فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 4-1 : توزیع فراوانی واحدهای پژوهش بر حسب برخی ویژگی های فردی و اجتماعی و عوامل مرتبط بابیماری در در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید ……………………………………………………………..60
جدول 4-2 : توزیع فراوانی وضعیت ناتوانی در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید……….. 62
جدول4- 3: توزیع فراوانی” وضعیت توان خودمراقبتی ” در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید ………………………………………………………………………………………………………………………………. 63
جدول شماره 4- 4: تعیین میانگین توان خودمراقبتی به تفکیک سطوح ناتوانی در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید……………………………………………………………………………………………………. 63
جدول 4- 5: تعیین درصد توان خودمراقبتی به تفکیک وضعیت ناتوانی در بیماران آرتریت روماتوئید………………………………………………………………………………………………………………………………. 64
جدول 4- 6 : تعیین ” ارتباط بین وضعیت ناتوانی و توان خودمراقبتی” در بیماران آرتریت روماتوئید………………………………………………………………………………………………………………………….. 65
جدول 4-7 : توزیع وضعیت ناتوانی و میانگین و انحراف معیار امتیازات” ناتوانی” بر حسب متغیر های فردی و اجتماعی و عوامل مرتبط با بیماری در بیماران آرتریت روماتوئید……………………………… 66
جدول 4- 8 : توزیع وضعیت توان خودمراقبتی و میانگین و انحراف معیار امتیازات” توان خودمراقبتی” بر حسب متغیرهای فردی- اجتماعی و مرتبط با بیماری در بیماران آرتریت روماتوئید …………. 68
جدول 4-9 : برآورد ضرایب رگرسیونی “عوامل پیش بینی کننده توان خودمراقبتی” بر اساس مدل رگرسیون خطی چندگانه به روش Step wise ………………………………………………………………… 70
فصل اول
مقدمه:
امروزه جهان پزشکی با رشد ابتلا به “بیماری های مزمن” مواجه است (1). در سال 1995 حدود 99میلیون نفر در آمریکا مبتلا به بیماری های مزمن بودند . پیش بینی شده است که تا سال 2050 این رقم به 167 میلیون نفر خواهد رسید .بیماری های مزمن در تمام کشورهای دنیا اعم از توسعه یافته و در حال توسعه ، در همه گروه های اجتماعی و اقتصادی و در تمام سنین دیده میشود (2). به علاوه با افزایش بروز بیماری های مزمن هزینه های همراه این بیماری ها (مثل هزینه بیمارستان ، وسایل و تجهیزات ، داروها و خدمات ) نیز افزایش میابد. سیر طولانی بیماری های مزمن، به دلیل ایجاد ناتوانی ،کنترل آن را برای مبتلایان مشکل میسازد و برخی از آنها به عنوان یک بحران باعث ایجاد تغییرات فراوان در روند زندگی میگردد (2و1). بیماری های مزمن بر فعالیت های معمول و روزانه زندگی اثر میگذارد (3). بیماری مزمن سبب ایجاد تنش در بیمار و خانواده میگردد ،زیرا که باعث ایجاد تغییرات مادام العمر درنقش ها یا روش زندگی شده و با بستری شدن های مکرر سبب بروز مشکلات اقتصادی و کاهش تعاملات اجتماعی میگردد (4).
آرتریت روماتوئید[1] یکی از انواع بیماری های مزمن محسوب میشود و گسترش این بیماری میتواند باعث تخریب مفصل و ناتوانی و معلولیت در سنین بزرگسالی شود (5 ).آرتریت روماتوئید یک بیماری التهابی خودایمنی مزمن پیشرونده با علایم بالینی متغیر میباشد. آرتریت روماتوئید تاثیر منفی روی ابعاد زندگی افراد مبتلا داشته وبا التهاب خفیف تا شدید مفاصل سینوویال مشخص میشود که میتواند منجر به درد ،خشکی و تخریب مفصل همراه با بدشکلی های فیزیکی و ناتوانی های بعدی همراه باشد. این بیماری میتواند یک علت اصلی ناتوانی و مرگ و میر باشد.این بیماری در هر منطقه و نژادی با فراوانی متفاوتی دیده میشود.عموما 1درصد جمعیت جهان را متاثر میکند.شیوع آن در کانادا و امریکا تقریبا 1درصد و فراوانی اش در زنان ، سه تا چهار برابر بیشتر از فراوانی مشاهده شده در مردان می باشد.فراوانی ان در کشور های حوزه مدیترانه 36/0 درصد گزارش شده است (6). در سال 1998 شیوع این بیماری بین 2 تا 4 نفر در هر 100000 نفر بود (7 ) . میزان شیوع این بیماری به طور قابل ملاحظه ای در سال های اخیر افزایش یافته است. آمارها نشان داد در سال 2008 بیش از 2 میلیون آمریكایی به این بیماری مبتلا هستند( 8). در ایران طی مطالعه جمعیتی بر اساس طرح ( [2] (COPCORDدر سال 1388 شیوع آرتریت روماتوئید معادل 19/ 0درصد بوده است ( 9).
