نقش و جایگاه زنان و خانواده

مزاحمت های اجتماعی و عملکرد خانواده

فرضیه چهارم:« به نظر می رسد بین مزاحمت های اجتماعی ناشی از نقش زنان در جامعه و عملکرد خانواده رابطه وجود دارد».

به منظور تعیین رابطه بین مزاحمت های اجتماعی و عملکرد خانواده از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است که نتایج آن در جدول زیر نشان داده شده است:

جدول ۴-۳۳: آزمون همبستگی بین مزاحمت های اجتماعی و عملکرد خانواده

	متغیر مستقل (مزاحمت های اجتماعی و ابعاد آن)
متغیر وابسته   (عملکرد خانواده وابعاد آن)	ابعاد		احساس ناامنی	مزاحمت رفتاری	مزاحمت گفتاری	مزاحمت کل
	حل مشکل	r	۰۷۴/۰-	۱۶۹/۰-	۱۰۶/۰-	۱۵۰/۰-
		Sig	۱/	۰۰۰/۰	۰۱/۰	۰۰۱/
	ارتباط	r	۰۶۴/۰-	۱۱۱/۰-	۰۳۱/۰-	۰۸۹/۰-
		Sig	۱/۰	۰۱/۰	۴/۰	۰۵/۰
	نقش ها	r	۱۵۳/۰-	۱۰۹/۰-	۰۸۱/۰-	۱۲۶/-۰
		Sig	۰۰۳/۰	۰۱/۰	۰۷/۰	۰۰۵/۰
	کنترل رفتار	r	۰۶۴/-۰	۰۷۰/۰	۰۴۳/۰-	۰۵۵/۰-
		Sig	۱/۰	۱/۰	۳/۰	۲۲۳/۰
	واکنش عاطفی	r	۰۷۴/۰-	۰۱۷/۰	۰۰۳/۰-	۰۳۷/۰-
		Sig	۱/۰	۷/۰	۹/۰	۴۱۹/۰
	آمیزش عاطفی	r	۵۲/۰-	۰۳۴/۰	۰۳۸/۰	۰۱۶/۰
		Sig	۲/۰	۴/۰	۴/۰	۷۱۸/۰
	عملکرد خانواده	r	۱۱۰/۰	۱۲۸/۰-	۰۶۵/۰-	۱۲۳/۰-
		Sig	۰۱/۰	۰۰۵/۰	۱۵۳/۰	۰۰۷/۰

یافته های جدول ۴-۳۳ نشان می دهد رابطه بین متغیر مزاحمت های اجتماعی و عملکرد خانواده با ضریب همبستگی ۱۲۳/۰- و سطح معناداری کمتر از ۰۵/۰، معنی دار شده است (۰۵/۰> sig). با توجه به این که این رابطه معکوس می باشد می توان نتیجه گرفت هر چه مزاحمت های اجتماعی بیشتر باشد عملکرد خانواده کم تر می شود. بنابراین فرضیه چهارم مبتنی بر: به نظر می رسد بین مزاحمت های اجتماعی و عملکرد خانواده رابطه وجود دارد، تایید می شود.

۴-۳-۲-۵٫ کاهش باورهای سنتی و مذهبی و عملکرد خانواده

فرضیه پنجم: «به نظر می رسد بین کاهش باورهای سنتی و مذهبی ناشی از نقش زنان در جامعه و عملکرد خانواده رابطه وجود دارد».

به منظور تعیین رابطه بین باورهای سنتی و مذهبی و عملکرد خانواده از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است که نتایج آن در جدول زیر نشان داده شده است:

جدول۴-۳۴: آزمون همبستگی بین کاهش باورهای سنتی و مذهبی با عملکرد خانواده

	متغیر مستقل (مزاحمت های اجتماعی و ابعاد آن)
متغیر وابسته   (عملکرد خانواده وابعاد آن)	ابعاد		باورهای سنتی	باورهای مذهبی	باورهای سنتی مذهبی
	حل مشکل	r	۱۶۰/۰	۰۲۴/۰	۱۱۵/۰
		Sig	۰۱/	۳۳۶/۰	۰۱/۰
	ارتباط	r	۰۱۷/۰	۰۵۱/۰	۰۳۴/۰
		Sig	۷۱۴/۰	۲۶۰/۰	۴۴/۰
	نقش ها	r	۰۰۲/۰-	۰۳۲/۰	۰۱۰/۰
		Sig	۹۵۷/۰	۴۸۷/۰	۸/۰
	کنترل رفتار	r	۰۴۹/۰-	۰۵۳/۰	۰۲۶/۰
		Sig	۲۸۴/۰	۲۴۳/۰	۵/۰
	واکنش عاطفی	r	۰۹۳/۰-	۰۴۵/۰-	۰۹۲/۰-
		Sig	۰۴/۰	۳۲۷/۰	۰۴/۰
	آمیزش عاطفی	r	۱۱۶/۰-	۰۱۷/۰-	۱۰۶/۰-
		Sig	۰۴/۰	۷۱۰/۰	۰۱/۰
	عملکرد خانواده	r	۰۰۷/۰-	۴۵/۰	۰۱۳/۰
		Sig	۸۷/۰	۳۲/۰	۷۹۹/۰

یافته های جدول ۴-۳۴، نشان می دهد که ضریب همبستگی پیرسون برای متغیر باورهای سنتی و مذهبی برابر با ۰۱۳/۰ که با توجه به سطح معناداری بیشتر از ۰۵/۰ این رابطه معنادار نشده است ولی در بین ابعاد عملکرد خانواده، بین بعد حل مشکل، واکنش عاطفی و آمیزش عاطفی با مزاحمت های اجتماعی، با سطح معناداری کمتر از۰۵/۰ معنادار شده اند. و ابعاد دیگر با سطح معناداری بیش از ۰۵/۰ معنادار نشده اند. بنابراین فرضیه پنجم مبنی بر: بین باورهای سنتی و مذهبی با عملکرد خانواده رابطه وجود دارد، تایید نمی شود.

