4-3-1- اولین جرقه های اعتراضات ………………………………………………………………………………….. 116
4-4- نقش اینترنت در موفقیت جنبش مصر ………………………………………………………………………… 132
4-4-1- نقش اینترنت در مشارکت جنبش اجتماعی …………………………………………………………….. 134
4-4-2- نقش اینترنت در ایجاد تاکتیک های مبارزاتی …………………………………………………………….. 136
4-4-3- نقش اینترنت در سازماندهی و رهبری توده ها ………………………………………………………… 137
4-4-4- نقش اینترنت در کسب حمایت های داخلی و خارجی ……………………………………………….. 139
4-4-5- نقش اینترنت در آگاهی مردم مصر از جنبش اجتماعی ……………………………………………….. 141
4-4-6- نقش اینترنت در به چالش کشیدن ایدئولوژی نظام حاکم …………………………………………….. 142
4-5- شبکه های اجتماعی و انقلاب مصر ……………………………………………………………………………… 143
4-2- وضعیت طبیعی و سیاسی کشور تونس ………………………………………………………………………. 147
4-3- علت قیام مردم تونس ………………………………………………………………………………………………. 147
4-4- وضعیت اقتصادی تونس قبل از انقلاب …………………………………………………………………………148
4-5- شاخص های اقتصادی تونس ………………………………………………………………………………….. 151
4-6- تولید ناخالص داخلی و رشداقتصادی ………………………………………………………………………… 151
4-7- فقر ………………………………………………………………………………………………………………………… 152
4-8- نرخ تورم ………………………………………………………………………………………………………………… 153
4-9- نابرابری های اقتصادی …………………………………………………………………………………………….154
4-10- شاخص فساد ………………………………………………………………………………………………………….154
4-11- سایر شاخص های اقتصادی و سیاسی ………………………………………………………………………..154
این مطلب را هم بخوانید :
4-12- تضاد ساختار های اقتصادی و سیاسی ……………………………………………………………………………155
4-13- مبادلات تجاری …………………………………………………………………………………………………………. 156
4-14- چالش های اقتصادی ……………………………………………………………………………………………………156
4-15- بیکاری ………………………………………………………………………………………………………………………157
4-16- تولیدات……………………………………………………………………………………………………………………… 157
4-17- فرصت های تجاری …………………………………………………………………………………………………….157
4-18- گردشگری ……………………………………………………………………………………………………………….. 157
4-19- قیام تونس ……………………………………………………………………………………………………………….. 158
5-20- انقلاب تونس مدیون موبایل و اینترنت ………………………………………………………………………. 159
5-21- نقش اینترنت در موفقیت جنبش تونس ……………………………………………………………………159
5-22- نقش اینترنت در مشارکت افراد در جنبش اجتماعی کشور تونس ………………………….. 162
5-23- نقش اینترنت در ایجاد تاکتیک های مبارزاتی ………………………………………………………….. 164
5-24- نقش اینترنت در سازماندهی و رهبری توده ها ………………………………………………………… 165
5-25- نقش اینترنت در کسب حمایت داخلی و خارجی ……………………………………………………….165
5-26- نقش اینترنت در آگاهی مردم تئنس از جنبش اجتماعی ………………………………………………..166
5-27- نقش اینترنت در به چالش کشیدن ایدئولوژی نظام حاکم ………………………………………………..167
فصل پنجم
6-1- یافته های پژوهش ………………………………………………………………………………………………………. 171
7-1- نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………………….183
منابع و ماخذ
زیر نویس
چکیده :
در تحقیق حاضر به بررسی تحولات اخیر دو کشور تونس و مصر در چهار چوب نظری صاحب نظران جنبش های اجتماعی پرداخته می شود و با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل محتوا به بررسی اخبار و رویداد های این دو کشور توجه می نماییم. همچنین به کارکردهای اینترنت و جنبش های اجتماعی از حیث نظری پرداخته می شود.کارکردهای اینترنت شامل: رهبری توده ها، مشارکت افراد، حمایت های داخلی و خارجی، تاکتیک های اعتراضی، ایدئولوژی، مشروعیت نظام حاکم، سطح آگاهی مردم که در قالب هفت فرضیه بررسی شده است. برای جمع آوری داده های تحقیق از مستندات منتشر شده و پرسشنامه معکوس که توسط محقق ساخته با اعتبار صوری و برای سنجش پایایی از آزمون, آزمون مجدد و ضریب روایی 83 درصد استفاده شده است. در تحلیل آماری پژوهش از شیوه آمار توصیفی (فراوانی, درصد و نمودار) استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که اینتر نت توانسته در زمینه های اطلاع رسانی ، حمایت های داخلی و خارجی، ارائه ایدئولوژی جدید ، زیر سئوال بردن مشروعیت نظام حاکم و نهایتا برای شرکت در جنبش های اعتراضی در مصر و تونس نقش اصلی را ایفا نماید و منجر به فروپاشی نظام حاکم شود و موفقیت جنبش را در پی داشته باشد. هر چند که برای این امر باید به زمینه های دیگر نیز بی توجه نبود .