آرتریت روماتوئید به عنوان یک بیماری مزمن ناتوان کننده ممکن است به یک کاهش شدید در وضعیت عملکردی و کاهش امید به زندگی منجر شود.به علاوه آرتریت روماتوئید میتواند به مشکلات اجتماعی و ارتباطی از قبیل اختلال در ایفای نقش های اجتماعی،محدودیت توانایی در شرکت در فعالیت های اجتماعی و مشکلات جنسی و وضعیت عاطفی، بدشکلی های جسمی منجر شود (6). بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید به علت درد ، خستگی و محدودیت حرکت ممکن است دچار اختلال در عملکرد جسمانی و “ناتوانی” شوند (10) . بر طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت (WHO)[3] ، “ناتوانی” به صورت محدودیت قابلیت های فرد (مثل حرکت ، مراقبت های شخصی ، برقراری ارتباط ، رفتار) میباشد. برخی ناتوانی را به عنوان یک تجربه چند وجهی و پیچیده که با زندگی فرد در هم می آمیزد ، تعریف کرده اند. شدت آمیختگی ناتوانی در زندگی فرد تحت تاثیر سه عامل موثر بر ناتوانی شامل اثرات وضعیت ایجاد کننده ناتوانی ، برداشت های دیگر از ناتوانی و میزان
این مطلب را هم بخوانید :
بایگانیهای فایل های رشته مدیریت - دانش روز - یادگیری سریع ، آسان و کاربردی
نیاز فرد به استفاده از منابع میباشد. تخمین زده میشود که 54 تا 60 میلیون فرد ناتوان در ایالات متحده امریکا وجود داشته باشد.انتظار می رود که تعداد این افراد ، در اثر افزایش میزان بقای بیماران مبتلا به بیماری های مزمن ، افراد دچار ناتوانی در مراحل اول زندگی و افرادی که دچار صدمه شدید شده اند ، افزایش پیدا کند(2).
با توجه به تاثیرات منفی و عوارض بیماری آرتریت روماتوئید ، باید به دنبال راهی برای کنترل عوارض و ناتوانی ناشی از این بیماری بود. بررسی ها نشان داد “خودمراقبتی[4]” یکی از روش های کنترل عوارض بیماری های مزمن (مانند آرتریت روماتوئید) و ناتوانی ناشی از آن میباشد (1و 11) . هم چنین از آنجا که بیماری مزمن نیازمند مراقبت مزمن میباشد، در این راستا بسیاری معتقدند به منظور ساماندهی این بیماران و تسهیل کارها، باید مراقبت ها توسط خود افراد انجام گیرد (12). مفهوم “مراقبت از خود” اولین بار توسط اورم مطرح و در سال 1959 انتشار یافت (6). طبق تعریف اورم مراقبت از خود رفتارهای آموخته شده ای هستند که شخص برای حفظ یا ارتقای زندگی ، سلامتی و خوب بودن و پیشگیری و درمان انجام میدهد. (13و 14 ).خود مراقبتی شامل برخورد با نیازهای اساسی انسان و حفظ فعالیت های مرتبط با سلامتی و حفظ زندگی میباشد. مراقبت از خود هدفمند است و در تمامیت ساختاری انسان ،کارکرد و تکامل او سهیم است (14و 15 و 16).خود مراقبتی یک جزء مهم از کنترل بیماری بوده و فرایندی نسبی است که رفتارها و انتخاب های هدفمندی را به همراه داشته و منعکس کننده نگرش و دانش هر فرد میباشد (17). مراقبت از خود “در بیماری های مزمن ، روی بررسی و کنترل علایم بیماری ، پذیرش رژیم درمانی ، حفظ شیوه زندگی سالم ،کنترل تاثیر بیماری روی عملکرد روزانه ، عواطف و روابط اجتماعی دلالت میکند اصل مهم در مراقبت از خود، مشارکت و قبول مسئولیت از طرف خود بیمار است (11). قوی ترین بعد تئوری پرستاری اورم ارائه خود مراقبتی به عنوان اولویت برای افراد در سطوح گوناگون سلامتی می باشد و بیمار بطور فعال در خود مراقبتی اش شرکت میکند (18).
یکی از بخش های مهم برنامه های کنترل بیماری های مزمن (مانند آرتریت روماتوئید )و کمک به بیماران برای سازگاری با شرایط مزمن بیماری ، توجه به “میزان توانمندی بیمار” برای اجرای رفتارهای مناسب “مراقبت از خود” میباشد (19 ) .در این راستا داشتن “توان خودمراقبتی ” یکی از ضروریات خودمراقبتی می باشد( 20) از آنجا که تئوری خودمراقبتی اورم یکی از کامل ترین تئور ی های خودمراقبتی است (21) ، میتواند برای ارائه دهندگان مراقبت در کمک به بیماران جهت ارزیابی و ارتقای توان خود مراقبتی و تعیین عوامل مرتبط مفید باشد(22).”توان خود مراقبتی” شامل توانایی افراد برای انجام دادن فعالیت