 

 

۴-۳-۲-۶: مصرف گرایی و عملکرد خانواده

فرضیه ششم: «بین مصرف گرایی ناشی از حضور زنان در اجتماع  عملکرد خانواده رابطه وجود دارد».

به منظور تعیین رابطه بین مصرف گرایی و عملکرد خانواده از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است که نتایج آن در جدول زیر نشان داده شده است:

جدول ۴-۳۵:آزمون همبستگی بین مصرف گرایی و عملکرد خانواده

	متغیر مستقل (مصرف گرایی و ابعاد آن)
متغیر وابسته   (عملکرد خانواده وابعاد آن)	ابعاد		عینی	ذهنی	مصرف گرایی
	حل مشکل	r	۱۳/۰-	۰۸۱/۰-	۱۱۲/۰-
		Sig	۰۰۴/	۰۷/۰	۰۱/۰
	ارتباط	r	۰۷۴/۰-	۰۳۱/۰-	۰۵۴/۰-
		Sig	۱/۰	۴/۰	۲/۰
	نقش ها	r	۰۷۴/۰-	۰۳۳/۰-	۰۴۳/۰-
		Sig	۲/۰	۴/۰	۳/۰
	کنترل رفتار	r	۱۹۸/۰-	۱۱۶/۰-	۱۶۵/۰-
		Sig	۰۰۰/۰	۰۱/۰	۰۰۰/۰
	واکنش عاطفی	r	۱۰۷/۰-	۰۳۸/۰-	۰۷۳/۰-
		Sig	۰۱/۰	۴/۰	۱/۰
	آمیزش عاطفی	r	۲۲۸/۰-	۱۷۸/۰-	۲۱۹/۰-
		Sig	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰
	عملکرد خانواده	r	۱۰۳/۰-	۱۶۳/۰-	۱۴۰/۰-
		Sig	۰۲/۰	۰۰۰/۰	۰۰۲/۰

 

همانطور که در جدول ۴-۳۵ ملاحظه می شود رابطه بین متغیر مصرف گرایی و عملکرد خانواده با ضریب همبستگی ۱۴۰/۰-  و سطح معناداری کمتر از ۰۵/۰ ، معنی دار شده است (۰۵/۰>sig). با توجه به این که این رابطه معکوس می باشد می توان نتیجه گرفت هر چه میزان مصرف گرایی در بین افراد بیشتر باشد عملکرد خانواده منفی تر خواهد بود. بنابراین فرضیه پنجم مبنی بر : رابطه بین مصرف گرایی و عملکرد خانواده رابطه وجود دارد، تایید می شود.

۴-۳-۲-۷ چندگانگی نقش و عملکرد خانواده

فرضیه هفتم: «بین چندگانگی نقش زنان در جامعه و عملکرد خانواده رابطه وجود دارد».

به منظور تعیین رابطه بین چندگانگی نقش و عملکرد خانواده از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است که نتایج آن در جدول زیر نشان داده شده است.

جدول۴-۳۶: آزمون همبستگی بین چندگانگی نقش و  عملکرد خانواده

ابعاد

متغیروابسته (عملکرد خانواده و ابعاد آن)

حل

ارتباط

نقش ها

کنترل رفتار

واکنش

کل

r

sig

r

sig

r

Sig

r

sig

r

sig

r

Sig

چندگانگی نقش

۲۲۴/۰-

۰۰۶/

۱۸۶/۰-

۰۱/۰

۳۳۶/۰-

۰۰۰/۰

۳۸۰/۰-

۰۰۰/۰

۱۶۶/۰-

۰۰۰/۰

۳۸۵/۰-

۰۰۰/۰

 

همانطور که در جدول ۴-۳۶ ملاحظه می شود رابطه بین متغیر چندگانگی نقش و عملکرد خانواده با ضریب همبستگی ۳۰۳/۰-  و سطح معناداری کمتر از ۰۵/۰ ، معنی دار شده است (۰۵/۰>sig). با توجه به این که این رابطه معکوس می باشد می توان نتیجه گرفت هر چه زنان بیشتر احساس چندگانگی می کردند، عملکرد خانوادهشان منفی تر خواهد بود. بنابراین فرضیه ششم مبنی بر : رابطه بین چندگانگی نقش و عملکرد خانواده رابطه وجود دارد، تایید می شود.

 

 

 

 

 

 

 

۴-۳-۲-۸٫ تعارضات نقشی و عملکرد خانواده

فرضیه هشتم:«به نظر می رسد بین تعارضات نقشی و عملکرد خانواده رابطه وجود دارد».

به منظور تعیین رابطه بین تعارضات نقشی و عملکرد خانوداده از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است که نتایج آن در جدول زیر نشان داده شده است.

 

