3-3-3- روش­های شناسایی ریسک…………………………… 35

3-3-3-1- بررسی مستندات………………………….. 35

3-3-3-2- روش­های ایده­پردازی گروهی یا روش­های جمع­آوری اطلاعات…… 36

3-3-3-3- چک لیست­ها………………………… 41

3-3-3-4- فرم­های کنترلی………………………….. 41

3-3-3-5- آنالیز فرضیات………………………….. 42

3-3-3-6- روش­های نموداری………………………….. 42

3-3-3-7- ساختار شکست ریسک ( RBS )…………………………

3-3-3-8- گزارشات موردی…………………………. 45

3-3-4- خروجی فرایند شناسایی ریسک…………………………… 45

3-4- ریسک پروژه­های نوسازی شهری………………………….. 46

3-4-1- ریسک­های عمومی پروژه­های نوسازی شهری…………. 46

3-4-1-1- ریسک سیاسی………………………….. 46

3-4-1-2- ریسک تجاری………………………….. 47

3-4-1-3- ریسک عملیاتی………………………….. 47

3-4-1-4- ریسک بازار …………………………47

3-4-1-5- ریسک نقدینگی………………………….. 48

3-4-1-6- ریسک تورمی………………………….. 48

3-4-2- ریسک­های خاص پروژه­ های نوسازی شهری………….. 48

3-5- جمع­بندی………………………….. 63

فصل چهارم روش های مدیریت ریسک پروژه های نوسازی شهری

4-1- مقدمه…………………………. 65

4-1-1- تاریخچه مدیریت­ریسک در پروژه ­ها …………………………65

4-2- فرایندهای مدیریت­ریسک…………………………… 66

4-2-1- برنامه ­ریزی مدیریت­ریسک…………………………… 67

4-2-1-1- تعریف اهداف پروژه………………………… 67

4-2-1-2- تبیین اهداف مدیریت­ریسک…………………………… 67

4-2-1-3- تبیین محدودۀ مدیریت­ریسک…………………………… 67

4-2-1-4- رویکرد و روش شناسی مدیریت­ریسک………….. 68

4-2-2- ارزیابی کیفی ریسک…………………………… 68

4-2-2-1- اولویت­بندی ریسک­ها………………………… 69

4-2-3- ارزیابی کمّی ریسک…………………………… 70

4-2-4- برنامه ­ریزی پاسخ­گویی به ریسک…………………………… 70

4-2-4-1- استراتژی­های پاسخ­گویی به ریسک………………………….. 70

4-2-5- پایش، کنترل و بازنگری ریسک…………………………… 71

4-3- راهکار مدیریت­ریسک پروژه­های نوسازی شهری…………….. 72

4-3-1- روش ماتریس ریسک…………………………… 72

4-3-2- روش فرایند تحلیل شبکه ( ANP)…………………………

4-3-3- راهکارهای مدیریت­ریسک، ریسک­های اقتصادی پروژه­های نوسازی شهری و تجزیه و تحلیل آنها…… 78

4-4- راهکارهای جدید…………………………. 90

4-5- جمع­بندی………………………….. 103

فصل پنجم یافته ­های پژوهش

5-1- جمع­بندی………………………….. 105

5-2- پیشنهاد بر اساس یافته ها………………………… 106

5-3- پیشنهاد برای آیندگان…………………………. 106

منابع و ماخذ…………………………. 107

چکیده:

بافت­های فرسوده و ناکارآمد شهری، مناطقی از شهر است که در طی سالیان گذشته عناصر تشکیل دهنده آن اعم از تأسیسات زیر­بنائی،ابنیه، خیابان­ها و دسترسی­ها، دچار فرسودگی و ناکارآمدی شده و ساکنان آن نیز از مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی رنج می­برند. در همین راستا و به منظور بهره ­برداری از تمامی ظرفیت­های شهری، پروژه­های نوسازی بافت­های فرسوده شهری تعریف شده که هدف از اجرای آن­ها رشد پایدار شهر و توسعه محدوده مورد نظر و در نهایت احیاء ابعاد فیزیکی، محیطی، فرهنگی، صنعتی و اقتصادی آن می­باشد. همانند دیگر پروژه­ها و طرح­های اجرایی، پروژه­های نوسازی شهری نیز با ریسک­های زیادی مواجه هستند. وجود ریسک در پروژه­های نوسازی شهری موجب اخلال در فرایند­های تجزیه و تحلیل امکان­سنجی پروژه، طراحی و برنامه ­ریزی، ساخت و ساز و اجرا و در نهایت استفاده و بهره ­برداری عمومی از پروژه­ها شده، لذا مدیریت ریسک این دسته از پروژه­ها لازم و ضروری به­نظر می­رسد. با بررسی گزارش طرح­های اجرا شده، دریافتیم که این راهکارها کارایی و تأثیر لازم را نداشته و علت آن هم پایین بودن سطح مشارکت مردم و ساکنان بافت­های فرسوده و سرمایه ­گذاران در فرایند تأمین مالی و در مراحل مختلف پروژه می­باشد. پایین بودن سطح مشارکت نیز به­نوبه خود ناشی از بی­اعتمادی نسبت به مسئولان، دستوری بودن سیستم برنامه ­ریزی، عدم پذیرش و قبول توانایی مردم برای مشارکت در مراحل مختلف کار توسط مسئولان و برنامه­ریزان و در نهایت عدم فرهنگ­سازی در زمینه نهادینه­کردن مشارکت است.