واژه های کلیدی :
فضای اینترنت ، جنبش اجتماعی ، رهبری توده ها ، مشارکت افراد، حمایت های داخلی و خارجی ، تاکتیک های اعتراضی ، ایدئولوژی ، مشروعیت نظام حاکم ، سطح آگاهی مردم.
دمه:
طوفان اراده ملت های اسلامی به ویژه مردم کشور های تونس و مصر در حال وزیدن به سوی دیگر کشور های عربی می باشد و سیاستمداران مشغول ارزیابی گرد و خاک های سیاسی هستند که از شمال آفریقا به سوی خلیج فارس رهسپار است و راهی که می تواند بستر فعالیت این طو فان باشد رسانه های مجازی و شبکه های اینترنتی است .
تحولاتی که این روزها در کره زمین روی می دهد نوید عصردیگری را می دهد که در آن ابوالهول از اریکه قدرت به زیر خواهد افتاد وغرب از هم فرو خواهد پاشید و تمدنی دیگر ، نه از شرق و نه از غرب ، که از خاور میانه بر خواهد خاست . همین که دهکده جهانی آقای مک لوهان[i] انکار شود و«وضع موجود » در خطر افتد به منفعت همه انقلابیونی است که عصر دیگری را انتظار می کشند ومردم جهان هم اگر ترس از مرگ وعدم آرامش برتفکراتشان سایه نمی انداخت ، در می یافتند که چقدراز وضع موجود خسته اند. کره زمین خسته است . بشر بعد از قرن ها زمین گرایی و خود پرستی احساس می کند که نیازمندعالم معنا است . (آوینی ، 1386؛ 114-115)
کشور تونس درشمال آفریقا سر آغاز حرکتی درکشورهای عربی و جهان اسلام گردید که به بیداری اسلامی در جهان ( بهار عربی) مشهور شد وبا ادامه حرکت مردمی این کشور توسط مردم مصر به دیگر کشور های عربی حاشیه خلیج فارس،یمن ، اردن ، لیبی و سوریه انتقال یافته و هریک از آنها با توجه به شرایط ویژه کشورخود راه های گوناگونی را برای به ثمر رساندن جنبش اجتماعی در پیش گرفتند سئوالی که دراینجا مطرح می شود این است چرا باید منطقه خاورمیانه شاهد چنین تحولاتی گردد؟در پاسخ به این سئوال می توان به دلایل سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی همچنین ساختارهای سیاسی ، فضای سیاسی حاکم بر کشورها اشاره کرد .