جدول۴-۳۷: آزمون همبستگی بین تعارضات نقشی و عملکرد خانواده

تعارض		حل مشکل		ارتباط		نقش ها		کنترل رفتار		واکنش	عملکرد خانواده
کار-زمان	r	-۰/۱۴۲		-۰/۰۸۳		-۰/۱۷۶		-۰/۳۴۳		-۰/۱۳۱	-۰/۲۷۵
	sig	۰/۰۰۲		۰/۰۶		۰/۰۰۰		۰/۰۰۰		۰/۰۰۴	۰/۰۰۰
کار-فشار	r	-۰/۱۲۳		-۰/۰۹۰		-۰/۲۰۶		-۰/۳۲۵		-۰/۰۴۶	-۰/۲۵۷
	sig	۰/۰۰۷		۰/۰۴		۰/۰۰۰		۰/۰۰۰		۰/۳	۰/۰۰۰
کار-رفتار	r	-۰/۱۳۰		-۰/۱۴۲		-۰/۲۳۰		-۰/۳۰۲		-۰/۰۷۱	-۰/۲۳۶
	sig	۰/۰۰۴		۰/۰۰۲		۰/۰۰۰		۰/۰۰۰		۰/۱	۰/۰۰۰
خانواده زمان	r	-۰/۱۳۰		-۰/۱۴۲		-۰/۲۳۰		-۰/۳۰۲		-۰/۰۷۱	-۰/۲۳۶
	sig	۰/۰۰۴		۰/۰۰۲		۰/۰۰۰		۰/۰۰۰		۰/۱	۰/۰۰۰
خانواده-فشار	r	-۰/۰۸۵		-۰/۰۵۸		-۰/۱۶۱		-۰/۳۶۶		-۰/۰۷۳	-۰/۲۱۵
	sig	۰/۰۶		۰/۲		۰/۰۰۰		۰/۰۰۰		۰/۱	۰/۰۰۰
خانواده رفتار	r	-۰/۱۱۴		-۰/۰۷۸		-۰/۲۵		-۰/۲۷۵		-۰/۱۷۸	-۰/۲۴۸
	Sig	۰/۰۱		۰/۱۱		۰/۰۰۰		۰/۰۰۰		۰/۰۰۰	۰/۰۰۰
تعارضات	r	-۰/۱۹۱		-۰/۱۴۸		-۰/۳۰۶		-۰/۴۵۵		-۰/۱۵۷	-۰/۳۶۴
	sig	۰/۰۰۰		۰/۰۰۱		۰/۰۰۰		۰/۰۰۰		۰/۰۰۰	۰/۰۰۰

 

همانطور که در جدول ۴-۳۷ ملاحظه می شود رابطه بین متغیر تعارضات نقش و عملکرد خانواده با ضریب همبستگی ۳۰۳/۰-  و سطح معناداری کمتر از ۰۵/۰ ، معنی دار شده است (۰۵/۰>sig). با توجه به این که این رابطه معکوس می باشد می توان نتیجه گرفت هر چه زنان بیشتر دچار تعارضات نقشی باشند ، عملکرد خانواده شان پایین تر خواهد بود. بنابراین فرضیه هفتم مبنی بر : رابطه بین تعارضات نقش و عملکرد خانواده رابطه وجود دارد، تایید می شود.

 

 

۴-۳-۲-۹٫: فشارهای روحی و روانی و عملکرد خانواده

فرضیه نهم:«به نظر می رسد بین فشارهای روحی وروانی ناشی از حضور زنان در جامعه و عملکرد خانواده رابطه وجود دارد».

به منظور تعیین رابطه بین فشارهای روحی و روانی با عملکرد خانواده از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است که نتایج آن در جدول زیر نشان داده شده است.

جدول۴-۳۸:آزمون همبستگی بین فشارهای روحی و روانی و ابعاد آن با عملکرد خانواده

					متغیر مستقل (فشار روحی و روانی و ابعاد آن)
متغیر وابسته   (عملکرد خانواده وابعاد آن)	ابعاد			جسمانی		افشار فسردگی	فشار اضطرابی	فشارهای اجتماعی	کل
	حل مشکل		r	۳۴۶/۰-		۲۹۳/۰-	۳۵۴/۰-	-۰۳۶۷	-۰/۴۴
			Sig	۰۰۰/۰		۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰
	ارتباط		r	۳۱۴/۰-		۲۹۶/۰-	۳۲۷/۰-	-۰/۲۵۳	-۰/۳۸۲
			Sig	۰۰۰/۰		۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰
	نقش ها		r	۴۲۶/۰-		-۰/۴۰۴	-۰/۳۱۰	-۰/۴۷۷	-۰/۵۳۸
			Sig	۰۰۰/۰		۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰
	کنترل رفتار		r	۳۵۸/۰-		-۰/۳۹۸	-۰/۳۰۵	-۰/۴۶۰	-۰/۵۰۲
			Sig	۰۰۰/۰		۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰
	واکنش عاطفی		r	۲۸۸/۰-		-۰/۳۴۷	-۰/۳۲۸	-۰/۲۹۲	-۰/۴۰۱
			Sig	۰۰۰/۰		۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰
	آمیزش عاطفی		r	۱۴۶/۰-		-۰/۲۷۸	-۰/۱۹۷	-۰/۲۶۳	-۰/۲۸۳
			Sig	۰۰۰/۰		۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰
	عملکرد خانواده		r	۵۰۹/۰-		-۰/۴۹۱	-۰/۴۷۶	-۰/۵۳۴	-۰/۶۵۷
			Sig	۰۰۰/۰		۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰

 

احساس بدنامی و عملکرد خانواده

فرضیه دهم: «به نظر می رسد بین احساس بدنامی و عملکرد خانواده رابطه وجود دارد».

به منظور تعیین رابطه بین احساس بدنامی و عملکرد خانواده از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است که نتایج آن در جدول زیر نشان داده شده است.

جدول۴-۳۹: آزمون همبستگی بین احساس بدنامی و  عملکرد خانواده

ابعاد

متغیروابسته (عملکرد خانواده و ابعاد آن)

حل

ارتباط

نقش ها

کنترل رفتار

واکنش

کل

r

Sig

r

sig

r

sig

r

sig

r

sig

R

Sig

احساس بدنامی

۱۲۵/۰-

۰۰۶/۰

۱۱/۰-

۰۱/۰

۲۹۷/۰-

۰۰۰/۰

۳۲/۰-

۰۰۰/۰

۳۱۱/۰-

۰۰۰/۰

۳۰۳/۰-

۰۰۰/۰

 

همانطور که در جدول ۴-۳۹ مشاهده می شود رابطه بین متغیر ترس از بدنامی و عملکرد خانواده با ضریب همبستگی ۳۰۳/۰-  و سطح معناداری کمتر از ۰۵/۰ ، معنی دار شده است (۰۵/۰> sig). با توجه به این که این رابطه معکوس می باشد می توان نتیجه گرفت هر چه افراد از حضور در جامعه احساس  بدنامی بیشتری داشته باشند عملکرد خانواده آن ها نیز کاهش می یابد. بنابراین فرضیه نهم مبنی بر : رابطه بین ترس از بدنامی و عملکرد خانواده رابطه معناداری وجود دارد، تایید می شود

 

 

 

 

 

 

 

۴-۳-۲-۱۱٫ تن آرایی و عملکرد خانواده

فرضیه یازدهم: «به نظر می رسد بین تن آرایی و عملکرد خانواده رابطه معناداری وجود دارد».