در این پژوهش، ابتدا انواع ریسک­های اقتصادی پروژه­های نوسازی شهری و راهکارهای مدیریت­ریسک آن­ها معرفی شده و سپس به تجزیه و تحلیل راهکار­های موجود جهت مدیریت این ریسک­ها پرداختیم. همچنین در این پژوهش سعی شده که راهکار­های جدید و کارایی به منظور مدیریت ریسک، ریسک­های اقتصادی این دسته از پروژه­ها ارائه شود. تأسیس شرکت مشارکتی، گرفتن حداقل تضمین­های دادرسی از شرکای مالی، بلوکه کردن اعتبارات و برخورد با پیمانکار و حتی در برخی مواقع فسخ قرارداد در صورت تأخیر در تکمیل طرح، برآورد دقیق قیمت مسکن در زمان تکمیل طرح و تدوین سناریو­های احتمالی، به­کارگیری تمام ظرفیت­

این مطلب را هم بخوانید :

های اجتماعی موجود در محله به منظور نوسازی بافت فرسوده، تأسیس مدارس نوسازی شهری و مدیریت محله­ای به عنوان مهم­ترین عوامل کاهش و مدیریت­ ریسک، ریسک­های اقتصادی در نوسازی شهری، اصلی­ ترین نتایج این پروژهش است.

پیشگفتار:

از جمله اهداف مهم نظام اقتصاد اسلامی، افزایش سطح رفاه و برقراری عدالت اجتماعی در جامعه می­باشد. یکی از راه­های برقراری عدالت اجتماعی، نوسازی بافت­های فرسوده شهری می­باشد. بافت­های فرسوده با وجود دارا بودن ظرفیت­های اقتصادی و اجتماعی زیاد و منابع غنی انسانی و محیطی، با مشکلات اجتماعی و اقتصادی زیادی دست و پنجه نرم می­ کند مانند بالا رفتن سطح بیکاری، پایین بودن منزلت اجتماعی ساکنان، ناامنی، فقر، پایین بودن سطح بهداشت که ضرورت سرمایه ­گذاری در نوسازی بافت­های فرسوده را بیشتر می­ کند.

از طرف دیگر در تمامی پروژه­ها یک­سری موانعی وجود دارد که در فرایند تحقق اهداف پروژه اختلال ایجاد می­ کند. این موانع همان مشکلات و ریسک­هایی هستند که در طی مراحل طراحی، تدوین، و اجرا و بهره ­برداری پروژه با آن مواجه می­شویم. لذا فرایند شناسایی و مدیریت­ریسک این دسته از پروژه­ها اهمیت والایی دارد. در این پژوش سعی شده است تجزیه و تحلیلی از راهکارهای موجود جهت مدیریت­ریسک این دسته از پروژه­ها ارائه شود و در صورت امکان راه­کارهای جدیدی معرفی شود. به همین منظور پنج فصل تدوین گردیده است.

در دوفصل ابتدایی تلاش شده تا ضمن بیان کلیات تحقیق، پیشینه این پروژه­ها در دو حوزه داخلی و خارجی تبیین گردید. در پایان فصل دو نیز پیشینه پژوهش در دو سطح داخلی و خارجی مطرح گردید. لازم به ذکر است که در سطح داخلی مطالعات زیادی در این زمینه صورت نگرفته و فقط یک پژوهش توسط آقای آئینی انجام شده است که راهکارهای ارائه شده توسط ایشان در حد تئوری می­باشد و جنبه کاربردی ندارد.

ریسک­های موجود در پروژه­های نوسازی شهری نیز در فصل سوم به تفضیل مورد بحث قرارگرفته است. در این فصل ابتدا در مورد شناسایی ریسک و روش­های شناسایی ریسک بحث شده و سپس مؤلفه ­های ریسک و انواع ریسک­های موجود در این پروژه­ها بیان و در نهایت به­ طور خاص ریسک­های اقتصادی این گروه از پروژه­ ها مورد بررسی قرار گرفت.

فصل چهارم تحقیق هم دربردارنده معرفی راهکارهای مدیریت­ریسک موجود و تجزیه­تحلیل آن­ها می­باشد و در نهایت هم سعی شده راهکارهای جدیدی معرفی شود. در فصل پنجم پژوهش نیز علاوه بر مروری بر فصول