با بررسی کوتاه می توان نشان داد که قسمت عمده ای ازنظام های سیاسی منطقه را رژیم های سیاسی با ساختار عشیره ای ، نیمه عشیره ای و نیمه مدرن تشکیل می دهند . اقتصاداکثراین کشورها تک محصولی و قابل توضیح مبتنی بررویکرد دولت های تحصیل دار هستند.در زمینه سیاسی ، کشورهای این منطقه اززمره کشورهایی هستند که برخلاف دیگرکشورهای دنیا گذرهای مردم سالارانه را آغازنکرده اندویا اگرگام هایی هم برداشته باشند بسیار کند و بطئی بوده ودرمرحله ی جنینی دموکراتیزه شدن هستند . به عبارتی در جغرافیای دموکراسی شدن ، منطقه خاورمیانه و به ویژه منطقه عرب نشین آن از مناطق غیر دموکراتیک دنیا محسوب می شوند . شاید بتوان به قطعیت بیشتر این کشورها را در زمره کشور هایی با ساخت سیاسی اقتدار گرا( وضعیت سیاه محسوب نمود . (خلف خانی ،1390؛(1-2
اگر چه اکثریت کشور های خاور میانه و شمال آفریقا از چنین وضعیت سیاسی و اجتماعی بر خوردار می باشند و حکومت ها برای تسلط بیشتر بر مردم به دنبال راه هایی هستند که سلطه خود را برای سالهای متمادی بر آنها ادامه داده و از گسترش جنبش ها جلو گیری کنند اما مجبورند خود را با سایر کشور های جهان از نظراستفاده از تکنولوژی های گوناگون هماهنگ سازند و یا حداقل امکانات ارتباطی، اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی و …. را برای رفاه مردم تهیه نمایند تا از شورش های مردمی بر ضد حکومت هایشان جلوگیری نمایند . اما این حاکمان غافل ازاین اند که در پی رشد تکنولوژی های نوین ارتباطی و اهمیت یافتن نقش ارتباطات در زندگی روزمره و در پی آن تشکیل جهانی مجازی در رابطه با این تکنولوژی ها و موازی با دنیای سنتی شاهد تغییراتی در سطح جوامع خود خواهند بود.
لذا در این پارادایم است که روابط اجتماعی و به تبع آن جنبش های اجتماعی کشور های منطقه وارد فاز جدیدی می شوندو نمود خود را در دنیای مجازی نیز پیدا می کنند. در فضای مجازی، انسان با سرزمینی بی مرز و حد و چند فرهنگی و در عین حال برخوردار از فضای واحد مواجه است.فضایی است با قاعده های خاص در عین حال خالی از هر نوع قانون و ضابطه عقلانی. فضای مجازی ، فضایی است با جهت گیریهای مشخص و در عین حال فارغ از هر نوع جهت گیری ماندگار و هزاران خصیصه متضاد که هم در درون این فضا جمع شده و هم در مواجهه با جهان خارجی موجب تولید تضاد و تناقض می شود.این امر فهم نمادها و مفاهیم بومی را در معرض چالشهای بسیار جدی قرار داده است. نمادها و مفاهیمی که با توجه به تفاوتهای تاریخی و فرهنگی ملل به گونه ای متفاوت و متضاد رمز گشایی می شوند در این راستا بسیاری از کابران اینترنتی زمان های بیشماری را صرف کسب و آموختن ابژه های کاملاً غربی کرده اند. اینترنت موجب درنوردیدن مرزهای ملی شده و قدرت دولت ها را کم اثر ساخته است؛ ارتباطات انسانی را گسترش داده و گروه های مختلف انسانی را در جوامع مختلف در ارتباط با یکدیگرقرار داده است. رابطه در فضای مجازی در موقعیت خصوصی صورت می گیرد و از این جهت نوعی گمنامی و ناشناسی را برای فرد فراهم می آورد. اینترنت با فضای مجازی در معرفی جنبش های اجتماعی گوناگون در مقابل دولت های ملی نقش مهمی را ایفا می کند به کمک اینترنت دیگر مخاطب منفعل نیست که فقط نظاره گر صرف محتوای برنامه های رسانه ای باشد بلکه قدرتی کسب کرده است تا به سرعت به محتوای موجود بازخورد نشان دهد و در نحوه تولید محتوای تأثیر گذار باشد و حتی خود به تولید