به منظور تعیین رابطه بین تن آرایی و عملکرد خانواده از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است که نتایج آن در جدول زیر نشان داده شده است:

 

جدول ۴-۴۰: آزمون همبستگی بین تن آرایی و ابعاد آن  با ابعاد عملکرد خانواده

 

		متغیر مستقل (تن آرایی و ابعاد آن)
متغیر وابسته   (عملکرد خانواده وابعاد آن)	ابعاد			رسیدگی به خود	خودنمایی	مدیریت بدن	تن آرایی
	حل مشکل		r	۰۰۳/۰	۱۵۷/۰-	-۰/۱	-۰/۰۹۷
			Sig	۹/	۰/۰۰۱	۰/۰۲	۰/۰۳
	ارتباط		r	۰۲۲/۰	-۰/۱۳۳	-۰/۰۷۲	-۰/۰۶۹
			Sig	۶/۰	۰/۰۰۳	۰/۱	۰/۱
	نقش ها		r	۰۶۸/۰	-۰/۰۶۴	-۰/۰۹۹	-۰/۰۴۱
			Sig	۱/۰	۰/۱	۰/۰۳	۰/۳
	کنترل رفتار		r	۰۳۶/۰-	-۰/۱۶۹	-۰/۱۸۳	-۰/۱۵۳
			Sig	۴/۰	۰/۰۰۰	۰۰۰/۰	۰/۰۰۱
	واکنش عاطفی		r	۱۵۵/۰-	-۰/۱۴۸	-۰/۱۲۷	-۰/۱۶۷
			Sig	۰۰۵/۰	۰/۰۰۱	۰/۰۰۱	۰/۰۰۰
	آمیزش عاطفی		r	۱۶۷/۰-	-۰/۱۶۶	-۰/۲۰۹	-۰/۲۱۳
			Sig	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰۰۰/۰	۰/۰۰۰
	عملکرد خانواده		r	۰۲۴/۰-	-۰/۱۷۵	-۰/۱۷۸	-۰/۱۴۹
			Sig	۵/۰	۰۰۰/۰	۰/۰۰۰	۰/۰۰۰

 

همانطور که در جدول ۴-۴۰ مشاهده می شود رابطه بین متغیر تن آرایی و عملکرد خانواده با ضریب همبستگی ۱۴۹/۰-  و سطح معناداری کمتر از ۰۵/۰ ، معنی دار شده است (۰۵/۰> sig). با توجه به این که این رابطه معکوس می باشد می توان نتیجه گرفت هر چه میزان تن آرایی در زنان بیشتر باشد عملکرد خانواده آن ها کاهش می یابد. بنابراین فرضیه دهم مبنی بر : رابطه بین تن آرایی و عملکرد خانواده رابطه معناداری وجود دارد، تایید می شود.

 

 

۴-۳-۲-۱۲٫ نوع نگرش به حضور زنان در اجتماع و عملکرد خانواده

فرضیه دوازدهم: «بین نگرش زنان به نقش زنان در جامعه و عملکرد خانواده رابطه معناداری وجود دارد ».

به منظور تعیین رابطه بین نگرش زنان به نقش زنان در اجتماع و عملکرد خانواده از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است که نتایج آن در جدول زیر نشان داده شده است:

 

جدول ۴-۴۱:آزمون همبستگی بین نگرش به حضور زنان در اجتماع و ابعاد آن با عملکرد خانواده

		متغیر مستقل (نگرش زنان به حضورشان در اجتماع)
متغیر وابسته   (عملکرد خانواده وابعاد آن)	ابعاد			شناختی	احساسی	آگاهی	نگرش
	حل مشکل		r	۰/۱۰۷	۰/۰۳۳	۰/۱۲۵	۰/۱۹۷
			Sig	۰/۰۱	۰/۴	۰/۰۰۶	۰/۰۰۰
	ارتباط		r	۰/۱۷۲	۰/۰۳۱	۰/۱۸۷	۰/۳۱۲
			Sig	۰/۰۰۰	۰/۴	۰/۰۰۰	۰/۰۰۰
	نقش ها		r	۰/۱۶۰	۰/۱۵۲	۰/۱۵۵	۰/۲۵۰
			Sig	۰/۰۰۰	۰/۰۰۱	۰/۰۰۱	۰/۰۰۰
	کنترل رفتار		r	۰/۱۵۷	۰/۱۶۷	۰/۲۳۴	۰/۲۱۵
			Sig	۰/۰۰۱	۰/۰۰۰	۰۰۰/۰	۰/۰۰۰
	واکنش عاطفی		r	۰/۲۳۹	۰/۱۴۴	۰/۲۹۳	۰/۱۸۷
			Sig	۰/۰۰۰	۰/۰۰۲	۰/۰۰۰	۰/۰۰۰
	آمیزش عاطفی		r	۰/۱۶۴	۰/۰۶۰	۰/۱۹۴	۰/۱۲۵
			Sig	۰۰۰/۰	۰/۱	۰/۰۰۰	۰/۰۰۶
	عملکرد خانواده		r	۰/۸۷۲	۰/۷۱۹	۰/۵۱۵	۰/۳۰۱
			Sig	۰/۰۰۰	۰/۰۰۱	۰/۰۰۰	۰/۰۰۰

