون گسترش قحطی، گرسنگی، سوء تغذیه و همچنین عدم اطمینان از دسترسی به غذای کافی روبرو است. در سالهای اخیر مفهوم توسعه پایدار در رابطه با حفظ و نگهداری منابع رایج شده است. پس از روبرو شدن جهان با بحران های آلودگی محیط زیست، تخریب لایه اوزن، تغییرات آب و هوا و به دنبال آن افزایش گرمای اتمسفر، به طور روز افزونی این نظریه مورد تأکید و تأیید جهانی قرار گرفت که توسعه پایدار، راهکاری است که می تواند نیاز های نسل های کنونی را تأمین کند بدون آنکه نسل های آینده را از منابع و امکانات زیستی جهان محروم نماید. در هر حال واقعیتی به نام «رشد جمعیت» آدمی را ملزم به تولید بیشتر محصولات زراعی و جبران کمبود منابع تغذیه ای نموده است که این باعث افزایش هزینه های تولید همراه با تخریب منابع خاکی، آبی و زیستی شده است. آلودگی آب های سطحی و زیر زمینی، فشردگی و کاهش باروری و لطمات به خصوصیات فیزیکی خاک ها، باعث کاهش کیفیت محصولات کشاورزی به ویژه محصولات باغی شده است. جدی بودن تخریب محیط زیست در اثر استفاده نا متعادل از نهاده های کشاورزی بخصوص کود شیمیایی در کشورهای صادر کننده مواد غذایی و نیز کاربرد روش های غلط، همگی باعث شدند تا در بیانیه جهانی غذا از طرف فائو، حاصلخیزی خاک به عنوان کلید تحقق امنیت جهانی غذا نام برده شود (عزیزی و همکاران، 1388).

حبوبات بعد از غلات، یکی از مهم ترین منابع غذایی بشر و لوبیا از مهم ترین حبوبات جهان محسوب می شود. در بین حبوبات آبی، لوبیا از نظر سطح زیر کشت مقام اول را در ایران دارد. لوبیا یکی از منابع مهم پروتئین و تولید انرژی برای انسان است. انواع لوبیا 20 تا 25 درصد پروتئین داشته و می توانند جایگزین مناسبی برای پروتئین حیوانی باشند. بزرگترین کشور های تولید کننده لوبیا آمریکا، برزیل، مکزیک و چین می باشند (عزیزی و همکاران، 1388).

یکی از عوامل محدود کننده رشد گیاهان از جمله لوبیا، کمبود رطوبت خاک است. در واقع لوبیا گیاهی است که بالاترین عملکرد آن در زمانی حاصل می شود که شرایط محیطی و آبی در تمام مراحل رشد برای گیاه مطلوب باشد. در حال حاضر آنچه باید در مقابله با خشکی انجام داد مدیریت آن است. اعمال مدیریت صحیح و بکارگیری فن های پیشرفته به منظور حفظ ذخیره رطوبتی خاک و افزایش ظرفیت نگهداری آب خاک، از جمله اقدامات موثر برای افزایش راندمان آبیاری و در نتیجه بهبود بهره برداری از منابع محدود آب کشور است. توجه به شیوه ها و روش های جدید آبیاری و روش های به زراعی برای بکارگیری هر نوع تمهیدات با هدف استفاده بهینه از منابع آب موجود، جهت دست یافتن به حداکثر تولید در امر کشاورزی مسئله ای اجتناب ناپذیر و ضروری است. این امر زمانی تحقق پیدا می کند که با مدیریت صحیح آب و خاک و استفاده از فنون پیشرفته قادر به حفظ و ذخیره بارندگی ها باشیم. کاربرد و اختلاط برخی مواد نظیر بقایای گیاهی، کودهای دامی، کمپوست و هیدروژل های پلیمر سوپر جاذب می تواند با قابلیت نگهداری و ذخیره سازی آب را در خاک افزایش دهد.

1-2- فرضیات

1- کاربرد دور آبیاری با زمان های مختلف می تواند اثر معنی داری بر رشد و نمو، عملکرد گیاه لوبیاداشته باشد.

2- کاربرد سولفات پتاسیم به نسبت های مختلف می تواند اثر معنی داری بر رشد و نمو،

عملکرد گیاه لوبیا داشته باشد.

