خود سودمندی و میزان خطر پذیری روانی رابطه معناداری وجود دارد. تمامی ابعاد خودسودمندی و نیز کلیه ابعاد میزان خطر پذیری روانی در مدل، نقش معنادار داشتند. در نتیجه می توان گفت احساس خودسودمندی و خطرپذیری برآوردکننده معنی داری برای عملکرد در شرکت کنندگان می باشند.
فصل اول: کلیات تحقیق
مقدمه:
از آن جایی که قابلیت یک فرد روی سازماندهی فعالیت ها و رفتارهای وی تأثیر مثبت می گذارد (بندورا ، 1995)، افراد با خودسودمندی بالا، تعهد بیشتری نسبت به مشارکت و پایبندی در فعالیت های ورزشی دارند ( دیل و هندرسون[1]، 2005 ). اصطلاح خودسودمندی که بر نظریه شناختی آلبرت بندورا[2] (1977) مبتنی است به باور شخص در مورد اینکه چگونه به خوبی می تواند در تغییر موفق باشد، دلالت دارد. در نظام شناختی – اجتماعی منظور از خودسودمندی مفهومی است که به احساس شایستگی و کفایت شخص در مورد انجام اعمالی که توان انجام آن را در خود می بیند، اشاره دارد.
در چند دهه اخیر روان شناسی ورزشی، بصورت بخش مهمی از مربیگری ورزشی در آمده است بخصوص این که مربیان بعنوان افرادی آگاه و با تجربه قبل از زمان مسابقه و هنگام آموزش و تمرینات، کنار ورزشکاران بوده و سعی می کنند تا سطح اعتمادبنفس، خودسودمندی را اندازه گیری کرده و ارتباط این عوامل را با
موفقیت و عدم موفقیت ورزشکاران بسنجند (تجاری، 1378).
امروزه ورزش بخشی از زندگی شده است و برای برخی مردم همه زندگی است. توپی را در اختیار یک یا چند کودک بگذارید. آن ها شروع می کنند به پرتاب کردن، لگد زدن، تیم ساختن و مسابقه دادن و دیگر هیچ نمی خواهند. در دنیای بزرگسالان، بناها ، دستگاه ها، تجهیزات و امکانات بسیار پرخرج و گرانقیمتی برای کاربردهای ورزشی ساخته شده اند. مردم ساعت ها وقت خود را صرف ورزش یا ورزش هایی می کنند که یا خود با آن ها درگیر هستند و یا دیگران را در آن حال تماشا می کنند. سرانجام، ورزش رفتار است و بنابراین دارای بعدی روان شناسی است، مهارت های روانی، اجزای اصلی و اثبات شده اجرای پیوسته در سطوح بالای رقابت بشمار می روند، این موضوع توسط ماهونی، گابریل و پرکنیز[3] (1987) نیز اظهار شد که ورزشکاران رقابتی سطح بالا در مقایسه با ورزشکاران سطح پایین، اعتماد بنفس بیشتر و قابلیت تمرکز بیشتر قبل از مسابقه و اضطراب کمتر و التزام و تعهد بیشتر در زمینه برتری در ورزش دارند.
1-1- بیان مسأله
یکی از کاربردهای روانشناسی در ورزش، کمک به بهبود عملکردها، یادگیری و اجرای صحیح تر وآسان تر مهارت ها است که با بهره گرفتن از شیوه ها و تکنیک های مختلف از جمله تمرین ذهنی، حس اعتماد بنفس و خودسودمندی صورت می پذیرد (هاردی. لو[1]، 1384). تئوری خودسودمندی بندورا بیان می کند که وقتی مهارت های ضروری و محرک های کافی (انگیزش) موجود باشد، خودسودمندی، اجرای طبیعی را پیش بینی می کند (رمضانی خلیل آبادی، 1372) .به عبارت دیگر، تئوری خودسودمندی در حقیقت به قضاوت انسان ها از ظرفیت و توانشان در عمل تعبیر شده است و حاصل روند پیچیده ای از باورهای شخصی می باشد که متکی به منابع مختلف اطلاعات، توانایی همچون تجربیات گذشته، باورها ، ترغیب و تشویق کلامی و شرایط روانی و برانگیختگی می باشد (دبورا فلتز[2]، 1990).
مهارت های روانی، اجزای اصلی و اثبات شده اجرای پیوسته در سطوح بالای رقابت بشمار می روند (صادقی، 1381). اغلب این کمبودهای روانی هستند که ورزشکاران نخبه را از اجرای بهینه در تمرین و مسابقه باز می دارند تا اشتباهات و کمبودهای فیزیکی (هکر[3]، 2000). به نظر لئون[4] (2002) مهم ترین عامل مؤثر در موفقیت یا عدم موفقیت ورزشکاران نخبه ویژگی های روانی آن ها ست (لنوس[5]، 2002).
خودسودمندی مهارت درک نیست، آن چیزی است که من اعتقاد دارم می توانم بامهارت تحت شرایط خاص انجام دهم و در واقع به این معنی است که آنچه را که می گویم احتمالا انجام خواهم داد . افرادی که دارای حس کم برای انجام یک کار هستند در مقابل کسانی هستند که بر این باورند باید مشارکت مشتاقانه ای در انجام یک کار داشته باشند به خصوص هنگام مواجه با موانع. وینبرگ[6] (1981) پیشنهاد می کند که درجه خودسودمندی یک نفر بطور مستقیم و یا غیر مستقیم از طریق ذهنی و احساسی بر اجرا تاثیر می گذارد. به طوری که هر چقدر اندازه خودسودمندی فرد بالا برود به همان اندازه عملکرد ورزشی او بهتر خواهد بود (اودورا کیسی[7]، 1995).
علاوه بر خودسودمندی ، میزان خطرپذیری و عوامل خطرز ا (استرس ، هیجان خواهی، افزایش انگیزه) در عملکرد ورزشی افراد تأثیر گذارند (یوزکو، باکمن
این مطلب را هم بخوانید :
ووایت[8]، 2008). به گفته زاکرمن[9] (1994) خطر به عنوان بخشی از یک هدف تابع ارزیابی فرد از این وضعیت است از آنجا که بسیاری از رفتارهای پر خطر موجب آسیب دیدن و یا آسیب رساندن می باشد بستگی به انگیزه ها و پیامدهای رفتار خطر پذیری و تعبیر صحیح از خطر دارد.
خطرپذیری به ماهیت فرد و نوع روابط با دیگران بستگی دارد، گاهی اوقات خطر پذیری می تواند منافع مثبتی برای افراد و جوامع آنها داشته باشد (هکر، 2005). گفته می شود خطرپذیری از ویژگی های ورزشکاران موفق است (اسچوبل و گالوان[10]، 2006). گاهی اوقات خطرپذیری به علت بالا بردن سطح انگیختگی، خلاقیت هنری، تشدید احساسات و ماجراجویی بروز می کند، درحقیقت افراد خطر می کنند تا به یک نتیجه مطلوب دست یابند (گالوان، 2007). برخی افراد اساساً خطرپذیر هستند و فعالیت های مخاطره آمیزی انجام می دهند، گفته می شود که سن افراد مشخص کننده میزان خطرپذیری در آن ها است، هر چه