همانطور که در جدول ۴-۴۱ ملاحظه می شود ضریب همبستگی پیرسون برای نگرش زنان نسبت به حضور در اجتماع و عملکرد خانواده برابر با ۳۰۱/۰ شده است که این بیانگر رابطه مستقیم نگرش با عملکرد خانواده است و سطح معنی داری آزمون از ۰۵/۰ کمتر است
(۰۵/۰> sig) پس رابطه معنادار است پس با توجه به رابطه نگرش و عملکرد خانواده نتیجه می گیریم که، هرچه نگرش زنان نسبت به حضور در اجتماع مثبت باشد عملکرد خانواده آنها نیز مثبت تر است. بنابراین فرضیه یازدهم مبنی بر :رابطه بین نگرش زنان نسبت به حضور در اجتماع و عملکرد خانواده تفاوت معناداری وجود دارد، تایید می شود.

۴-۴٫ ماتریس همبستگی

جدول ۴-۴۲٫ ماتریس همبستگی پیرسون برای متغیرهای مستقل و متغیر وابسته

	مزاحمت اجتماعی	باورهای مذهبی و سنتی	مصرف گرایی	چندگانگی نقشی	تعارضات نقشی	فشارهای روحی و روانی	احساس بدنامی	تن آرایی	نگرش به داشتن نقش
نوع نقش
مزاحمت اجتماعی	۱
باورمذهبی و سنتی	-۰/۱۵۶**	۱
مصرف گرایی	/۲۹۱**	-/۱۶۶**	۱
چندگانگی نقشی	۰/۰۶۶	۰/۰۷۸	/۱۹۹**	۱
تعارضات نقشی	۰/۰۹۱*	/۱۵۸**	/۱۴۰**	/۶۱۹**	۱
فشارهای روحی و روانی	/۲۰۱**	۰/۰۹۱*	/۱۵۷**	۴۷۹**	/۵۱۵**	۱
احساس بدنامی	/۲۸۷**	/۰۳۵	/۲۶۷**	/۲۶۷**	/۳۳۲**	/۴۶۹**	۱
تن آرایی	/۴۰۳**	-/۲۹۴**	/۵۸۶**	/۰۷۷	/۱۲۹**	/۱۸۰**	/۳۶۲**	۱
نگرش	۰/۰۷۲	-/۲۹۲**	۰/۰۲۶	-/۲۱۷**	-/۲۷۳**	-/۳۰۳**	/۲۷۹**	۰/۰۴۰	۱
عملکرد خانواده	-۰/۰۱۵	-/۱۲۵**	۰/۰۱۲	-/۱۳۸**	-/۳۸۷**	-/۳۶۶**	-/۶۵۷**	-/۱۵۸**	۰/۳۰۱**

*              همبستگی ها در سطح ۰٫۰۵ معنادار است.                 ** همبستگی ها در سطح ۰٫۰۱ معنادار است.

بر اساس آزمون همبستگی انجام شده در جدول ۴-۴۱، از مجموع متغیرهای مورد بررسی، متغیرهای مزاحمت های اجتماعی، مصرف گرایی، چندگانگی نقشی، تعارضات نقشی، فشارهای روحی و روانی، احساس بدنامی و تن آرایی رابطه معنی دار و معکوس با عملکرد خانواده داشتند بطور مثال هر چقدر آسیب اجتماعی در زنان بیشتر باشد عملکرد خانواده پایین تر است و همین طور در مورد متغیر مصرف گرایی، هر چقدر مصرف گرایی در زنان ببیشتر باشد عملکرد خانواده شان پایین تر است. در مورد متغیر نگرش زنان نسبت به حضور در اجتماع با عملکرد خانواده ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد به این صورت که هر چه نگرش زنان به داشتن نقش در جامعه مثبت تر باشد عملکرد خانواده بالاتر است.

 

 

 

۴-۵٫ رگرسیون چند متغیره

در یک جمع بندی از آزمون های مطرح شده، رگرسیون چندمتغیره تاثیر متغیرهای مستقل بر متغیر ابسته مورد بررسی قرار می گیرد:

از مجموع متغیرهای وارد شده در معادله رگرسیون، ۴ متغیر مستقل تاثیر معناداری بر متغیر وابسته داشته اند. از بین متغیرهای باقیمانده در مدل رگرسیون، باورهای سنتی و مذهبی، چندگانگی نقش، فشارهای روحی و روانی و نگرش زنان به حضور در اجتماع در مجموع بیشترین تاثیر را بر عملکرد خانواده داشته اند.

جدول ۴-۴۳٫ رگرسیون چندگانه تاثیر متغیرهای مستقل بر عملکرد خانواده

متغیر	ضرایب					تحلیل واریانس
	غیر استاندارد		استاندارد	t	Sig	f	sig
	Β	خطای معیار	Beta
باورهای سنتی و مذهبی	۱۵۹/۰	۰۵۷/۰	۱۰۵/۰	۷۹۳/۲	۰۰۵/۰	۱۱۸/۱۰	۰۰۰/۰
چندگانگی نقش	-۰/۱۵۳	۰/۰۷۳	-۰/۰۹۳	-۲/۰۹۳	۰/۰۳
فشارهای روحی و روانی	-۱/۰۱۴	۰/۰۷۴	-۰/۶۰۲	-۱۳/۶۵۴	۰/۰۰۰
نگرش زنان به حضور در اجتماع	۰/۰۳۸۸	۰/۱۰۰	۰/۱۴۸	۳/۸۶۸	۰/۰۰۰

 

ضریب تعیین تعدیل شده	ضریب تعیین شده	ضریب همبستگی چندگانه
۴۵%	۰/۴۶۲	۰/۵۰۰

 

با بهره گرفتن از واریانس ترکیب خطی متغیر های مستقل می بینیم که باورهای سنتی و مذهبی، چندگانگی نقش، فشارهای روحی و روانی و نگرش زنان نسبتبه حضور در اجتماع روی هم ۴۵ درصد از واریانس متغیر تحت مطالعه ( عملکرد خانواده) را تبیین می کنند.