3- کاربرد دور آبیاری و سولفات پتاسیم می تواند بر رشد و نمو، عملکرد و اجزای عملكرد لوبیا برهمکنش معنی داری داشته باشد.

1-3- اهداف تحقیق

1- بررسی اثر کاربرد زمان های مختلف دور آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه لوبیا

2-  بررسی اثر کاربرد مقادیر مختلف کود سولفات پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه لوبیا

3- تعیین مناسب ترین تیمار کودی سولفات پتاسیم و دور آبیاری برای دستیابی به حداکثر

عملکرد گیاه لوبیا

1-4- کلیات

1-4-1- حبوبات

این مطلب را هم بخوانید :

حبوبات به  عنوان مهم ترین منابع غذایی گیاهی سرشار از پروتئین، دارای ارزش غذایی زیاد و قابلیت نگهداری خوبی هستند. طبق مطالعات انجام شده، ترکیب مناسبی از پروتئین حبوبات با غلات می تواند سوء تغذیه و کمبود اسید آمینه های ضروری انسان را برطرف سازد. از طرف دیگر، با توجه به توانایی تثبیت نیتروژن در این گیاهان، قرار دادن آنها در تناوب، به پایداری سیستم های زراعی کمک می کند. یکی از راه های افزایش تولید محصولات کشاورزی، افزایش عملکرد در واحد سطح است. استفاده از ارقام اصلاح شده، تهیه و آماده سازی بستر مطلوب کاشت، انتخاب تاریخ و روش کاشت مناسب، میزان بذر، تناوب زراعی و غیره موجب افزایش عملکرد در واحد سطح می گردد. یکی از عوامل مهم در تغییرات عملکرد حبوبات، تغذیه مناسب می باشد. تغذیه مطلوب بوته، تغذیه ای است که در نتیجه آن عوامل محیطی دیگر نظیر آب، نور، و غیره نیز به طور مؤثر مورد استفاده گیاه قرار گیرد و در عین حال، رقابت درون بوته ای طوری باشد تا حداکثر عملکرد به دست آید (مجنون حسینی، 1379). حبوبات دومین منبع غذایی بشر پس از غلات و عمده ترین منبع پروتئین گیاهی است (باقری و همکاران، 1380: کوچکی و بنایان اول، 1386). مقدار پروتئین حبوبات حدود 2 تا 4 برابر غلات و 10 تا 20 برابر گیاهان غده ای می باشد. حبوبات 20 درصد پروتئین و 10 درصد انرژی جمعیت انسانی را تأمین می کند و به دلیل داشتن 8 تا 14 درصد پروتئین دارای انرژی بیشتری نسبت به علوفه ذرت می باشد. به طور متوسط رژیم غذایی خصوصا” در در جهان سوم بیشتر نشاسته است و کمبود پروتئین در تغذیه میلیون ها نفر انسان در کشور های توسعه نیافته، امروزه یکی از مشکلات می باشد (مجنون حسینی، 1379). حبوبات به دلیل دارا بودن درصد قابل توجهی از مواد پروتئینی از ارزش غذایی نسبتا” بالایی برخوردار می باشد (آیکروید و دوقتی، 2003). پروتئین که یکی از مواد غذایی عمده در تغذیه جانوران محسوب می شود، از دو منبع گیاهی و حیوانی قابل تأمین است. میزان پروتئین در غذاهای حیوانی به علت داشتن تعداد و مقدار اسید آمینه بیشتر، با ارزش تر از پروتئین های گیاهی است. از طرفی، تولید پروتئین حیوانی از پروتئین گیاهی مشکل تر و گران تر است. لذا در کشور هایی که به دلیل اقتصادی و یا مذهبی قادر به استفاده از گوشت و فرآورده های دامی نیستند، حبوبات می توانند منبع عمده پروتئین را تشکیل دهند. مطالعات حاکی از آن است که قسمتی از کمبود پروتئین را می توان به وسیله مصرف حبوبات خصوصا” لوبیا جبران نمود. حبوبات علاوه بر تأمین پروتئین، به علت وجود باکتری های تثبیت کننده نیتروژن هوا در ریشه، در حاصلخیزی خاک مؤثر می باشند. در کشور های پیشرفته، نیز به عنوان مکمل غذایی دارای مصرف زیادی است (مجنون حسینی، 1379).

1-4-2- لوبیا