خودکشی و افکار خودکشی

واژه­ی خودکشی به معنای قتل نفس است. در فرهنگ معاصر خودکشی به مفهوم خاتمه دادن عمدی به زندگی به میل خود و به سمت خود تعبیر شده است و اعتقاد بر آن است که این واژه اولین بار در نیمه قرن هفدم به کار برده شده است. علم خودکشی­شناسی را پرفسور آلمانی به نام بونگر^۱ در سال ۱۹۲۹ ابداع کرد. در اواخر قرن نوزدهم امیل دورکیم^۲، جامعه شناس فرانسوی، و فروید^۳ زمینه روش شناسی خودکشی را مورد بررسی جدی قرار دادند (به نقل از آذر،  و شفیعی کندجانی، ۱۳۸۵).

خودکشی از ترکیب دو واژه­ی سوی^۴ به معنی خود و ساید^۵ به معنی کشتن تشکیل شده است. خودکشی عملی است که با قصد آسیب رساندن به خود توسط شخص انجام می­ شود که می­داند چه می­ کند و چه پیامد احتمالی خود را می­داند (فولادی، ۱۳۸۱).

خودکشی در لغت نامه ی دهخدا به معنای ” خود را به وسیله ای کشتن ، انتحار ، کار زیاد کردن ، کوشش بسیار ” آمده است ( لغت نامه ی دهخدا ،۱۳۴۷).

اشنایدین^۶ خودکشی را چنین تعریف می کند«عمل آگاهانه نابودسازی بدست خود که در بهترین مفهوم آن را می توان یک ناراحتی چند بعدی در انسان نیازمندی دانست که برای مسئله مشخص ، خودکشی را بهترین راه می داند».(علیرضایی،۱۳۸۲) برطبق نظر کی ردفیلد جیمون (خودکشی مخفیانه ترک کردن اعضاء خانواده ، دوستان و همکاران به خاطر تعامل با یک فقدان شدید یا احساس گناه است»(علیرضایی،۱۳۸۲).

________________________________

۱-Bonger

۲-Emile Dorkheim

۳-Frued

۴-Sui

۵-Cide

۶-Shnaydman

 

امیل دورکیم^۱ (۱۹۱۷) دراثر معروف خود به نام  خودکشی  آن را پدیده ای اجتماعی به شمار آورده و چنین تعریف می کند :خودکشی عبارت است از هر نوع مرگی که نتیجه مستقیم یا غیرمستقیم کردار منفی یا مثبت خود قربانی است که می­بایست چنان نتیجه­ای به بار آورد  (رفیعی ،۱۳۸۸).

هم چنین می توان به تعریف دشه اشاره کرد که می گوید : ” اقدامی معمولاً از روی آگاهی برای سر به نیست کردن خود به آن ترتیب که مرگ هدف یا وسیله باشد .” (ریئس دانا ،۱۳۸۰).

دلماس^۲ نیز خودکشی را عبارت می داند از  ” عملی که به وسیله ی شخص برای معدوم ساختن خود انجام می دهد ، در حالی که اختیار مرگ  و زندگی در حیطه قدرت اوست و از لحاظ اخلاقی موظف به انجام این عمل نمی باشد” (اسلامی نسب، ۱۳۷۱).

مین جر^۳ روانشناس، میل به مرگ را نزد فرد خودکش آرامشی می­داند که در اثر تنشهای جامعه - محدودیت های اجتماعی واخلاق، که توانسته مانع از رهاشدن انرژی پرخاشگری  و جنسی فرد شود و در نهایت  فشار داخلی پدید می آورد - به آن دست پیدا کرده است (ریئس دانا،۱۳۸۰).

خودکشی یکی از معضلات بهداشت روان است. بر اساس گزارش رسمی سال ۱۹۹۶ سازمان بهداشت جهانی هر ساله حداقل ۵۰۰ هزار نفر درجهان با خودکشی به زندگی خود پایان می­ دهند.

۱-۱     اقدام به خودکشی

جانیل^۴(۲۰۰۰) معتقد است که اقدام به خودکشی به عملی اطلاق می شود که در آن فرد اقدام به نابودی خود می­ کند (محمد خانی ۱۳۸۳). بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، اقدام به خودکشی عبارت است از عملی غیر کشنده که در آن شخص عمداً و بدون مداخله­ی دیگران، رفتاری غیر عادی را انجام می­دهد که منجر به خودآسیب زنی یا خوردن غیر عادی یک ماده به میزان بیشتر از مقدار تجویز شده می شود و هدف شخص از این عمل، تحقق تغییرات مورد نظر وی می­باشد (پلات^۵ ، ۱۹۹۲؛ به نقل از هاوتون^۶و  هیرینگن^۷، ۲۰۰۰). به عبارت دیگر اقدام به خودکشی طیفی از آسیب رساندن غیر عمدی به خود تا اقدام جدی برای مردن را در بر می­گیرد (گونیل^۸ ،۲۰۰۰).

_________________________________

۱-Emil Dorkheim

۲-Delmas

۳-Min jera

۴-Janniel

۵-Plat

۶-Hawton

۷-Heerington

۸-Gunniel

 

 

 

۱-۲     عوامل خطر در خودکشی کامل

• • سفید پوست بودن، سن بالای ۶۵ سال
  • طلاق یا بیوه شدن
  • تنها زندگی کردن
  • رویدادهای استرس زای زندگی
  • اختلالات روان پزشکی (افسردگی عمده، مصرف مواد به خصوص الکل، اسکیزوفرنیا، اختلالات پانیک، اختلال شخصیت مرزی، به علاوه در نوجوانان رفتارهای پرخاشگری و ضد اجتماعی و مخرب)

• پیشینه ی فرد (تلاش های خودکشی قبلی و سابقه ی خودکشی در خانواده) (گیانو^۱ ، ۱۹۹۹).

۱-۳     علایم هشداردهنده خودکشی

• بهبود ناگهانی یک بیمار افسرده همیشه باید مورد توجه قرار گیرد، زیرا بهبود سریع ممکن است ناشی از یک تصمیم سریع و قاطع جهت خودکشی باشد.
• وقتی بیمار در مورد مرگ و خودکشی سخن می­گوید یا سؤال می­ کند.
• زمانی که علایم افسردگی عمیق مانند ناامیدی، درد، نگرانی، انزوا، غم، عدم لذت از زندگی، بی اشتهایی، درون مداری، وحشت و هراس، کابوس­های وحشتناک و نظایر این­ها وجود داشته باشد.
• قطع ناگهانی داروهای ضد افسردگی
• کاهش شدید میزان ارتباط فرد با محیط و اطرافیان
• تجویز بیش از حد داروها به خصوص داروهای خطرناک مانند فنوباربیتال و ضد افسردگی های چند حلقه­ای و تکرار بیش از یک نسخه بدون تجویز پزشک.

__________________________________

۱-Giano

• مواردی که بیمار در حملات بیماری روان­پزشکی خود قبلاً خودکشی کرده یا سابقه خودکشی در خانواده وجود داشته باشد.
• در بیماران روان­پریش که سابقه توهمات شنوایی آمرانه دارند امکان خودکشی­های ناگهانی زیاد است. در ضمن، در بیماران روان پریش که دچار افسردگی ثانویه می­شوند میزان خودکشی بالاست.
• الکسیم و وابستگی دارویی، پیش ­بینی خودکشی را تسریع می­ کند. افراد الکلی گاه تا پنجاه برابر افراد عادی اقدام به خودکشی می­ کند و در آمریکا در ۲۵ درصد کل خودکشی­ها الکسیم مطرح است.
• سالمندانی که در اثر بیماری­های مزمن و نابود کننده، قدرت دفاعی و توانایی­های خود را از دست می­ دهند.
• بیماری­های جسمی اغلب معلولیت به بار می­آورند.
• بیماری­های بدخیم که می­توانند باعث افسردگی ثانویه شوند مانند سرطان­ها
• یدشکلی و زشتی صورت و اندام­ها به خصوص در زنان به علت از هم گسیختگی روابط اجتماعی میزان خودکشی را بالا می­برد.
• شکست­های مالی و تجاری و ورشکستگی­ها و استرس­های پشست سر هم گاه فرد را به این فکر وا می دارد که همه زندگی این وضعیت را خواهد داشت. افرادی که دچار فقر عاطفی هستند؛ مانند فقدان یک عزیز یا یک مقام اجتماعی که بطور ناگهانی فوت شده است (به نقل از آذر، نوحی و شفیعی کدجانی، ۱۳۸۵).

۱-۴     نشانه­ های مرتبط با خودکشی

ناامیدی

بی لذتی

بی خوابی

اضطراب شدید

تمرکز معیوب

آشفتیگی روانی – حرکتی (گیانو ^۱، ۱۹۹۹).

______________________________________

۱-Giano

انگیره برای خودکشی

در اولین بررسی جدید خودکشی، جامعه‌شناس فرانسوی امیل دورکیم^۱ (۱۹۱۷)، سه انگیزه را برای خودکشی متمایز کرد که همه‌ی آن‌ ها با نحوه‌ای که فرد جایگاه خود را در جامعه می‌بیند رابطه‌ی نزدیکی دارند. او این انگیزه‌ها را انگیزه‌ی هنجار گسستی، انگیزه‌ی خودخواهانه وانگیزه‌ی نوع دوستانه نامید. خودکشی هنجارگسستی به وسیله‌ی گسستی ویرانگر در رابطه‌ی فرد با جامعه‌اش ایجاد می‌شود، مانند: از دست دادن شغل، رکود اقتصاد، حتی دستیابی ناگهانی به ثروت.

خودکشی خودخواهانه زمانی روی می‌دهد که فر پیوندهای بسیار اندکی با هم‌نوعانش دارد؛ و بلاخره خودکشی نوع دوستانه^۵ که به درخواست جامعه صورت می‌گیرد. فرد زندگی خود را می‌گیرد برای این که به جامعه‌ی خود منفعت برساند. متفکران جدید دو نوع انگیزه‌ی دیگر را نیز برای خودکشی در نظر می‌گیرند: انگیزه‌ی پایان و دست‌کاری. آن‌هایی که آرزوی پایان دارند، صرفاً از زندگی دست‌کشیده‌اند. پیشانی‌ هیجانی آن‌ ها غیر قابل تحمل است و راه‌حل دیگری نمی‌بینند آن‌ ها پایان مشکلاتشان را مرگ می‌بینند.

پنجاه و شش درصد از اقدام کنندگان به خودکشی که در یک بررسی منظم مورد مطالعه قرار گرفته‌اند تحت عنوان افرادی که سعی داشتند به پایان دست یابند، طبقه‌بندی شدند. این اقدامات خودکشی، افسردگی و ناامیدی بیش‌تری در بر داشتند و از اقدامات خودکشی دیگر، مهلک‌تر بودند. (بک^۲، ۱۹۷۶) انگیزه‌ی دیگر برای خودکشی، میل به دستکاری کردن دیگران از راه اقدام به خودکشی است. برخی افراد دوست دارند، با مردن، دنیایی را که باقی می‌ماند دستکاری کنند: برای این که حرف آخر را در یک مشاجره زده باشند، برای این که از دلباخته‌ای ترد کننده انتقام بگیرند. برای این که زندگی دیگری را به نابودی بکشند و … آن‌چه بیش‌تر در خودکشی از راه دست‌کاری متداول است. این است که فرد در نظر دارد زنده بماند، اما با نشان دادن جدی بودن مشکل خود، از کسانی‌که برای او اهمیت دارند تقاضای کمک می‌کند. سعی در جلوگیری از ترک کردن یک دلباخته، بستری شدن در بیمارستان و داشتن فراغت موقتی از مشکلات و جدی گرفته شدن، همگی انگیزه‌های دست‌کاری برای خودکشی به قصد زندگی کردن به شمار می‌آیند. (روز نهان^۳ وسلیگمن^۴، ترجمه‌ی سید محمدی، ۱۳۷۹، ص ۹۷)

__________________________________

۱-Dorkheim

۲-Beck

۳-Rosenhan

۴-Siligman

 

علل خودکشی

درباره‌ی علت خودکشی تحقیقات زیادی انجام شده و عوامل ارثی، خانوادگی، اجتماعی، روانی، روان نژندی و روان پریشی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. آن‌چه مسلم است عمل خودکشی را نمی‌توان تنها به یکی از این عوامل منتسب کرد، بلکه همیشه دسته‌ای از عوامل در تعامل با یکدیگر در کار بوده‌اند، برخی از محققان، خودکشی را یک سندرم^۲ دانسته‌اند، اما در عوامل سازنده و مکانیسم آن نظر و کشفیات جداگانه داشته‌اند. نزدیک به همه‌ محققین فراوانی گسیختگی خانوادگی، خانواده نداشتن، عدم تفاهم پدر و مادر، طرد شدن به‌وسیله‌ی مادر، فقدان پدر، عدم ارتباط پدر با فرزندان، ارزشمند و اطمینان بخش‌ نبودن پدر و … را جزء عوامل قطعی خودکشی دانسته‌اند.

«سوتر^۳» (۱۹۵۹) خودکشی را چارچوب «سندرم کمبود اقتدار» می‌داند. این سندرم موجب کمی پیوستگی و ضعف اتصال شخصیت و سلوک فرد می‌شود. موقتی بودن روابط بین انسان‌ها موجب آن می‌شود که فرد خودکشی را، راه‌حلی آسان برای رفع مشکلات خود بداند.

«هیم^۴» (۱۹۶۹) سندرم خودکشی را حاصل بازی ظریف و شکننده‌ی فرایند‌های همانندسازی و یکپارچه‌ کردن تعارض‌های کودکی دانسته است. افراد جوانی که خودکشی می‌کنند دچار حالات افسردگی، شیزوفرنی ساده تا بیماری روانی بوده‌اند. اکثر آن‌ ها حالات غیر عادی خود را در حدی نشان می‌دهند که نمی‌توان آن‌ ها را در طبقه‌ی خاصی از بیماری‌های روانی قرار داد. (خدیوی‌زند، ۱۳۷۴).

______________________________

۱-shnaydman

۲-Syndrom

۳-Soter

۴-Him

افراد افسرده تنها گروهی‌اند که بیش‌ از همه در معرض خودکشی قرار دارند. یعنی اگرچه خودکشی گاهی در غیاب افسردگی روی می‌دهد و اکثر افراد افسرده مرتکب خودکشی نمی‌شوند، اما افسردگی عامل مستعد کننده‌ی نیروی برای خودکشی است. برآورد شده است که هشتاد درصد بیماران خودکشی‌گرا به طور قابل ملاحظه‌ای افسرده‌اند. بیماران افسرده حداقل ۲۵ برابر بیش‌تر از جمعیت‌های گواه دست به خودکشی می‌زنند. (روزنهان^۱ و سلیمگن^۲، ترجمه‌ی سید محمدی، ۱۳۷۹، ص ۹۲) .

خودکشی به طور کلی محصول و نتیجه‌‌ی درد روانی است و منبع اولیه این روان درد نیز نیازهای نابرآورده‌ی روان‌شناختی است. اساس رفتارهای انسان به طور بدیهی مبتنی بر نیازهای زیست‌شناختی اساسی و بنیادی است. مثل نیاز به اکسیژن، غذا، آب و درجه‌ی حرارت مناسب، اما پس از رفع این نیازها، نیاز انسان به کاهش تنش‌های درونی پیش می‌آید که آن هم از رهگذر ارضای نیازهای روان‌شناختی تحقق می‌یابد، از جمله: نیاز به پیشرفت، پیوند و رابطه، تسلط یافتن، سالم ماندن، خود مختاری، دوست داشته شدن، کمک، شناخت مسایل و بسیاری نیازهای دیگر به طور کلی، مابخش عمده‌ای از زندگی خود را برای رفع نیازهای روان‌شناختی خویش صرف می‌کنیم. وقتی فرد خودکشی می‌کند، در واقع می‌خواهد درد روانی خود را از بین ببرد؛ دردی که ناشی از ارضاء نشدن نیازهای حیاتی او است. (اشنایدمن^۳ ، ترجمه‌ی فیروز بخت، ۱۳۷۸).

تعیین این که چه نوع جوانانی ممکن است به خودکشی مبادرت کنند، دشوار است؛ زیرا هر نوجوانی ممکن است این کار را انجام دهد با وجود این، افرادی که گوشه‌گیر بوده مزاحمتی برای دیگران ایجاد نمی‌کنند، بیش‌ از دیگران در معرض خطر اقدام به خودکشی قرار دارند. این نوجوانان اغلب علاقه‌ دارند. مورد توجه قرار گیرند اما رفتار آن‌ ها در خانه و مدرسه به گونه‌ای است که نمی‌تواند توجه کسی را جلب کند. گرچه تعیین کردن نشانه‌هایی که زنگ خطر مبادرت به خودکشی‌اند دشوار است، اما پاره‌ای از نشانه‌ها می‌توانند زنگ خطری جدی باشند.

_______________________________________

۱-Rosenhan

۲-Seligman

۳-Shnaydman